Quân đội Ukraine đang mất lãnh thổ với tốc độ chưa từng thấy kể từ năm 2022, bất chấp nỗ lực kháng cực dọc theo các tuyến phòng thủ, trước những đợt tấn công ồ ạt của bộ binh Nga được sự yểm trợ của pháo binh, bom lượn và máy bay không người lái.

Nga dồn dập dội hỏa lực vào Pokrovsk

Kể từ khi xuyên thủng các tuyến phòng thủ của Ukraine gần làng Ocheretyne vào tháng 4/2024, các lực lượng Nga đã tiến được 20km và đang áp sát thành phố Pokrovsk – trung tâm hậu cần quan trọng của Kiev ở miền đông. Trong suốt mùa hè thứ 3 của cuộc xung đột Nga-Ukraine, thành phố Pokrovsk ở Donetsk luôn là nơi diễn ra các cuộc giao tranh ác liệt nhất. Khu vực này hiện đang nằm trong tầm bắn của pháo binh và máy bay không người lái của Nga.

Dù Ukraine cố gắng thâm nhập sâu hơn vào lãnh thổ Nga sau khi tiến hành cuộc đột kích bất ngờ vào tỉnh Kursk, Nga vẫn không dừng lại, thay vì đó, họ tiếp tục tăng cường các cuộc tấn công trên mặt trận Pokrovsk trong tháng 8.

Một số nhà quan sát tại Ukraine cho rằng, Kiev cần phải hành động nhanh chóng, với việc điều động các lữ đoàn từ lực lượng dự bị chiến lược và những đơn vị ở các chiến tuyến tương đối yên tĩnh tới bảo vệ Pokrovsk. Lữ đoàn Vệ binh Quốc gia số 15 của Ukraine, còn được gọi là Kara-Dag, là một phần của lực lượng bổ sung được triển khai đến Selydove - cách thành phố trọng yếu Pokrovsk khoảng 20km về phía nam. Lữ đoàn này từng được triển khai tại tỉnh Zaporizhzhia kể từ khi thành lập vào đầu năm 2023, nhưng sau đó đã được điều động tới vào đầu tháng 9 để ngăn chặn làn sóng tấn công của Nga.

Theo Kiev Independent, ban đầu, việc Ukraine bổ sung lực lượng đã mang lại hiệu quả cao. Vào ngày 5/9, Tổng tư lệnh Ukraine Oleksandr Syrskyi tuyên bố quân đội nước này đã chặn đứng được cuộc tấn công của Nga. Phát biểu với tờ Kyiv Independent sau một tuần ở khu vực này, các binh sỹ Ukraine nói rằng cuộc tấn công của Nga vào Pokrovsk thực sự đã chậm lại, tạo điều kiện cho lực lượng phòng thủ có thêm thời gian để cải thiện vị trí và tổ chức công việc tốt hơn.

Tuy nhiên, tình hình trên thực địa ngày càng trở nên nguy cấp hơn. Các lực lượng Nga tiếp tục tiến về phía Pokrovsk, đồng thời đe dọa bao vây các đơn vị Ukraine ở phía nam của mũi tấn công chính. Những vấn đề còn tồn đọng trong hệ thống phòng thủ của Ukraine vẫn chưa được giải quyết. Tình trạng thiếu hụt nhân lực nói chung ngày càng trầm trọng hơn và mối đe dọa về một đợt tấn công mới của Nga nhằm vào vùng ngoại ô thành phố vẫn còn rất cao.

Nguy cơ với các lữ đoàn Ukraine khi xung trận

Ukraine đã cất giấu lựu pháo, chẳng hạn như lựu pháo kéo Msta-B 152mm để tránh sự phát hiện của Nga bằng hai lớp ngụy trang: đó là trùm bằng lưới ngụy trang, sau đó phủ lên một lớp lá cây rừng. Việc thiếu đạn dược cho những khẩu pháo như vậy là một vấn đề gây khó khăn cho lực lượng pháo binh của Ukraine trong phần lớn thời gian xung đột diễn ra, vì kho đạn cũ từ thời Liên Xô đang bị cạn kiệt.

Tuy nhiên tại Pokrovsk, các đơn vị của Lữ đoàn Vệ binh Quốc gia số 15 liên tục được cung cấp đạn pháo, có nguồn gốc từ nhiều quốc gia khác nhau, hoặc từ các cơ sở sản xuất trong nước của Ukraine. Điều này cho thấy tầm quan trọng của Pokrovsk đối với Kiev.

Kể từ khi được điều động tới Selydove, hầu như ngày nào lữ đoàn này cũng thực hiện nhiệm vụ khai hỏa vào cứ điểm của đối phương. Selydove - thành phố có dân số trước chiến tranh khoảng 21.000 người, đang tạo thành một rào cản vật lý đáng gờm đối với lực lượng tấn công.

Hiện tại, lữ đoàn này được giao nhiệm vụ phản pháo, nhắm vào các khẩu đội pháo và vị trí xuất kích máy bay không người lái của đối phương đang đe dọa lực lượng bộ binh Ukraine xung quanh Pokrovsk. Nhiệm vụ này đang trở nên ngày càng nguy hiểm hơn vì họ phải tiến xa hơn về phía tiền tuyến để đưa mục tiêu vào tầm bắn.

Ngoài lữ đoàn Kara-Dag, Ukraine cũng điều động Lữ đoàn Jaeger số 68 tới bảo vệ Pokrovsk. Được triển khai tới khu vực giao tranh ác liệt vào thời điểm Nga tăng tốc các cuộc tấn công vào cuối mùa xuân, Lữ đoàn Jaeger số 68 đã phải chịu nhiều áp lực khi ở mũi nhọn tấn công của Nga.

Oleksandr, một xạ thủ súng máy, 32 tuổi cho biết, Nga tiến nhanh đến mức các đơn vị của Ukraine tưởng như họ đang bị tấn công trực tiếp trong một cuộc chiến giáp lá cà. “Cuộc chiến rất khốc liệt và thay đổi nhanh chóng. Chỉ cần xảy ra một tình huống nhỏ là chúng tôi phải di chuyển ngay lập tức. Về cơ bản, mọi nhiệm vụ đều kết thúc bằng việc chúng tôi phải thay đổi vị trí, và trong một số trường hợp, chúng tôi đã phải đối đầu trực tiếp với binh sỹ Nga”.

Dmytro “Volynets,” một xạ thủ súng máy khác cho biết: “Nga vẫn giữ vững chiến thuật dùng số lượng để tấn công áp đảo chúng tôi. Nếu có đủ đạn dược, binh sỹ, chúng tôi đã có thể đẩy lùi được họ. Nhưng chúng tôi lại đang thiếu hụt mọi thứ”.

Các đơn vị tấn công của Ukraine chịu tổn thất lớn

Khi ngày càng có nhiều đơn vị được triển khai đến mặt trận Pokrovsk với sức chiến đấu và chiến thuật khác nhau, việc giao tiếp một cách hiệu quả giữa các lữ đoàn là một trong những yếu tố quan trọng. Nhưng yếu tố này đang bị thiếu, Kyiv Independent dẫn lời một số binh sỹ cho biết.

Một sĩ quan của Lữ đoàn 68, cho biết trong nhiều tháng vào mùa hè, một trong những lữ đoàn lân cận liên tục không báo cáo cho họ về các vị trí bị mất, khiến các đơn vị của anh dễ bị tấn công từ bên sườn.

Binh sỹ Oleksandr cho biết thêm: "Trong khu vực của chúng tôi, có rất nhiều đơn vị khác nhau và việc giao tiếp giữa các bên gặp rất nhiều trở ngại. Bạn thử tưởng tượng có tới 3 đến 4 đơn vị chiến đấu ở cùng một nơi, nhưng không có thông tin liên lạc phù hợp vì các bên chỉ mã hóa tín hiệu cho binh sỹ của họ. Chính vì vậy, chúng tôi luôn phải xem xét đơn vị nào được bố trí hoạt động ở gần chúng tôi để xem xét cách liên lạc phù hợp”.

Theo thời gian, các đơn vị sẽ phải trả giả đắt khi chiến đấu tại một khu vực phòng thủ không nằm trong tầm kiểm soát. Khi được hỏi về tình hình nhân lực, Olena Tarishchuk, một trung úy 39 tuổi chịu trách nhiệm theo dõi tinh thần và trạng thái chiến đấu của các binh sỹ cho biết: “Trong 2 tháng qua, chúng tôi đã phải chịu tổn thất nghiêm trọng, có rất nhiều binh sỹ tử trận, bị thương hoặc bị bắt giữ”.

Theo trung úy Olena Tarishchuk, tình trạng thiếu hụt nhân lực cùng với việc bộ chỉ huy cấp cao của Ukraine do dự trong việc đưa các đơn vị kiệt sức ra khỏi tiền tuyến và thay thế bằng những đơn vị mới đã dẫn tới tình trạng căng thẳng cực độ, ảnh hưởng đến tinh thần chiến đấu của các lực lượng bộ binh.

“Các binh sỹ đang cố gắng cầm cự bằng sức lực cuối cùng của họ, điều đó thật khó khăn, nhưng không ai từ chối nhiệm vụ”, trung úy Olena Tarishchuk lưu ý.

Mặc dù cuộc tấn công của Ukraine vào tỉnh Kursk của Nga được cho là đã thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần của cả binh sỹ và dân thường trên khắp Ukraine, nhưng theo ông Tarishchuk, tình trạng mệt mỏi trên mặt trận Pokrovsk vẫn không được cải thiện. “Hầu hết các binh sỹ đều nói rằng, tại sao các chỉ huy không điều lực lượng dự bị hoặc các lữ đoàn tinh nhuệ đến đây để cứu vãn tình hình thay vì tấn công Kursk”.

Cuộc xung đột chia rẽ nước Mỹ

Vụ ám sát thứ hai nhằm vào cựu Tổng thống Donald Trump chỉ trong hơn 2 tháng liên quan đến một tay súng trước đó tuyên bố sẵn sàng chiến đấu và chết vì Ukraine. Điều này cho thấy xung đột không chỉ ảnh hưởng đến chính trị và chính sách đối ngoại của Mỹ, mà còn tác động đến hệ thống xã hội của nước này.

Ngoài việc là một vấn đề chia rẽ các đảng phái ở Mỹ, cuộc xung đột ở Ukraine còn làm trầm trọng thêm sự phân cực chính trị trong xã hội. Theo một cuộc khảo sát, 66% thành viên đảng Cộng hòa muốn Washington khuyến khích Kiev đàm phán với Moscow trong khi phần lớn đảng Dân chủ (62%) tán thành việc ủng hộ Ukraine lâu nhất có thể. Sự chia rẽ đảng phái trong chính sách đối ngoại thậm chí còn lan rộng đến nhận thức về việc quốc gia nào là đối thủ chính của Mỹ. Theo đó, đảng Cộng hòa quan tâm nhất đến Trung Quốc trong khi đảng Dân chủ lo ngại nhiều hơn về Nga.

Là một phần trong chiến lược của Tổng thống Joe Biden nhằm làm suy yếu Nga ở Ukraine, Washington đã đóng vai trò quan trọng trong việc tài trợ cho nỗ lực chiến đấu của Kiev trước các lực lượng của Moscow, với việc Quốc hội phê duyệt gần 175 tỷ USD viện trợ quân sự và phi quốc phòng. Tuy nhiên, sự hỗ trợ của Mỹ không thể đảo chiều xung đột khi Nga vẫn đạt được những bước tiến chậm mà chắc trong các thành quả về lãnh thổ ở phía Đông Ukraine.

Một lý do chính là, ngoài vũ khí và tài chính, Ukraine cần thêm tân binh để bổ sung cho lực lượng đã kiệt quệ và suy yếu của mình. Tuy nhiên, ngay cả các hành động ép buộc nhập ngũ khắc nghiệt vẫn không thể bù đắp được tình trạng thiếu hụt quân số ngày càng cấp bách của nước này.

Trong khi đó, cuộc xung đột đã phơi bày một số điểm yếu của quân đội phương Tây, bao gồm việc năng lực công nghiệp của Mỹ không đủ để bổ sung số vũ khí và đạn dược quan trọng cạn kiệt khi cung cấp cho Ukraine.

Cuộc xung đột cũng ẩn chứa những cái giá nhất định, trong đó có tình trạng lạm phát trong nước. Một cuộc khảo sát cho thấy 49% người dân Mỹ ủng hộ các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraine để chi phí của các hộ gia đình Mỹ không tăng thêm nữa.

Đồng USD, vốn đang đối mặt với sự xói mòn âm thầm trước cuộc xung đột ở Ukraine, hiện đang đối mặt với thách thức lớn hơn trong sự chi phối toàn cầu để phản ứng trước việc phương Tây vũ khí hóa tài chính và tịch thu các khoản thu của Nga từ các tài sản ngân hàng trung ương bị đóng băng. Khi các quốc gia tìm ra giải pháp thay thế cho đồng USD, đồng tiền này bắt đầu mất đi một số ảnh hưởng toàn cầu, đặc biệt là trên thị trường dầu mỏ.

Trong khi đó, như một chiến lược phòng ngừa rủi ro, các ngân hàng trung ương ở nhiều quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Kazakhstan và Đông Âu đã tăng cường mua vàng. Việc tích trữ như vậy, cùng với sự bất ổn địa chính trị lớn hơn, đã góp phần đẩy giá vàng lên mức cao kỷ lục.

Cái giá “ẩn” của cuộc xung đột ở Ukraine

Theo các nhà quan sát, những cái giá "ẩn" của cuộc xung đột Ukraine cũng mở rộng sang lĩnh vực địa chính trị, đặc biệt là cản trở khả năng của Mỹ trong việc ứng phó với thách thức lớn hơn từ Trung Quốc.

Một số nhà quan sát phương Tây cho rằng, Trung Quốc gây ra mối đe dọa lớn hơn nhiều so với Nga đối với các lợi ích của phương Tây và trật tự do Mỹ lãnh đạo. Trong khi các kế hoạch của Nga phần lớn chỉ giới hạn ở khu vực lân cận thì Trung Quốc đang tìm cách thay thế Mỹ để trở thành cường quốc hàng đầu thế giới. Họ cũng có phương tiện: Nền kinh tế Trung Quốc, giống như dân số của họ, lớn hơn Nga khoảng 10 lần và Trung Quốc chi tiêu cho quân đội gấp 4 lần Nga.

Hơn nữa, theo The Hill, Trung Quốc hiện đang tăng cường năng lực quân sự, mở rộng lực lượng thông thường nhanh hơn bất kỳ quốc gia nào kể từ Thế chiến II. Các nhà quan sát cũng cho rằng, Mỹ đang không dành đủ sự chú ý và nguồn lực để đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc và tiếp tục vô tình củng cố ảnh hưởng toàn cầu của Bắc Kinh, đặc biệt là thông qua việc lạm dụng các lệnh trừng phạt với nhiều quốc gia.

Với nguồn lực quân sự bị kéo căng do can dự vào các cuộc xung đột ở Ukraine và Trung Đông, một số nhà quan sát cho rằng Mỹ cần cân bằng thực tế hơn các mục tiêu địa chính trị quan trọng của mình vào thời điểm mà phần lớn người Mỹ tin rằng sức mạnh quốc gia đang suy yếu trên trường quốc tế.

Mỹ phải đối mặt với thực tế rằng, bất chấp sự hỗ trợ đáng kể của phương Tây, Ukraine vẫn khó có thể đẩy Nga khỏi các vùng lãnh thổ mà nước này chiếm được ở phía Đông và phía Nam Ukraine. Việc cho phép Kiev sử dụng tên lửa hành trình tầm xa của phương Tây để tấn công các mục tiêu sâu trong nước Nga bằng dữ liệu định vị và công nghệ khác của Mỹ sẽ chỉ gây ra nguy cơ xung đột trực tiếp giữa NATO và Nga.

Về cơ bản, một cuộc xung đột kéo dài ở Ukraine sẽ không có lợi cho Mỹ. Nhưng để chấm dứt xung đột đòi hỏi phải có đối thoại và ngoại giao, điều đang hạn chế giữa Washington và Moscow.

Trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Nga gia tăng, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã tìm cách làm trung gian hòa giải cho một lệnh ngừng bắn. Sau chuyến thăm Moscow và Kiev, ông Modi sẽ tóm tắt cho Tổng thống Biden về nỗ lực gìn giữ hòa bình của mình khi họ gặp nhau ngày 21/9 tại Hội nghị Thượng đỉnh Quad ở Wilmington, Delaware. Nếu không có sự ủng hộ hoàn toàn từ Mỹ, cuộc gặp theo dự kiến giữa Thủ tướng Modi với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào tháng tới tại Hội nghị Thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo BRICS có thể đạt được rất ít thành quả.

Một sự thay đổi chính sách của Mỹ theo hướng ủng hộ lệnh ngừng bắn có thể phải chờ kết quả của cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11. Vì đàm phán để đi đến một thỏa thuận là cách duy nhất để chấm dứt xung đột nên tốt hơn hết, các bên cần ngồi lại với nhau sớm nhất có thể, nhất là sau một thời gian dài chứng kiến sự đổ máu và tàn phá.