G7 và Nga-Trung trong cuộc chiến toàn cầu

Cuộc tranh giành ảnh hưởng toàn cầu càng ngày càng trở nên gay gắt. Trung Quốc, Nga , Mỹ và EU tăng cường nỗ lực giành ảnh hưởng đến các nước thứ ba chiến lược. Điều này đã đẩy G7 và Nga-Trung trong cuộc chiến toàn cầu.

Sự ra đời của một thế giới đa cực bao gồm các phe phái đối địch. Điều này thể hiện rõ nhất qua thái độ đối với cuộc chiến của Nga với Ucraina. Nó cũng thể hiện trong một loạt hội nghị thượng đỉnh cấp cao trong những tháng tới. Bắt đầu từ cuộc họp thường niên của Nhóm G7 vào ngày 19 tháng 5 tại Nhật Bản. Ở đó, G7 đang chuẩn bị đưa ra kế hoạch lôi kéo một nhóm quốc gia được chọn. Họ gọi là “trận chiến đề nghị” toàn cầu với Bắc Kinh và Moscow.

Các nước thứ ba chiến lược

Chiến lược này liên quan đến việc tăng cường hợp tác với cái gọi là các quốc gia trung bình. Các quốc gia được nêu tên đầu tiên là Brazil, Việt Nam, Nam Phi và Kazakhstan. Với mỗi quốc gia, G7 đều kế hoạch hành động riêng trong số các mục tiêu của chương trình. Trong đó, chú trọng vào các cam kết cấp cao và phối hợp các dự án cơ sở hạ tầng.

Động thái này tương đương với sự thừa nhận rằng chính sách ngoại giao với G7 đang thua trắng. Trung Quốc đã chiến thắng bằng việc cung cấp đầu tư cơ sở hạ tầng. Còn Nga thì đang cung cấp vũ khí, công nghệ năng lượng hạt nhân và phân bón. Các quốc gia này coi trọng thương mại và an ninh hơn là những giá trị phương Tây.

Brian Nichols, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ về các vấn đề Tây Bán cầu cho biết. “Điều quan trọng là chúng tôi đưa ra các lựa chọn cho các quốc gia trên toàn thế giới. Ông nói: Washington cần cung cấp cho các nước “một quan điểm và tầm nhìn rõ ràng về những gì họ có thể làm để có nền kinh tế thành công”. Đồng thời làm rõ “một số lời hứa mà các nước như Trung Quốc đưa ra là không hiện thực”.

Cuộc tranh đấu khốc liệt

Trong khi các nước G7 đều đã trừng phạt Nga và phát tán mối lo nguy hiểm về Trung Quốc . Ngay cả khi Tổng thống Joe Biden gặp các nhà lãnh đạo G-7 đồng nghiệp của mình ở Hiroshima. Chủ tịch Tập Cận Bình tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-Trung Á tại Tây An của Trung Quốc.

Vào tháng 7, Tổng thống Vladimir Putin tiếp các nhà lãnh đạo châu Phi tại quê hương St. Petersburg. Moscow cho rằng các biện pháp trừng phạt của phương Tây làm tăng giá năng lượng và thiếu lương thực. Nga đã không đồng ý quan điểm chiến tranh Ukraine đã ảnh hưởng đến các quốc gia châu Phi.

Vào tháng 8, các nhà lãnh đạo của nhóm BRICS sẽ gặp nhau tại Johannesburg. BRICS dự kiến mở rộng lên để bao gồm 19 thành viên tiềm năng đầy triển vọng. Đồng thời hội nghị giới thiệu tính khả thi của một loại tiền tệ chung trong chương trình nghị sự. Cả hai chủ đề đều có lợi cho Trung Quốc, nước đầu tiên đề xuất mở rộng BRICS. Trung Quốc cũng là nước ủng hộ một giải pháp thay thế cho USD trong thương mại quốc tế.

Tiếng nói từ các nước thứ ba chiến lược

Hai quan chức chính phủ từ các quốc gia trung bình nói rằng thế giới đã thay đổi đáng kể trong những năm gần đây. Các cường quốc phương Tây đã mất đi đòn bẩy mà họ từng có để gây áp lực về chính trị và kinh tế cho các nước đang phát triển. Một quan chức nói một cách đơn giản: Các cường quốc phương Tây cần chúng ta hơn là ngược lại.

Những sự nhạy cảm đó đã được thể hiện vào tuần trước. Đại sứ Hoa Kỳ tại Nam Phi cáo buộc Pretoria cung cấp vũ khí cho Nga chỉ để cả hai bên nhanh chóng hành động để giảm bớt xích mích. Nhưng điều này lại khiến đồng rand xuống mức thấp kỷ lục so với đồng đô la. Trong khi Nam Phi là khách thường xuyên tại các hội nghị thượng đỉnh G-7. Năm nay Nhật Bản đã mời Liên minh châu Phi, hiện do Comoros làm chủ tịch, thay thế.

“Khi Tổng thống Biden vào đầu nhiệm kỳ nói về cách tiếp cận các giá trị của mình, tôi nghĩ rằng ông ấy có rất nhiều tiền và đang thu hút rất nhiều sự quan tâm,” Bộ trưởng Hợp tác và Quan hệ Quốc tế Nam Phi Naledi Pandor cho biết trong một cuộc phỏng vấn vào tuần trước. Trước sự nhổ nước bọt của Mỹ. “Nhưng tôi nghĩ rằng tình hình hiện tại mà họ thấy mình là một phần hàng đầu của cuộc xung đột này khiến cho việc thuyết phục trở nên khó khăn hơn.”

G7 đang cố gắng chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc

Các đồng minh G-7 trước đây đã cố gắng chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc. Đồng thời họ cũng cạnh tranh với các sáng kiến ​​của chính họ và đạt được nhiều kết quả khác nhau. Nhưng cuộc chiến của Nga đã thay đổi ý thức về mục đích cho những nỗ lực đó. Đặc biệt là khi Moscow ngày càng đưa ra nhiều thông tin “sai lệch” và “gây ảnh hưởng” chống phương Tây.

Do đó, hai “quan điểm” cốt lõi của hội nghị thượng đỉnh như được trích dẫn trên trang web của chính phủ Nhật Bản là tiếp cận với Nam bán cầu và “duy trì trật tự quốc tế dựa trên pháp quyền.”

“Tôi nghĩ rằng chúng tôi đã dành khoảng 2/3 thời gian cho các vấn đề mà Nam bán cầu quan tâm,”. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết ngày 18/04/2023 tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida.

Quy mô của thách thức vẫn có vẻ khó khăn. Tâm lý phổ biến của các nước thứ ba là không tin tưởng, thậm chí bực bội và trái ngược với suy nghĩ của G7.

Sự lựa chọn của Ấn Độ

Ấn Độ, quốc gia giữ chức chủ tịch G-20, muốn duy trì quyền tự chủ chiến lược của mình. Đồng thời New Delhisẽ có cách tiếp cận giao dịch trong các thỏa thuận với Mỹ. Khi phải lựa chọn giữa phương Tây và Trung Quốc, Ấn Độ sẽ ủng hộ Washington và liên minh an ninh AUKUS. Nhưng khi lựa chọn giữa phương Tây và Nga, New Delhi sẽ nghiêng về Moscow. Đồng thời sẽ công khai giữ lập trường trung lập để che đậy dấu vết của mình.

Ấn Độ dựa vào Nga để mua vũ khí, bao gồm dọc biên giới với Trung Quốc. Cơ sở chính sách đối ngoại và an ninh của Ấn Độ là nghi ngờ Mỹ. Mọi thứ mà phương Tây đưa ra đều có cái giá phải trả, dù là công khai hay bí mật. Ví dụ như sử dụng quyền con người và quyền tự do truyền thông để chống lại Ấn Độ khi được yêu cầu. Người dân cho biết những lo ngại như vậy không có trong các giao dịch với Moscow.

Rào cản ở Việt Nam

Việt Nam, một quốc gia tầm trung khác trong tầm ngắm của G-7. Quốc gia này cũng là minh họa cho một rào cản nữa đối với việc tiếp cận. Mặc dù là nước hưởng lợi từ các động thái đa dạng hóa từ Trung Quốc, với việc các công ty Mỹ như Apple Inc. đang xây dựng cơ sở sản xuất tại nước này. Nhưng thực tế là Việt Nam không thể bỏ qua thị trường tiêu dùng khổng lồ ngay bên kia biên giới. Do đó, Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, với Hoa Kỳ ở vị trí thứ hai.

Trong khi đó, các quan chức Việt Nam tương đối im lặng về cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Tất nhiên vì Việt Nam đã có quan hệ đối tác an ninh lâu dài với Nga từ thời Chiến tranh Việt Nam. Đó là một cân nhắc cũng có ở Châu Phi, nơi Nga cung cấp vũ khí cho các phong trào giải phóng. “và lục địa Châu Phi biết điều đó,” Pandor của Nam Phi cho biết.

Bốn quốc gia thí điểm

EU đưa ra các kế hoạch hành động nhằm thúc đẩy quan hệ với bốn quốc gia thí điểm: Brazil, Nigeria, Kazakhstan và Chile. Nhưng nó có thể chứng minh một nhiệm vụ khó khăn, đặc biệt là ở Mỹ Latinh. Tại đây Hoa Kỳ đang mất đi một số sức mạnh truyền thống khi Trung Quốc xây dựng sự hiện diện của mình. Đối với Tổng thống Rodrigo Chaves của Costa Rica là một đồng minh trung thành của Hoa Kỳ. Nhưng ông nói rằng Washington cần “tái cân bằng mức độ chú ý” mà họ đang dành cho khu vực. Nơi liên minh “có vẻ mong manh hơn bao giờ hết,” ông nói trong một cuộc phỏng vấn. Ông nói: “Rất ít quốc gia vẫn là đồng minh mạnh mẽ của Hoa Kỳ.

Trọng tâm là Brazil

Brazil đã trở thành một thứ gì đó có tầm ảnh hưởng. Đặc biệt là khi Tổng thống Brazil đang cố gắng tái khẳng định mình là một chính khách toàn cầu. EU sẽ xem xét kế hoạch khởi động lại quan hệ đối tác chiến lược với Brazil. Ngoài ra EU muốn ký kết thỏa thuận thương mại với khối Mercosur và tăng cường hợp tác an ninh và quốc phòng.

Mỹ đã công bố kế hoạch tìm kiếm 500 triệu đô la để củng cố chiến lược của Brazil nhằm bảo vệ Amazon. Mặc dù vậy Mỹ vẫn căng thẳng về cách tiếp cận của Lula đối với Trung Quốc. Mỹ cũng phản đối quan điểm cho rằng Ukraine phải chịu một phần trách nhiệm trong cuộc chiến. Linda Thomas-Greenfield, đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, đã đến thăm Brazil trong tháng này. Bà nhấn mạnh đầu tư và việc làm mang lại như một phần của “mối quan hệ chiến lược” với nền kinh tế lớn nhất Mỹ Latinh.

Khi được mời tham dự G-7, Lula đã lo lắng về vị trí sẽ được chỉ định cho mình ấy. Ông ta không chuẩn bị đi du lịch chỉ để có cơ hội chụp ảnh. Quan điểm phổ biến trong chính phủ Brazil là G-7 đại diện cho trật tự cũ và đang suy tàn. G7 chỉ còn tầm quan trọng mang tính biểu tượng.

Chiến lược của EU và Mỹ

Olaf Scholz của Đức đã đến thăm Brasilia, Buenos Aires và Santiago vào đầu năm nay. Đức cũng lên kế hoạch tham vấn chính phủ chung với Brazil ở Berlin vào cuối năm nay. Scholz muốn EU đạt được các thỏa thuận phản ánh tốt hơn là các ý tưởng. Châu Âu sẽ không chỉ nhập khẩu nguyên liệu thô như lithium, mà sẽ khuyến khích các bước trong chuỗi giá trị như chế biến được đặt tại các quốc gia xuất xứ, một phụ tá cấp cao cho biết.

G-7 và EU cũng đang tập trung nhiều hơn vào việc giải quyết các hành vi lách lệnh trừng phạt. Mục tiêu là tăng cường giám sát cái gọi là hàng hóa công dụng kép có thể phục vụ mục đích dân sự hoặc quân sự. Nga đã làm việc để vượt qua các hạn chế đối với các công nghệ bị cấm. Bằng cách nhập khẩu chúng thông qua các nước thứ ba như Kazakhstan, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Trung Quốc.
Đảm bảo không có hành vi lách luật thông qua Kazakhstan là một trong những lợi ích chính của EU. Các quan chức Hoa Kỳ và EU đã thực hiện một chuyến đi chung tới Kazakhstan vào tháng 4. Ho đã đề nghị giúp giảm thiểu bất kỳ tác động kinh tế nào của việc ngăn chặn việc trốn tránh các lệnh trừng phạt thay vì sử dụng dùi cui.

Mỹ không yêu cầu các quốc gia chọn phe

Các quan chức chính quyền Biden cho biết. Họ không yêu cầu các quốc gia lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc. Mỹ đang thúc đẩy một môi trường quốc tế trong đó các chính phủ không bị các thế lực nước ngoài ép buộc. Tuy nhiên, Xi đã cáo buộc Washington theo đuổi “ngăn chặn”. Các đồng minh của Hoa Kỳ đã bị buộc phải tuân thủ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu. Những biện pháp này nhằm ngăn chặn Bắc Kinh tiếp cận các công nghệ tiên tiến lưỡng dụng.

Theo lời của một nhà ngoại giao phương Tây ở Bắc Kinh. Trung Quốc đang tiến lên phía trước với nỗ lực ngoại giao của riêng mình. Trung Quốc đã đặt nền móng trong đại dịch cho phép nước này thực hiện “bước tiến lớn”. Liên tiếp các cuộc ngoại giao với nước nhỏ xen kẽ với cuộc gặp với các nhà lãnh đạo toàn cầu. Có điểm mới là Hoa Kỳ cho phép Bắc Kinh xếp hàng bỏ phiếu tại LHQ và “làm ngạc nhiên”. Eric Olander thuộc Dự án Nam Toàn cầu của Trung Quốc cho biết. .

Ông nói: “Trong khi tất cả chúng tôi đang nhìn đi hướng khác. Ông Tập đã điện đàm với thủ tướng của Dominica, một hòn đảo ở Caribe với 75.000 dân.

minh91 lược dịch từ https://www.bloomberg.com/news/articles/2023-05-21/g-7-struggles-to-win-over-swing-nations-courted-by-china-russia#xj4y7vzkg