Tổng di chuyển – chuẩn bị thực lực cho kháng chiến lâu dài.

Trong thời gian chuẩn bị và tiến hành Toàn quốc kháng chiến (1946), Trung ương Đảng, Chính phủ cùng với quân và dân ta đã tiến hành cuộc tổng di chuyển, nhằm bảo toàn lực lượng và xây dựng thực lực chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài.

Mặc dù trải qua nhiều gian khổ, hy sinh, nhưng với tinh thần quyết tâm bảo vệ thành quả cách mạng và niềm tin sắt đá vào thắng lợi của cuộc kháng chiến, sau gần 3 tháng, các cơ quan, kho tàng, máy móc, nguyên vật liệu và lực lượng từ những vùng có chiến sự đã được di chuyển về khu căn cứ an toàn.

Hội nghị Quân sự toàn quốc của Đảng (19-10-1946) nhận định: Không sớm thì muộn, Pháp sẽ đánh mình và mình cũng nhất định phải đánh Pháp.

Chính vì vậy, Trung ương chỉ đạo chính quyền, bộ chỉ huy các chiến khu, thành phố, thị xã từ Vĩ tuyến 16 trở ra, khẩn trương xây dựng kế hoạch tác chiến, tích cực triển khai công tác chuẩn bị tổng di chuyển. Tháng 11-1946, Trung ương, Bộ Quốc phòng – Tổng Chỉ huy tiếp tục cử các đội “công tác đặc biệt” nghiên cứu, khảo sát và chọn một số xã thuộc huyện Định Hóa (Thái Nguyên), Chợ Đồn (Bắc Kạn), Sơn Dương, Yên Sơn (Tuyên Quang) làm nơi xây dựng An toàn khu của Trung ương.

Cuộc tổng di chuyển các cơ quan, đơn vị chủ chốt ở Hà Nội diễn ra từ trước khi Toàn quốc kháng chiến, được đẩy nhanh khi thực dân Pháp nổ súng tại Hải Phòng, Lạng Sơn (20-11-1946) và đặc biệt sau đêm 19-12-1946. Khó khăn trong công tác di chuyển là không chỉ phải bảo đảm an toàn cho các cơ quan trong điều kiện thực dân Pháp chiếm giữ nhiều vị trí trọng yếu, mà còn phải thường xuyên duy trì sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác chuẩn bị và tiến hành Toàn quốc kháng chiến.

Do đó, các cơ quan Trung ương đóng trên địa bàn Hà Nội phải bí mật, phân tán thành nhiều bộ phận, chuyển dần ra ngoại thành, hướng lên Việt Bắc. Trung tuần tháng 12-1946, các cơ quan Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận, Quân đội bắt đầu di chuyển về phía Tây Nam Hà Nội, đứng chân trên địa bàn các tỉnh Hà Đông, Sơn Tây (cũ); cơ quan Phủ Chủ tịch và Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng rời về làm việc tại Vạn Phúc (Hà Đông), Viên Nội (Thanh Oai, Hà Đông), chùa Thầy, Cần Kiệm (Quốc Oai, Sơn Tây).

Tổng di chuyển - chuẩn bị thực lực cho kháng chiến lâu dài
Cán bộ, nhân viên Báo Cứu Quốc di chuyển máy móc, vật tư, thiết bị lên Chiến khu Việt Bắc. Ảnh tư liệu

Nhằm bảo đảm an toàn cho các cơ quan trong quá trình di chuyển, tháng 1-1947, Trung đoàn 147 được thành lập, gồm các đơn vị vệ binh của Hà Nội chuyển ra. Tại các địa phương có cơ quan Đảng, Chính phủ, Quân đội tạm thời trú đóng, Bộ Quốc phòng – Tổng Chỉ huy cho thành lập các đoàn cán bộ mang bí danh “Trung đội 13”, có nhiệm vụ giúp đỡ các địa phương, tổ chức huấn luyện cho dân quân, tự vệ, chỉ đạo công việc bố phòng, giữ gìn an ninh, tuyên truyền chủ trương kháng chiến. Đến cuối tháng 3, đầu tháng 4-1947, các cơ quan đầu não kháng chiến đã di chuyển tới căn cứ Việt Bắc an toàn. Việt Bắc, đặc biệt là vùng An toàn khu, trở thành nơi ở, làm việc của nhiều cơ quan Đảng, Chính phủ, Mặt trận, Quân đội và nhiều cơ quan khác.

Các cơ quan Đảng, chính quyền và đoàn thể của các địa phương, như: Hà Nội, Nam Định, Huế, Đà Nẵng… cũng triệt để thực hiện việc di chuyển ra khỏi vùng chiến sự. Thành ủy, Ủy ban và các cơ quan của Thủ đô Hà Nội chuyển về Xuân Đỉnh, Cổ Nhuế, Tây Mỗ, Canh… bám sát mặt trận, chỉ huy tác chiến kịp thời. Để bảo đảm thực lực cho kháng chiến lâu dài, công cuộc di chuyển kho tàng, máy móc, nguyên vật liệu, lương thực, thực phẩm, thuốc men, tiền bạc, trang thiết bị y tế, giáo dục… được tiến hành khẩn trương, tích cực.

Đối với ngành Quân giới, ngay từ đầu tháng 11-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Có thể giặc Pháp sắp tiến công mình… Về quân giới, phải gấp rút chuyển hết máy móc, nguyên liệu ra khỏi Hà Nội, mang lên rừng núi lập căn cứ chống lại nó”. Theo đó, Bộ Quốc phòng – Tổng Chỉ huy lệnh cho Cục Quân giới bí mật sơ tán, di chuyển một phần kho tàng, xí nghiệp ở các thành phố, nhất là Hà Nội ra các vùng lân cận.

Công cuộc di chuyển của ngành Quân giới diễn ra trong điều kiện vô cùng khó khăn, gian khổ, do máy móc, thiết bị cồng kềnh, khối lượng lớn, sử dụng sức người mang vác là chủ yếu. Bên cạnh đó, lực lượng di chuyển phải trải qua điều kiện thời tiết mùa Đông giá rét, ăn, ở thiếu thốn, di chuyển qua quãng đường hàng trăm km, nhiều vùng địch chiếm đóng, một số khu vực địa hình hiểm trở. Vượt lên tất cả khó khăn, lực lượng vũ trang, công nhân cùng với nhân dân đã vận chuyển hàng vạn tấn máy móc, nguyên vật liệu, với nhiều chủng loại khác nhau, về căn cứ phục vụ kháng chiến.

Ở Thủ đô Hà Nội, công nhân, nhân dân lao động đã đưa lên khu căn cứ hàng nghìn tấn máy móc, nguyên vật liệu. Ở các thành phố, địa phương khác, công tác di chuyển cũng được tiến hành nhanh chóng, hiệu quả. Một khối lượng lớn máy móc, dụng cụ, nguyên vật liệu thuộc các tỉnh, thành phố từ Ninh Bình trở ra được tập kết về phủ Lạng Thương, Ứng Hòa, sau đó theo các đường lên Việt Bắc. Các máy móc của TP Hải Phòng được tháo dỡ, phân tán đưa về Đông Triều, Thái Bình.

Tại Nam Định, công nhân cũng triệt để vận chuyển thiết bị, nguyên liệu, thành phẩm của các nhà máy dệt, tơ sợi ra vùng tự do, phục vụ kháng chiến. Tỉnh ủy, Liên hiệp Công đoàn tỉnh Nghệ An huy động công nhân đưa hàng nghìn tấn máy móc, thiết bị lên miền Tây, lập xưởng sản xuất ở các huyện Thanh Chương, Đô Lương, Nghĩa Đàn. Ở Quảng Bình, một bộ phận cơ quan, nhà máy, xưởng sản xuất chuyển từ thị xã Đồng Hới lên Tuyên Hóa; bộ phận còn lại chuyển về nông thôn, xây dựng căn cứ kháng chiến. Tại Huế, Đà Nẵng, quân và dân ta vừa chiến đấu, vừa di chuyển một số máy in, dụng cụ y tế, đường ray xe lửa lên chiến khu; toàn bộ máy móc của xưởng công chính tại Đà Nẵng cũng được chuyển lên Nhà máy ươm tơ Giao Thủy (Đại Lộc), thành lập xưởng sản xuất vũ khí.

Tổng di chuyển - chuẩn bị thực lực cho kháng chiến lâu dài
 Bộ đội Quân giới vận chuyển máy móc lên Chiến khu Việt Bắc. Ảnh tư liệu

Với một khối lượng lớn máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu được di chuyển, có thể khẳng định, quân và dân ta đã lập một kỳ tích trong những ngày Toàn quốc kháng chiến. Các lực lượng của ngành Quân giới vừa tiến hành di chuyển, vừa sửa chữa, nghiên cứu, sản xuất vũ khí phục vụ chiến đấu, đồng thời còn liên tục phải đối phó với âm mưu, hành động phá hoại của địch, bảo vệ an toàn cho cuộc Tổng di chuyển.

Tính chung ở Bắc Bộ, trong đợt Tổng di chuyển, đã có gần 2/3 số máy móc ở các xí nghiệp được tháo dỡ, chuyển lên khu căn cứ. Nhờ đó, ta đã xây dựng được 57 cơ sở sản xuất. Tính từ Khu 5 trở ra, các cơ sở quân giới đã sản xuất được trên 2 triệu súng, mìn, lựu đạn, đã lập được 168 xưởng sản xuất vũ khí, cùng hàng trăm tổ sản xuất, sửa chữa vũ khí nhỏ ở các địa phương, tạo cơ sở, nền móng ban đầu cho nền công nghiệp quốc phòng. Trong những năm đầu Toàn quốc kháng chiến, ở miền Bắc và miền Trung, các địa phương tổ chức được hơn 500 trại sản xuất, tạo công ăn việc làm cho khoảng 70.000 đồng bào tản cư.

Cuộc Tổng di chuyển trong những ngày Toàn quốc kháng chiến là một chiến công to lớn, một kỳ tích của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Thắng lợi đó là biểu hiện sinh động của tinh thần yêu nước, ý chí, nghị lực phi thường của quân và dân ta, không ngại khó khăn, gian khổ, hy sinh để bảo vệ an toàn cho cuộc Tổng di chuyển. Với tầm nhìn chiến lược sâu rộng, Trung ương Đảng, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh có chủ trương và sự chỉ đạo Tổng di chuyển đúng đắn, bảo toàn được lực lượng, hỗ trợ đắc lực cho cuộc chiến đấu ở đô thị, chuẩn bị thực lực cho kháng chiến lâu dài.

Nhờ đó, bộ máy chỉ đạo kháng chiến được bảo đảm an toàn, giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng với cả nước. Các ngành của nền kinh tế kháng chiến có những cơ sở vật chất ban đầu rất quan trọng để củng cố, phát triển, phục vụ nhiệm vụ kháng chiến, kiến quốc. Thành công của Tổng di chuyển không chỉ góp phần làm nên những thắng lợi trong những ngày đầu Toàn quốc kháng chiến, mà còn là cơ sở, nền tảng cho sự phát triển, thắng lợi của cả cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

NGUYỄN QUỐC HÙNG – THÁI VĂN LAI

Đọc bài gốc tại đây.

3.5 2 đánh giá
Đánh giá bài viết
Theo dõi
Thông báo của
0 Góp ý
Cũ nhất
Mới nhất Được bỏ phiếu nhiều nhất
Phản hồi nội tuyến
Xem tất cả bình luận
0
Rất thích suy nghĩ của bạn, hãy bình luận.x