Tướng Michael Kurilla, chỉ huy Bộ tư lệnh Trung tâm (CENTCOM), đơn vị đặc trách hoạt động của quân đội Mỹ ở Trung Đông, hồi tháng 11/2023 muốn phát động chiến dịch tấn công lực lượng Houthi ở Yemen để trả đũa các vụ tập kích tàu hàng trên Biển Đỏ.

Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ khi đó là ông Joe Biden cho rằng phát động cuộc tấn công lớn nhằm vào Houthi sẽ vô tình giúp lực lượng này nâng cao vị thế trên thế giới. Thay vào đó, ông chỉ cho phép tiến hành các cuộc không kích hạn chế, gần như không tác động nhiều đến năng lực của nhóm vũ trang Yemen.

Sau khi Tổng thống Donald Trump nắm quyền vào tháng 1, tướng Kurilla đã đề xuất kế hoạch không kích kéo dài 8-10 tháng nhằm phá hủy hoàn toàn lưới phòng không Houthi. "Lực lượng Mỹ sau đó sẽ tiến hành các vụ ám sát nhằm vào lãnh đạo Houthi, tương tự cách Israel thực hiện để đối phó Hezbollah", theo ba quan chức Mỹ giấu tên.

Giới chức Arab Saudi ủng hộ kế hoạch của tướng Kurilla và đã cung cấp danh sách 12 lãnh đạo cấp cao Houthi, những người có thể khiến hoạt động của nhóm vũ trang bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu thiệt mạng.

Đầu tháng 3, Tổng thống Trump phê duyệt một phần kế hoạch của tướng Kurilla, gồm không kích phá hủy các hệ thống phòng không Houthi và tập kích giới lãnh đạo đối phương. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đặt tên cho chiến dịch này là "Rough Rider", bắt đầu từ ngày 15/3.

Tổng thống Trump, người luôn lo ngại về can thiệp quân sự quá lâu ở Trung Đông, kỳ vọng sẽ đạt được thành quả trong vòng 30 ngày đầu của chiến dịch. Đến ngày thứ 31, ông yêu cầu cấp dưới báo cáo tiến độ.

"Chiến dịch không đạt được mục tiêu nào vào thời điểm đó", các quan chức chính quyền Mỹ cho hay.

Quân đội Mỹ không những không làm chủ được bầu trời Yemen, mà còn để đối phương bắn hạ 7 máy bay không người lái (UAV) MQ-9 Reaper, mỗi chiếc có giá 30 triệu USD.

Một số tiêm kích F-16 và chiến đấu cơ tàng hình F-35 Mỹ suýt bị tên lửa phòng không Houthi bắn trúng. "Các tên lửa Houthi bay gần đến nỗi chiếc F-35 phải thực hiện động tác cơ động để né tránh", một quan chức Mỹ giấu tên tiết lộ hôm 13/5.

Dù không chịu tổn thất với dòng F-16 và F-35, quân đội Mỹ đã mất hai tiêm kích hạm F/A-18 Super Hornet trong chiến dịch Rough Rider vào ngày 28/4 và 6/5.

Bên cạnh đó, tuần dương hạm USS Gettysburg đêm 22/12/2024 còn bắn rơi một tiêm kích F/A-18F chuẩn bị hạ cánh và suýt đánh trúng một chiếc Super Hornet bay sau đó vài km, khi làm nhiệm vụ hộ tống tàu sân bay USS Harry S. Truman trên Biển Đỏ.

"Những sự việc như vậy khiến nỗi lo tổn thất về nhân mạng của quân đội Mỹ ngày càng trở nên hiện hữu", một người khác cho hay.

CENTCOM cuối tháng 4 tuyên bố đã tập kích hơn 1.000 mục tiêu ở Yemen kể từ đầu chiến dịch, hạ nhiều thành viên và thủ lĩnh của Houthi, khiến năng lực quân sự của đối phương sụt giảm.

Dù vậy, truyền thông Mỹ nói rằng những thủ lĩnh bị hạ sát chỉ là thành viên cấp trung của Houthi, không phải lãnh đạo cấp cao. Bất chấp các đợt không kích, lực lượng Houthi đã phóng hơn 120 tên lửa và UAV các loại nhằm vào lực lượng Mỹ trong 6 tuần sau khi chiến dịch Rough Rider bắt đầu.

Washington cũng phải tiêu tốn chi phí rất lớn cho chiến dịch. Lầu Năm Góc đã triển khai hai tàu sân bay, nhiều oanh tạc cơ tàng hình B-2 và tiêm kích, cùng các tổ hợp phòng không Patriot và THAAD tới Trung Đông. Các quan chức cho biết chiến dịch đã khiến quân đội Mỹ phải chi hơn một tỷ USD chỉ trong 30 ngày đầu tiên.

Sử dụng quá nhiều vũ khí dẫn đường chính xác cao, đặc biệt là tên lửa tầm xa, cũng đặt ra lo ngại về nguy cơ cạn kiệt kho dự trữ và thiếu hụt lực lượng tiền phương khi Mỹ cần ứng phó với khủng hoảng ở khu vực khác trên thế giới.

Nhà Trắng bắt đầu thúc ép Lầu Năm Góc cung cấp số liệu để đánh giá mức độ thành công của chiến dịch. Cơ quan này phản hồi bằng thông tin về số lượng đạn đã khai hỏa. Tình báo Mỹ nhận định năng lực quân sự của Houthi đã "sụt giảm phần nào", song thừa nhận nhóm vũ trang vẫn có thể dễ dàng khôi phục sức mạnh.

Lúc này, các quan chức an ninh cấp cao Mỹ bắt đầu cân nhắc hai phương án.

Đầu tiên là tăng cường hoạt động quân sự thêm tối đa một tháng, sau đó tiến hành diễn tập "bảo vệ tự do hàng hải" ở Biển Đỏ với nhóm tác chiến tàu sân bay Harry S. Truman và Carl Vinson. Nếu lực lượng Houthi không tập kích các tàu này, chính quyền Mỹ sẽ tuyên bố chiến thắng.

Phương án còn lại là kéo dài chiến dịch nhằm giúp quân chính phủ Yemen có thêm thời gian để khởi động lại nỗ lực tấn công Houthi, qua đó đẩy lui nhóm vũ trang khỏi thủ đô Sanaa và các cảng biển quan trọng.

Bộ trưởng Hegseth cuối tháng 4 điện đàm với giới chức Arab Saudi và Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), cũng như quan chức Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao nhằm tìm ra phương án tối ưu để trình lên Tổng thống Trump, song các bên đã không đạt được đồng thuận.

Nhiều quan chức cấp cao trong quân đội và chính phủ Mỹ, trong đó có Phó tổng thống JD Vance và Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng Dan Caine, cho rằng kéo dài chiến dịch không phải ý tưởng hợp lý. Ngay cả Tổng thống Trump cũng thể hiện quan điểm này.

Tên lửa đạn đạo Houthi ngày 4/5 xuyên thủng lưới phòng không Israel, đánh vào khuôn viên sân bay quốc tế Ben Gurion ở ngoại ô thành phố Tel Aviv và khiến nhiều người bị thương.

Theo các quan chức Mỹ và Arab giấu tên, đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff lúc này báo cáo với ông Trump rằng giới chức Oman đã đề xuất "phương án hoàn hảo" để Mỹ có thể xuống thang,

Theo đó, Washington sẽ ngừng oanh tạc Houthi và nhóm vũ trang sẽ ngừng tập kích tàu chiến Mỹ ở Biển Đỏ. Dù vậy, không có điều khoản nào ràng buộc Houthi chấm dứt chiến dịch tập kích lãnh thổ Israel và tàu hàng có liên hệ với nước này trên Biển Đỏ.

CENTCOM ngày 5/5 đột ngột nhận lệnh kết thúc chiến dịch Rough Rider. Một ngày sau, Tổng thống Trump khẳng định nhóm vũ trang Yemen "đã phải đầu hàng và đạt thỏa thuận ngừng bắn với Mỹ".

Theo truyền thông Mỹ, quyết định dừng chiến dịch Rough Rider sau chưa đầy 2 tháng cho thấy một số thành viên trong đội ngũ an ninh của chính phủ Mỹ đã đánh giá thấp sức chống chịu của Houthi.

"Chúng tôi đã tấn công dữ dội và họ đã chịu đựng rất tốt. Có thể nói họ rất dũng cảm", ông Trump nói khi thông báo về thỏa thuận ngừng bắn với nhóm vũ trang Yemen.

Phạm Giang(TheoAviationist, CNN)

"Đúng từ 10h ngày 16/5 (14h giờ Hà Nội), chúng tôi sẽ chờ phía Ukraine đến họp. Chúng tôi đã sẵn sàng làm việc", Vladimir Medinsky, trợ lý của Tổng thống Vladimir Putin và trưởng phái đoàn đàm phán Nga, cho biết khi đề cập triển vọng cuộc đàm phán giữa Moskva và Kiev tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.

Cuộc đàm phán dự kiến diễn ra trong ngày 15/5, theo đề xuất của Tổng thống Putin. Phái đoàn Nga đến Istanbul sáng cùng ngày, trong đó có Thứ trưởng Ngoại giao Mikhail Galuzin, Thứ trưởng Quốc phòng Aleksandr Fomin và Cục trưởng Tổng cục Tình báo Quốc phòng Igor Kostyukov.

Triển vọng đàm phán trở nên mơ hồ khi phía Ukraine không đưa ra tín hiệu rõ ràng. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố sẽ quyết định cách tiếp cận hòa đàm sau khi gặp người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ở thủ đô Ankara, cách Istanbul hơn 400 km.

Sau cuộc gặp dài hơn 3 giờ với ông Erdogan, Tổng thống Zelensky mới công bố thành viên phái đoàn đàm phán của Ukraine. Dẫn đầu là Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov, Phó thủ tướng phụ trách đối ngoại Serhiy Kyslytsia, Trợ lý tổng thống Oleksandr Bevz và các quan chức quân sự, tình báo.

Đến tối 15/5, cả đại diện Nga và Ukraine đều ám chỉ rằng hai bên vẫn sẽ đàm phán, nhưng có thể hoãn sang ngày 16/5.

Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho biết có cơ sở để đặt hy vọng vào cuộc đàm phán Nga - Ukraine. "Nếu lập trường của các bên được điều chỉnh hài hòa và thiết lập lòng tin, đó sẽ là bước tiến rất quan trọng hướng tới hòa bình", ông Fidan phát biểu.

Giới chức Thổ Nhĩ Kỳ nói các cuộc gặp ba bên giữa nước này với đại diện Nga, Ukraine và đại diện Mỹ, Ukraine cũng có thể diễn ra trong ngày 16/5.

Tổng thống Mỹ Donald Trump nói "không kỳ vọng" hòa đàm Nga - Ukraine sẽ có tiến triển cho đến khi ông gặp người đồng cấp Putin. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng bày tỏ "không tin rằng đàm phán ở Istanbul sẽ mang đến kết quả đột phá", sau khi Moskva và Kiev lời qua tiếng lại căng thẳng.

Đàm phán Nga - Ukraine tại Istanbul sẽ là cuộc đối thoại trực tiếp đầu tiên giữa hai nước kể từ những tuần đầu tiên của cuộc xung đột. Hai bên dường như đã đạt được dự thảo thỏa thuận trong cuộc hòa đàm ở Istanbul hồi tháng 3/2022, nhưng đối thoại rơi vào bế tắc trước khi Tổng thống Zelensky quyết định chấm dứt đàm phán vào tháng 4/2022.

Như Tâm(TheoAFP, TASS)

TờIzvestiahôm 13/5 dẫn lời các nguồn tin quân sự Nga tiết lộ toàn bộ hạm đội hải quân nước này sẽ được bổ sung các trung đoàn vận hành thiết bị không người lái (drone).

"Những đơn vị mới sẽ vận hành drone trên không, trên bộ, mặt nước và dưới lòng biển. Các trung đoàn này phụ trách nhiệm vụ trinh sát, tiêu diệt drone, máy bay không người lái (UAV) và xuồng tự sát của đối phương, cũng như rà phá thủy lôi trên biển", một nguồn tin cho hay.

Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận về thông tin.

Chuyên gia quân sự Dmitry Boltenkov nhận định hải quân Nga sẽ thành lập không dưới 5 trung đoàn và đây sẽ là một trong những trụ cột của quân chủng này trong tương lai.

"Ba trung đoàn sẽ thuộc các hạm đội tại lãnh thổ Nga ở châu Âu, cùng hai đơn vị thuộc Hạm đội Thái Bình Dương, do vùng Primorsky và bán đảo Kamchatka trong khu vực họ phụ trách cách xa nhau. Hải đội Caspian và Dnepr cũng có khả năng thành lập trung đoàn drone", ông nói.

Boltenkov cho rằng các trung đoàn sẽ được biên chế nhiều dòng UAV như Orlan, Forpost, Lancet hoặc lớn hơn để trinh sát, theo dõi và phá hủy mục tiêu trên biển lẫn ven bờ. Ngoài ra, drone góc nhìn thứ nhất (FPV) cũng sẽ giúp giải quyết vấn đề chiến thuật phát sinh.

Ngoài ra, tàu mặt nước không người lái (USV) sẽ chịu trách nhiệm kiểm soát vùng biển hoặc sông ngòi mà trung đoàn phụ trách, thực hiện hoạt động trinh sát, rà phá thủy lôi, săn ngầm và thậm chí tấn công đối phương khi cần.

"Quân đội Nga đang thành lập các đơn vị vận hành vũ khí không người lái. Điều quan trọng là phải cung cấp cho họ càng nhiều thiết bị càng tốt và xây dựng hệ thống kiểm soát tập trung hiệu quả, điều này sẽ quyết định năng lực tác chiến của các đơn vị mới", ông nói

Hải quân Nga thành lập loạt trung đoàn drone có khả năng trở thành mối đe dọa mới với quân đội Ukraine. Một cựu sĩ quan Ukraine cấp cao nhận định nước này "sẽ đối mặt một số khó khăn, tình hình tại Biển Đen sẽ trở nên căng thẳng với nhiều hoạt động tác chiến hơn".

"Nga chưa có nhiều phương tiện để đối phó USV của Ukraine. Họ thường huy động máy bay để đánh chặn xuồng không người lái, thay vì sử dụng tàu tuần tra. Thành lập bộ chỉ huy tác chiến drone trên biển và có phương tiện phù hợp sẽ giúp Nga đối phó tốt hơn với các đợt tập kích bằng USV", cựu sĩ quan này nhận định.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov hồi tháng 12/2024 thông báo sẽ thành lập quân chủng mới là Lực lượng Không người lái, dự kiến hoàn tất vào quý III năm nay. Ông đánh giá việc sử dụng hàng loạt vũ khí không người lái là "đột phá quan trọng nhất trong chiến thuật" của quân đội Nga.

Quân đội Nga tháng 8/2024 thành lập Trung tâm Công nghệ Không người lái Tiên tiến Rubikon, dựa trên cơ sở một trong các đơn vị vận hành drone. Đơn vị này đã tham gia nhiều trận đánh tại tỉnh Kursk của Nga và vùng Donbass, gồm tỉnh Lugansk và Donetsk, hạ nhiều phương tiện quân sự của Ukraine.

Theo Izvestia, các học viện và trường hải quân Nga đã triển khai chương trình giảng dạy kỹ năng vận hành drone, trong đó giảng viên phụ trách là những quân nhân có kinh nghiệm vận hành thiết bị trong chiến dịch tại Ukraine.

Nguyễn Tiến(TheoAP, Izvestia, War Zone)

Video quay từ khoang lái tàu dầu Jaguar treo cờ Gabon, được công bố ngày 14/5, cho thấy tàu tuần tra EML Raju của hải quân Estonia đang tiếp cận và tìm cách ép tàu hàng đổi hướng. "Đây là tàu chiến P6732 của hải quân Estonia. Yêu cầu các vị tuân thủ chỉ dẫn. Hãy lập tức chuyển hướng", liên lạc điện đàm trong video có đoạn.

Một tiêm kích xuất hiện trên bầu trời, khiến thành viên thủy thủ đoàn tàu Jaguar nói rằng "đó là máy bay MiG", nhưng không rõ thuộc lực lượng nào. Một máy bay cánh bằng cùng trực thăng lần lượt xuất hiện trong khu vực và lướt qua tàu Jaguar. Tàu tuần tra Raju sau đó quay đầu, di chuyển song song và ngược hướng tàu Jaguar.

Jaguar bị nghi là một trong những tàu dầu thuộc "đội tàu bóng tối" của Nga. Đây là thuật ngữ phương Tây dùng để chỉ đội tàu mà họ cho rằng Nga sử dụng để lách lệnh trừng phạt, được quản lý thông qua mạng lưới các công ty bình phong để che giấu quyền sở hữu.

Một số kênh Telegram có liên hệ với quân đội Nga cho biết tiêm kích Su-35S nước này đã hiện diện nhằm "ngăn cản nỗ lực chặn bắt tàu dầu".

Tài khoản Voenacher nói rằng hải quân Estonia muốn ép tàu Jaguar rời vùng biển quốc tế và tiến vào lãnh hải Estonia để có thể bắt giữ phương tiện. "Thủy thủ đoàn cáo buộc tàu hải quân Estonia đe dọa đâm va, trong khi trực thăng định triển khai binh sĩ đổ bộ. Thủy thủ đoàn từ chối tuân thủ yêu cầu và tiếp tục di chuyển theo lộ trình đã định", tài khoản này cho hay.

Truyền thông Estonia đưa tin hải quân nước này đã "tìm cách hộ tống" tàu dầu từ vùng biển Estonia vào Nga, do "không chắc chắn về quốc tịch của nó". Theo thiết bị định vị trên tàu Jaguar, sự việc xảy ra ở giữa vịnh Phần Lan, trong khu vực nhiều khả năng là vùng biển quốc tế.

Bộ Quốc phòng Estonia cùng ngày cáo buộc tiêm kích Su-35S Nga xâm nhập không phận nước này trên bán đảo Juminda ở Vịnh Phần Lan và hiện diện tại khu vực trong gần một phút. Tuy nhiên, cơ quan này không đề cập tới tàu dầu Jaguar.

Giới chức Estonia nói rằng Nga không thông báo trước về chuyến bay, tiêm kích Su-35S cũng tắt hệ thống phát đáp tín hiệu và không liên lạc với đài kiểm soát không lưu Estonia. Các tiêm kích F-16 Bồ Đào Nha đồn trú tại Estonia sau đó được điều động để "thực hiện chuyến bay trinh sát".

Bộ Ngoại giao Estonia đã triệu tập đại biện lâm thời của Nga tại nước này để trao công hàm phản đối. Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna cho biết đây là "sự việc nghiêm trọng và đáng tiếc, không thể chấp nhận dưới bất cứ hình thức nào".

Giới chức Nga chưa bình luận về thông tin trên.

Các quốc gia vùng Baltic những tháng qua đã chặn bắt nhiều tàu hàng của Nga với lý do môi trường hoặc nghi ngờ chúng làm hỏng cáp quang dưới đáy biển. Tuy nhiên, các nước Baltic thường phải thả số tàu này do không tìm được bằng chứng cho thấy chúng tham gia các vụ phá hoại, hoặc thủy thủ đoàn đã khắc phục các vấn đề an toàn.

Nguyễn Tiến(TheoAP, Err, TradeWinds)