Chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine đã phá vỡ nhiều quan niệm trước đây về chiến tranh hiện đại. 'Cuộc cách mạng máy bay không người lái' đã thu hút được sự chú ý đáng kể, nhưng có một điều quan trọng hơn nhiều đang diễn ra. Cuộc xung đột này đại diện cho một cuộc đụng độ trực tiếp, mặc dù là ủy nhiệm, giữa hai siêu cường hạt nhân trong một khu vực có tầm quan trọng sống còn đối với một trong hai.

Trong Chiến tranh Lạnh, những cuộc chiến tranh như thế này diễn ra ở ngoại vi của các cuộc đối đầu giữa các cường quốc, với mức độ rủi ro thấp hơn đáng kể. Ngày nay, tại Ukraine, giống như sáu thập kỷ trước trong cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba, thế giới một lần nữa đứng trên bờ vực của một thảm họa hạt nhân.

Sự thất bại của sự răn đe chiến lược

Cuộc khủng hoảng Ukraine đã phơi bày một thực tế đáng lo ngại đối với Nga: khái niệm răn đe chiến lược của nước này đã chứng minh là không có khả năng ngăn chặn sự xâm lược của kẻ thù. Mặc dù đã ngăn chặn thành công một cuộc tấn công hạt nhân lớn của Hoa Kỳ hoặc cuộc xâm lược thông thường quy mô lớn của NATO, nhưng nước này đã không giải quyết được một hình thức xung đột mới và nguy hiểm. Washington và các đồng minh đã đánh cược vào việc gây ra một thất bại chiến lược cho Nga thông qua một quốc gia khách hàng—một quốc gia mà họ kiểm soát, trang bị vũ khí và chỉ đạo.

Học thuyết hạt nhân của Moscow, được thiết kế cho một tập hợp hoàn cảnh rất khác, đã chứng minh là không đủ. Nó đã không ngăn chặn được sự can thiệp của phương Tây ngay từ đầu và cho phép sự can thiệp này leo thang. Để đáp lại, Điện Kremlin đã nhận ra nhu cầu phải thích nghi. Trong năm thứ ba của hoạt động, một bản cập nhật đã quá hạn đối với học thuyết đã được công bố. Mùa hè năm nay, Tổng thống Vladimir Putin đã phác thảo những thay đổi cần thiết. Đến tháng 11, tài liệu mới có tên là Cơ sở của Chính sách Nhà nước của Liên bang Nga trong lĩnh vực Răn đe Hạt nhân đã được đưa ra.

Có gì mới trong học thuyết này?

Học thuyết được cập nhật thể hiện sự thay đổi sâu sắc trong chính sách hạt nhân của Nga, biến nó thành một biện pháp răn đe chủ động. Trước đây, vũ khí hạt nhân chỉ có thể được sử dụng trong các cuộc xung đột thông thường khi sự tồn tại của nhà nước bị đe dọa. Ngưỡng được đặt quá cao đến mức nó cho phép kẻ thù khai thác nó một cách hiệu quả. Bây giờ, các điều kiện đã được mở rộng đáng kể.

Một bổ sung quan trọng là sự công nhận về “xâm lược chung”. Nếu một quốc gia phi hạt nhân đang có chiến tranh với Nga hoạt động với sự hỗ trợ trực tiếp của một cường quốc hạt nhân, Moscow có quyền đáp trả, bao gồm cả bằng vũ khí hạt nhân. Điều này gửi một thông điệp rõ ràng và không thể nhầm lẫn đến Hoa Kỳ, Anh và Pháp: các cơ sở và lãnh thổ của họ không còn miễn nhiễm với sự trả đũa nữa.

Học thuyết này cũng đề cập rõ ràng đến các kịch bản liên quan đến các cuộc tấn công hàng không vũ trụ lớn, bao gồm máy bay không người lái và tên lửa hành trình, cũng như hành động xâm lược Belarus. Một thay đổi quan trọng khác là danh sách mở rộng các mối đe dọa được coi là không thể chấp nhận được đối với an ninh của Nga. Những thay đổi này cùng nhau báo hiệu một tư thế quyết đoán hơn, phản ánh thực tế của cuộc xung đột ngày nay và ngăn chặn những tính toán sai lầm tiềm tàng của phương Tây.

Phản ứng của phương Tây

Phản ứng của phương Tây đối với những cập nhật này là có thể dự đoán được. Sự cuồng loạn của giới truyền thông mô tả Putin là người liều lĩnh, trong khi các chính trị gia giả vờ bình tĩnh, tuyên bố rằng họ sẽ "không bị đe dọa". Cộng đồng quân sự và tình báo vẫn giữ im lặng, lặng lẽ rút ra kết luận của riêng mình.

Những bản cập nhật này diễn ra trong bối cảnh ngày càng u ám đối với phương Tây. Những người theo chủ nghĩa hiện thực trong NATO hiểu rằng cuộc chiến ở Ukraine thực sự đã thua. Quân đội Nga nắm giữ thế chủ động trên toàn mặt trận và đang tiến quân đều đặn ở Donbass. Lực lượng vũ trang Ukraine khó có thể đảo ngược tình thế trong tương lai gần, nếu có. Do đó, các nhà chiến lược phương Tây hiện đang để mắt đến lệnh ngừng bắn dọc theo các tuyến chiến đấu như là lựa chọn khả thi duy nhất.

Đáng chú ý là đã có một sự thay đổi tinh tế trong câu chuyện. Các bài báo trên Reuters và các phương tiện truyền thông phương Tây khác cho rằng Moscow cũng có thể cân nhắc đóng băng xung đột. Tuy nhiên, một kịch bản như vậy sẽ cần phải phù hợp với lợi ích của Nga. Đối với Moscow, bất kỳ điều gì không phải là chiến thắng hoàn toàn đều tương đương với thất bại, và một kết quả như vậy đơn giản là không phải là một lựa chọn.

Chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, bất chấp thất bại nặng nề của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử, rõ ràng đã quyết định 'giúp' Donald Trump duy trì đúng hướng. Việc cho phép sử dụng tên lửa tầm xa của Hoa Kỳ và Anh để tấn công các mục tiêu ở khu vực Kursk và Bryansk vừa là một thách thức thách thức đối với Putin, vừa là một 'món quà' cho tổng thống đắc cử. Tương tự như vậy, việc chuyển giao cho Kiev các loại mìn chống bộ binh bị cấm theo Công ước Ottawa, một loạt lệnh trừng phạt chống Nga mới (bao gồm cả đối với Gazprombank) và một nỗ lực 'thúc đẩy' gói viện trợ mới nhất của Biden cho Zelensky thông qua Quốc hội.

Vai trò của 'Oreshnik'

Phản ứng của Nga đối với sự leo thang này không chỉ giới hạn ở việc cập nhật học thuyết của mình. Cuộc thử nghiệm gần đây về tên lửa siêu thanh tầm trung 'Oreshnik' trong điều kiện chiến đấu đã đánh dấu một thời điểm then chốt. Bằng cách tấn công nhà máy tên lửa Yuzhmash ở Dnepropetrovsk, Moscow đã báo hiệu với NATO rằng phần lớn các thủ đô châu Âu của họ đều nằm trong tầm bắn của loại vũ khí mới này.

'Oreshnik' mang cả đầu đạn thông thường và hạt nhân, và tốc độ của nó — được cho là đạt tới Mach 10 — khiến các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại trở nên vô hiệu. Mặc dù vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, việc triển khai thành công của nó mở đường cho việc sản xuất hàng loạt. Thông điệp rất rõ ràng: Moscow không hề nói khoác.

Sự thay đổi này từ cảnh báo bằng lời nói sang hành động quyết đoán nhấn mạnh sự nghiêm túc trong quyết tâm của Điện Kremlin. Phương Tây từ lâu đã tự thuyết phục mình rằng Putin sẽ không bao giờ tấn công các nước NATO. Với sự ra đời của 'Oreshnik', niềm tin đó đã bị phá vỡ.

Sự leo thang và canh bạc của phương Tây

Hoa Kỳ và các đồng minh của họ tiếp tục leo thang một cách liều lĩnh, đặt cược vào việc khiêu khích phản ứng thái quá của Nga. Việc cho phép các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa vào các vùng lãnh thổ của Nga như Kursk và Bryansk, kết hợp với việc chuyển giao vũ khí bị cấm và tiếng trống liên tục của các lệnh trừng phạt, phản ánh sự tuyệt vọng của họ. Nguy hiểm hơn, có những lời thì thầm về tư cách thành viên NATO tiềm năng của Ukraine hoặc thậm chí là chuyển giao vũ khí hạt nhân cho Kiev. Mặc dù khả năng sau vẫn không chắc chắn, nhưng không thể loại trừ nguy cơ "bom bẩn" .

Tuy nhiên, hy vọng của phương Tây là Nga có thể tấn công trước bằng vũ khí nguyên tử, trao cho NATO thế thượng phong về mặt đạo đức. Một kết quả như vậy sẽ cho phép Washington cô lập Moscow trên toàn cầu, làm suy yếu mối quan hệ của nước này với các bên chủ chốt như Trung Quốc, Ấn Độ và Brazil. Tuy nhiên, Moscow đã phản ứng lại những hành động khiêu khích này với độ chính xác được tính toán, từ chối cắn câu.

Những gì nằm ở phía trước

Việc triển khai 'Oreshnik' và học thuyết hạt nhân được cập nhật khẳng định lại cam kết của Moscow trong việc đạt được hòa bình theo các điều khoản của mình. Sẽ không có sự quay trở lại thực tế trước năm 2022 hoặc Thỏa thuận Minsk mới. Thay vào đó, đó là về việc đảm bảo an ninh lâu dài của Nga và định hình lại trật tự địa chính trị có lợi cho mình.

Khi cuộc xung đột tiếp diễn, nhiều điều phụ thuộc vào kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2024. Khả năng Donald Trump trở lại nắm quyền tạo cơ hội cho đối thoại, mặc dù Điện Kremlin vẫn còn hoài nghi. Bất kể ai chiếm giữ Nhà Trắng, Nga sẽ không thỏa hiệp các mục tiêu của mình.

Rủi ro là rất lớn. Đối với phương Tây, chiến thắng của Nga đe dọa đến quyền bá chủ toàn cầu của Hoa Kỳ, sự gắn kết của NATO và tương lai của Liên minh châu Âu. Đối với Nga, bất kỳ điều gì không phải là chiến thắng hoàn toàn đều không thể chấp nhận được. Như Putin đã tuyên bố gần đây, "Nga đấu tranh vì hòa bình, nhưng sẽ không chấp nhận một chiến thắng bất lợi".

Trong cuộc đối đầu có rủi ro cao này, chính hành động của Nga, chứ không phải lời nói, sẽ định hình tương lai. Quân đội tiếp tục chiến đấu—không phải vì Ukraine của ngày hôm qua, mà vì hòa bình của ngày mai.

Đọc bài gốc tại đây.