Hội Lim – Khúc hát trao duyên: Người ơi người ở đừng về
Hội Lim thủa nào còn đọng mãi trong tôi về: Cô gái, hai má ửng hồng, khẽ gật nhẹ rồi nhắm mắt. Đôi môi đầy đặn, hồng hào của cô hờ hững…
Cô gái quan họ, hai má ửng hồng
Hội Lim thủa nào còn đọng mãi trong tôi về:
Cô gái, hai má ửng hồng, khẽ gật nhẹ rồi nhắm mắt. Đôi môi đầy đặn, hồng hào của cô hờ hững, hớ hênh ra một chút gì trắng bóng của bộ răng ngà, làm tôi bỗng dưng nôn nao trong dạ…
Nghĩa người tôi để lên cân
Bên tình nặng chín, bên ân nặng mười
Nghĩa người tôi để trong cơi
Nắp vàng đậy lại để nơi mình nằm
Đêm ngày tôi giở ra thăm
Đêm ngày ba bảy lần thăm nghĩa người
Đầu xuân rảnh rang, theo tiếng gọi của tình và nghĩa, theo tiếng gọi của những liền chị thướt tha áo mớ ba mớ bẩy, tôi lóc cóc chiếc xe cà tàng thả hồn theo cái lành lạnh se se, men theo đê sông Hồng, về với Hội Lim.
Đường đến Hội Lim
Tôi đi dọc bờ sông nước đục ngầu. Tôi xuyên qua một thị trấn nhỏ, tuềnh toàng. Rồi lại lọt thỏm vào ngút ngàn những màu xanh của mạ non mới cấy. Đi qua những con đường bụi bặm. Men theo những bờ ruộng lầy lầy bởi mưa xuân, thì tôi tới được với Làng Lim. Hội đông lắm. Người, cơ man nào là người, là xe.
Tôi phải gửi xe ở tận làng kế. Xắn quần. Băng đường tắt mà đi. Lấy một ít tơ chuối, buộc đôi dép lại, quấn quanh người. Xắn quần cao tới bẹn, tôi bì bõm, nhấp nhô, dúi dụi. Ngón chân cứ bấu chặt vào đường mà tiến. Tôi lội bộ một quãng xa lắm. Băng ngang một cái trường học tồi tàn. Qua hẳn một rặng phi lao. Rồi lạc vào một cái làng cổ, đường lát tuyền gạch chỉ, trơn trượt. May phúc là tôi không vồ ếch lần nào. Dưng quần áo thì cũng đã lấm lem.
Hội Lim đây rồi
Rồi chợt tôi nhìn thấy xa xa, mấy thanh tre cao lớn chụm vào nhau, nhô lên mờ mờ. Hội Lim đây rồi, tôi khẽ reo lên. Tìm một cái ao, gột rửa quần áo, rửa chân tay sạch sẽ, đi dép đàng hoàng, chỉnh sửa áo xống, tôi nhanh chân rảo bước tới hội. Tôi đi mà tưởng như bay.
Khung cảnh hội Lim
Những cụ già hàng xén răng đen là những người đầu tiên của hội mà tôi nhìn thấy. Những chiếc quạt giấy, lược ngà. Bánh trái, đồ quà cho trẻ em, chao ôi là nhiều, không thiếu một món. Những cặp tình nhân nhẩn nha hàng này quán nọ, cầm đôi bông tai ướm thử, rồi lại so chiếc nhẫn kiểu duyên duyên. Các mẹ miệng trầu bỏm bẻm, cười chúc cho anh chị nên duyên một ngày.
Bọn con nít, áo quần sặc sỡ, miệng cười răng chẫng, tay cầm quà vặt, đuổi nhau nói cười. Cụ ông mặc áo the, đội khăn xếp, tay cầm chiếc ô đen. Cụ bà mặc áo dài nhung, đầu vấn tóc, tay cầm chiếc quạt. Bọn nam thanh nữ tú thì ăn mặc hiện đại hơn, và nhiều mầu sắc hơn. Trong lẫn đám đó, có cả một chàng, áo quần lếch nhếch, giầy dép cà tệch, cái mặt ngây ngây, là tôi vậy.
Hội Lim hoạt động chủ yếu ở xung quanh một cái đồi thoai thoải. Và tôi thì đi từ sườn bên này. Trước tiên hãy tham gia vào hội đánh đu. Cái đu đôi làm bằng ba cây tre chụm lại. Ở trên đỉnh có treo giải, nếu như ai giật được thì người đó sẽ là người chiến thắng. Châm một điếu thuốc, lặng ngắm những đôi trai gái đánh đu, mà thấy lòng khoan khoái. Đẹp thiệt. Hai người như dính vào nhau, vùi lên dập xuống mà cũng chẳng rời. Không hiểu ông bà ta nghĩ ra trò chơi này để ca tụng sự gắn bó keo sơn chăng?
Đánh đu cùng cô gái quan họ
Cái đu cao quá, chưa ai lên được. Tôi chợt buột miệng, giá mà mình có người đu cùng, thì giải kia há lại lọt khỏi tay sao? Vậy thì mình cùng đu đi anh! Giọng cô gái Kinh Bắc trong trẻo như dòng sông Cầu, lảnh lót bên tai. Tôi trợn tròn mắt, sững người. Ồ hóa ra nãy giờ đứng cạnh người đẹp mà không để ý, vô tâm quá.
Quay sang nhìn cô gái, thì đó là một cô gái trắng trẻo, mặt bầu bĩnh, cặp mắt trong văn vắt… Tôi nhoẻn miệng cười và giơ tay ra mời, không hiểu sao, mà chiếc tay mềm mại của cô lại nằm gọn trong tay tôi. Chúng tôi đi ra với tiếng hò reo của mọi người. Tôi đi mà như hụt hơi, chẳng có cảm giác nữa. Mãi cho tới khi cô gái bỏ tay tôi ra tôi mới hoàn hồn trở lại.
Hắng giọng, tôi nói: “Anh đu kinh dị lắm, em đừng mở mắt, và đừng buông tay. Nếu mà không tự chủ được nữa thì bảo anh, nhớ là đừng buông tay em nhé.” Cô gái se sẽ gật đầu, và chúng tôi bắt đầu bước vào cuộc đu.
Nụ hôn bất ngờ
Một số người chạy ra đẩy đu giùm chúng tôi, và cả đám đông hò reo vang dội, có lẽ họ thấy chúng tôi mới đẹp đôi làm sao? Tôi cũng hy vọng là tôi nghĩ đúng. Nháy mắt một cái ra hiệu. Cô gái, hai má ửng hồng, khẽ gật nhẹ rồi nhắm mắt. Đôi môi đầy đặn, hồng hào của cô hờ hững, hớ hênh ra một chút gì trắng bóng của bộ răng ngà, làm tôi bỗng dưng nôn nao trong dạ.
Bặm môi, nghiến lợi, tôi nhún một cái lấy đà, rồi theo đà kéo trở lại. Bất chợt, cái đu lùng nhùng, do cô gái nhún nhịp không hợp với tôi nên chiếc đu như bị kéo sững lại. Tôi tránh mặt qua một bên, tóc cô gái lùa vào mặt tôi mát rười rượi một mùi thơm con gái. Chợt cổ tôi nóng ran. Một nụ hôn, trời ạ. Tôi sẽ mãi mãi không bao giờ quên được khoảnh khắc đó. Một chút gì âm ấm. Một chút mềm mại, và vô cùng đam mê. Đám đông cười ồ, vì bọn tôi đã thất bại.
Như một kẻ say, như một con nghiện, tôi vội và yêu cầu làm lại, với những lý do rất rất hay. Nhưng tôi biết, cái vận may mà tôi muốn có chẳng phải là cái giải thưởng đánh đu này.
Quyết tâm giật giải
Lần này cô gái nghe chừng quyết tâm lắm. Cái nét mặt quyết tâm ấy khiến tôi thành ra quên phắt cái mục tiêu của mình là gì. Tôi và em hòa vào nhịp đu. Cao cao cao … đám đông hò reo inh ỏi, tôi giơ tay ra, tay tôi khẽ chạm vào bờ vai tròn trịa của nàng. Lại xao xuyến… Anh cẩn thận đấy, cô gái khẽ nhắc. Tôi choàng tỉnh, nắm lấy cây cờ giật mạnh. Cả đám đông hò reo chúc mừng inh ỏi.
Chúng tôi lặng im. Chiếc đu từ từ chậm dần. Cô gái vẫn nhắm mắt. Khuôn mặt tròn trịa, ửng hồng. Bờ môi đầy đặn, hớ hênh… Ôi chao, giá như cứ suốt đời tôi được ngắm như vậy nhỉ. Giải thưởng là một lá cờ tam giác và một phong bao lì xì. Tôi nói cho em cả đấy. Cô gái nói vậy mình đi ăn bún riêu.
Cho tới tận bây giờ tôi cũng không hiểu sao tôi lại lắc đầu từ chối. Có thể lúc đó, với tôi, nàng thánh thiện như một thiên sứ, còn tôi chỉ là gã quỷ Sa tan bẩn thỉu, hôi hám, nên tôi không dám nhận lời chăng? Rất mong gặp lại em. Tôi nói. Nàng cười. Tôi lủi vào đám đông như một thằng ăn trộm.
Tiếng hát giao duyên
Rời hội đu, tôi men theo đoàn người lên trên đỉnh đồi. Cái cảm giác lâng lâng vẫn còn chế ngự lòng tôi, khiến tôi không còn thiết tới đường đất bao xa. Chợt nghe tiếng hát quan họ vọng tới. Trước mắt tôi là một liền anh mặt đánh phấn trắng, môi bôi son đỏ, vẽ lông mày quan công tay cầm ô tay hát giao duyên cùng một liền chị thướt tha áo mớ bảy, thoa phấn hồng, đánh lông mày lá dăm.
Tôi nghe quan họ đã nhiều, nhưng toàn qua các phương tiện truyền thông, so với nghe trực tiếp thì đúng là khác nhau một trời một vực. Ôi chao, cái giọng sao mà ngọt ngào tới thế. Nghe hát mà thèm được cầm một bàn tay ai đó mà thầm nói: Ta thương mình lắm lắm mình ơi…
Nghệ sĩ Thúy Cải, Thúy Hường
Tôi ngẩn ngơ, hồn lảng vảng theo những làn điệu dân ca quan họ, với những mặt phấn môi son, áo lụa, yếm đào… Tôi đi đâu cũng chả rõ nữa, bất đồ xuống một cái sân khấu dưới chân núi, mà người ta tụ tập đông lắm. Hỏi ra mới biết là có Thúy Cải, Thúy Hường về hát. Tôi bon chen ngồi lên đầu.
Nhìn giàn nhạc thấy có một cô rất trẻ, đánh trống. Con gái mà đánh trống thì hơi hiếm, nên tôi thấy lạ. Tôi cứ chăm chú nhìn mãi. Cô ta duyên lắm. Đánh trống lại dẻo nữa. Đánh trống mà cứ như múa vậy. Tôi càng nhìn càng mê. Rồi chị em nghệ sĩ Thúy Cải – Thúy Hường ra hát, thì cũng là lúc tôi như mê man vào cõi hư vô ngập tràn lời ca quan họ, và các liền chị xinh xắn, dễ thương. Gớm sao mà duyên thế, sao mà đáng yêu thế. Ước gì tôi lấy được nàng…
Tâm hồn đi theo các liền anh liền chị
Đoàn diễn tan tôi còn nán lại, rồi tiễn cả đoàn ra tới tận xe ô tô. Không hiểu sao tôi còn lẽo đẽo theo cái ô tô ấy mà đi, đi mãi ra tới tận đường cái quan, thì mới giật mình mà tỉnh. Ở đó, có một cái hồ nhỏ, và có thuyền chiếc thuyền rồng, các liền anh liền chị chèo thuyền ca hát rất chi là tình tứ, nhưng tâm trí tôi thực sự đã đi theo cái hình bóng của người nghệ sĩ hồi nào, với câu chào khán giả ngọt lìm lịm: người ơi, ngươi ở….. em về….
Đến bao nhiêu năm nay rồi, mà tôi vẫn chưa quên được cái kỉ niệm đi hội Lim lần ấy. Nếu có dịp về lại Kinh Bắc mùa tháng giêng, tôi nhất định sẽ lại thăm lại hội Lim. Biết đâu, người con gái thuở nào…
Hội Lim 1994 @HTA