Từ mùa thu cách mạng đến Tuyên ngôn độc lập 02/9/1945 (phần 5)

Diễn đàn xin trân trọng giới thiệu bài viết của nữ tác giả  Cô Cô

Sau khi Hà Nội và miền Bắc khởi nghĩa thắng lợi, ngày 23/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Chiến khu Việt Bắc về tới ngoại thành Hà Nội. Bác nghỉ và làm việc tại một ngôi nhà bí mật ở thôn Phú Gia (xã Phú Thượng, huyện Từ Liêm) trong 2 ngày trước khi vào nội thành Hà Nội. Sau khi nghe báo cáo tình hình khởi nghĩa ở Hà Nội, chiều ngày 26-8, Người triệu tập và chủ toạ phiên họp của Ban Thường vụ Trung ương Đảng, tổ chức tại số nhà 48 phố Hàng Ngang để bàn những nhiệm vụ cấp bách của Nhà nước cách mạng. Người nhất trí với chủ trương của Ban Thường vụ mở rộng thành phần Uỷ ban Giải phóng dân tộc và sớm công bố danh sách của Uỷ ban cho toàn dân biết, chuẩn bị bản Tuyên ngôn độc lập và tổ chức cuộc mít tinh lớn ở Hà Nội để Uỷ ban Giải phóng dân tộc ra mắt quốc dân. Ngày ra mắt của Uỷ ban cũng là ngày Việt Nam tuyên bố thành lập chính thể Dân chủ Cộng hoà.

Ngày 27-8, Uỷ ban Giải phóng dân tộc tập hợp một cuộc họp các thành viên trong Uỷ ban. Tại cuộc họp này theo đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Uỷ ban Giải phóng dân tộc Việt Nam do Quốc dân Đại hội (Tân Trào) bầu ra được cải tổ thành Chính phủ cách mạng lâm thời nhằm đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân, các đảng phái yêu nước và những nhân sự tiến bộ. Một số uỷ viên Việt Minh tự nguyện rút khỏi Chính phủ để nhường chỗ cho các thành phần khác, có cả những người đã từng tham gia trong chính quyền cũ. Hành động đó được Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá: "Đó là một cử chỉ vô tư tốt đẹp không ham chuộng địa vị, đặt lợi ích của dân tộc, của đoàn kết toàn dân lên trên lợi ích cá nhân".

Cũng trong ngày 27-8, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp các vị bộ trưởng trong Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Ngày hôm sau, danh sách Chính phủ gồm 15 thành viên do Người đứng đầu được công bố trên các báo ở Hà Nội.

Từ ngày 28-8, theo sự phân công của Ban Thường vụ Trung ương Đảng, tại chiếc bàn ăn trên gác hai số nhà 48, phố Hàng Ngang, Chủ tịch Hồ Chí Minh tập trung trí lực và tình cảm soạn thảo bản Tuyên ngôn Độc lập.

Nhằm huy động trí tuệ tập thể ngày 30-8, Người mời một số đồng chí đến trao đổi, góp ý kiến vào văn kiện lịch sử quan trọng này. Người trào dâng niềm xúc động vì trong quá trình hoạt động cách mạng Người "đã viết nhiều nhưng đến bây giờ mới viết được một bản Tuyên ngôn như vậy".

Sau khi suy ngẫm, trăn trở, ngày 31-8-1945, Người quyết định bổ sung thêm một số điểm vào bản Tuyên ngôn, hoàn chỉnh bản khai sinh của nước Việt Nam độc lập, dân chủ, tự do.

Bản Tuyên ngôn Độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh dự thảo được Ban Thường vụ Trung ương Đảng nhất trí thông qua trước khi công bố trước toàn thể nhân dân Việt Nam và thế giới vào ngày 2-9-1945, tại Hà Nội.

Ngôi nhà số 48 Hàng Ngang - Hà Nội

Chiếc bàn lịch sử, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi thảo Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á.

Căn phòng nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí trong Trung ương Đảng làm việc từ ngày 25/8 đến 2/9/1945. Tại chiếc bàn làm việc này, Bác Hồ cùng Thường vụ Trung ương Đảng đã thông qua 3 nội dung: Tuyên ngôn Độc lập, tổ chức lễ Quốc khánh, thành phần Chính phủ lâm thời.

Ngôi nhà 48 Hàng Ngang thuộc sở hữu của gia đình ông Trịnh Văn Bô và bà Hoàng Thị Minh Hồ là nhà đại tư sản thuộc dạng nhất nhì Hà Nội lúc bấy giờ. Hồi đó, ông Trường Chinh chỉ nói với ông bà Trịnh Văn Bô là xin thêm một phòng để cho mấy cụ đến chơi, chứ không nói là ai và có mấy người về. Trong con mắt của ông Bô, bà Hồ, cũng chỉ nghĩ rằng họ những người dưới quê lên chơi. Chỉ đến khi đi dự lễ Tuyên ngôn Độc lập thì mọi người mới biết đó là Bác Hồ

Căn nhà 48 Hàng Ngang, vào những năm 1940 thuộc diện cao tầng nhất ở Hà Nội, từ tầng 2, tầng 3 có thể bao quát được toàn bộ xung quanh. Nếu có “biến”, các đồng chí có thể thoát hiểm sang nóc những ngôi nhà bên cạnh. Thứ nữa, ngày xưa, tầng 1 của ngôi nhà 48 Hàng Ngang là cửa hàng tơ lụa Phúc Lợi, thuộc diện lớn nhất Hà Nội, kẻ ra người vào tấp nập. “Những kẻ mật thám, những kẻ săn tin không phân biệt được đâu là khách, đâu là cán bộ cách mạng. Nơi đông đúc nhất lại an toàn nhất. Ngôi nhà này hội tụ đủ những yếu tố bí mật cho Bác và các đồng chí khác". 

Ông bà Trịnh Văn Bô, Hoàng Thị Minh Hồ

Ngày 28/8/1945, Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã ra Tuyên cáo trước quốc dân đồng bào cũng như toàn thế giới về việc thành lập Chính phủ mới và công bố danh sách Nội các thống nhất quốc gia.

uyên cáo ngày 28/8/1945 của Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. (Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Việt Nam Dân quốc Công báo năm 1945, số 1, trang 01 - 02)

Bản Tuyên cáo khẳng định Chính phủ Lâm thời là một Chính phủ quốc gia thống nhất, giữ trọng trách là chỉ đạo cho toàn quốc, đợi ngày triệu tập được Quốc hội để cử ra một Chính phủ Dân chủ Cộng hoà chính thức.

Tuyên cáo của Chính phủ lâm thời Việt Nam Dân chủ cộng hoà

Hỡi quốc dân đồng bào!

Toàn quốc đại biểu hội họp ngày 16, 17/8/1945 đã cử ra Uỷ ban dân tộc giải phóng Việt Nam tức là Chính phủ nhân dân lâm thời Việt Nam để lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành quyền độc lập.

Sau ngày lịch sử 19/8/1945, chính quyền toàn quốc đã vào trong tay Uỷ ban dân tộc giải phóng Việt Nam. Toàn dân tộc đúc thành một khối, ủng hộ chính quyền thoái vị nhường quyền cho Chính phủ nhân dân lâm thời. Phong trào cứu quốc cao với các tầng lớp nhân dân sôi nổi một bầu nhiệt huyết. Ai nấy đều sẵn sàng đáp lại lời kêu gọi của Chính phủ nhân dân lâm thời, sẵn sàng đứng dậy chống ngoại xâm, phá âm mưu khôi phục nền thống trị của Pháp.

Nhiệm vụ của Uỷ ban dân tộc giải phóng Việt Nam hết sức nặng nề. Làm sao cho Chính phủ lâm thời tiêu biểu được Mặt rận dân tộc thống nhất một cách rộng rãi và đầy đủ. Bởi vậy, tuân theo Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Uỷ ban dân tộc giải phóng đã quyết định tự cải tổ, mời thêm một số nhân sĩ tham gia Chính phủ đặng cùng nhau gánh vác nhiệm vụ nặng nề mà quốc dân đã giao phó cho.

Chính phủ lâm thời không phải là Chính phủ riêng của Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh (Việt Minh) như có người đã lầm tưởng. Cũng không phải là một Chính phủ chỉ bao gồm đại biểu của các chính đảng. Thật là một Chính phủ quốc gia thống nhất, giữ trọng trách là chỉ đạo cho toàn quốc, đợi ngày triệu tập được Quốc hội để cử ra một Chính phủ Dân chủ Cộng hoà chính thức.

Hỡi quốc dân đồng bào!

Vận mệnh ngàn năm của dân tộc đang quyết định trong lúc này. Toàn thể quốc dân hãy khép chặt hàng ngũ, đứng dưới lá quốc kỳ, làm hậu thuẫn cho Chính phủ lâm thời, đặng nắm chắc tự do độc lập, cải tạo tổ quốc bấy nhiêu lâu đã bị bọn giặc nước tàn phá.

Cuộc đấu tranh cho độc lập, tự do, hạnh phúc của dân tộc đang tiếp tục. Bước đường giải phóng dân tộc còn nhiều chông gai hiểm trở. Quốc dân hãy sẵn sàng nghe hiệu lệnh của Chính phủ, hy sinh phấn đấu bảo vệ quyền độc lập hoàn toàn.

Khẩu hiểu của chúng ta lúc này là:

Toàn dân đoàn kết,

Tranh thủ hoàn toàn độc lập.

Một dân tộc đã có những trang lịch sử oanh liệt phải được quyền sống chính đáng. Một dân tộc đã góp phần xương máu vào cuộc chiến tranh chống phát xít xâm lược trong mấy năm nay, phải được độc lập tự do.

Đoàn kết phấn đấu, nhất định chúng ta sẽ thành công.

Tác giả  Cô Cô , độc giả có thể theo dõi chi tiết tại   https://otonet.fun/forums/tan-gau-ve-van-hoa-lich-su/tu-mua-thu-cach-mang-den-tuyen-ngon-doc-lap-02-9-1945/