Tỷ trọng nắm giữ ngoại hối toàn cầu của đồng euro đã giảm trong năm ngoái trong bối cảnh lo ngại rằng kế hoạch sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để tài trợ cho Ukraine có thể làm xói mòn thêm sức hấp dẫn của đồng tiền chung châu Âu.
Ngân hàng Trung ương châu Âu cho biết trong một báo cáo công bố hôm thứ Tư rằng các quốc gia khác đã cắt giảm tài sản đồng euro trong dự trữ ngân hàng trung ương của họ khoảng 100 tỷ euro vào năm ngoái, giảm gần 5%. Đồng Euro đã giảm xuống mức thấp nhất trong 3 năm là 20% và giảm từ 25%. Với tỷ trọng thương mại giảm 0,7%
ECB cảnh báo việc “vũ khí hóa” tiền tệ chỉ khiến chúng kém hấp dẫn hơn, gây nguy hiểm cho khả năng phát hành nợ giá rẻ của EU. Với các thành viên EU nắm giữ 13,8 nghìn tỷ euro (14,7 nghìn tỷ USD). Một nửa% (50 điểm cơ bản) tương đương gần 70 tỷ euro mà các nước EU sẽ chi nhiều hơn cho việc thanh toán lãi suất trong một năm.
Đức ngăn cản việc thông qua gói trừng phạt mới của EU chống lại Liên bang Nga
Cơ quan DPA báo cáo điều này và lưu ý rằng Đức lo ngại về các biện pháp có thể gây khó khăn hơn cho việc lách các biện pháp trừng phạt.
Lo ngại các công ty Đức có thể phải chịu trách nhiệm, Berlin đang yêu cầu giới hạn phạm vi đối với các hàng hóa cụ thể hoặc loại bỏ hoàn toàn quy định về hình phạt đối với các hành vi vi phạm lệnh trừng phạt.
Một số chuyên gia lưu ý rằng các biện pháp trừng phạt mới có thể khiến Đức mất khả năng bán sản phẩm của mình, cho phép các công ty từ Mỹ và Anh thế chỗ.
Mời các cụ ghé trang trại nhà em :
https://otonet.fun/forums/postid/7861/
Mỹ không thể thắng trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc… và không nên thử.
 |
| Mỹ không thể thắng trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc… và không nên thử. Ảnh minh họa. (Nguồn: Reuters) |
Tại sao hàng Trung Quốc rẻ?
Nguyên nhân đằng sau tình trạng dư thừa hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc là do đồng Nhân dân tệ bị định giá quá thấp?
Cáo buộc về tình trạng dư thừa công suất sản xuất của Trung Quốc làm dấy lên những cuộc thảo luận sôi nổi giữa các nhà hoạch định chính sách. Trong chuyến thăm Trung Quốc hồi tháng 4, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet L. Yellen lập luận: “Khi thị trường toàn cầu tràn ngập các sản phẩm giá rẻ giả tạo của Trung Quốc, khả năng tồn tại của các công ty Mỹ và nước ngoài khác bị đặt dấu hỏi” và tình trạng này vẫn là câu chuyện của một thập kỷ trước.
Có thể thấy, cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ đã củng cố chứ không làm suy yếu khả năng cạnh tranh xuất khẩu của Trung Quốc.
Năm 2023, Trung Quốc chiếm khoảng 14% tổng xuất khẩu toàn cầu, tăng 1,3 điểm phần trăm so với năm 2017 (trước khi xung đột thương mại giữa hai nước bắt đầu). Đáng chú ý hơn nữa, thặng dư thương mại của Trung Quốc là khoảng 823 tỷ USD vào năm 2023, gần gấp đôi so với năm 2017.
Hơn một thập kỷ trước, thặng dư thương mại của Trung Quốc phần lớn là do đồng Nhân dân tệ (CNY) bị định giá thấp. Hoàn cảnh ngày nay vẫn có phần tương tự.
Theo nghiên cứu của chuyên gia Qiyuan Xu, năm 2023, CNY đã bị định giá thấp hơn 16% so với đồng USD, góp phần khiến Trung Quốc có xuất khẩu và thặng dư thương mại cao. Lý do được đưa ra là tỷ lệ lạm phát ở Mỹ trong hai năm qua đã cao hơn Trung Quốc 10 điểm phần trăm. Vì vậy, theo tính toán ngang bằng sức mua, CNY lẽ ra phải tăng giá 10% so với đồng USD nhưng trên thực tế lại mất giá 11%.
Từ góc độ này, CNY bị định giá thấp hơn 21% so với đồng USD.
Tất nhiên, tỷ giá hối đoái ngắn hạn bị ảnh hưởng nhiều bởi chênh lệch lãi suất hơn là tỷ lệ lạm phát. Do đó, ông Qiyuan Xu đã sử dụng các phương pháp kinh tế lượng, kết hợp các yếu tố như chênh lệch lãi suất và tăng trưởng kinh tế, để ước tính tỷ giá hối đoái CNY sẽ là bao nhiêu.
Các nghiên cứu so sánh của vị chuyên gia này cho thấy, mức độ định giá thấp CNY lớn hơn nhiều so với các đồng tiền chính của ASEAN trong hai năm qua. So với đợt tăng lãi suất gần đây nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong giai đoạn 2015-2018, mức độ định giá thấp của CNY trong những năm gần đây tăng lên đáng kể.
Điều kỳ lạ là không có bằng chứng nào cho thấy chính phủ Trung Quốc đang nhắm tới việc thao túng tỷ giá hối đoái. Ngay cả Mỹ cũng đồng ý rằng, Trung Quốc không có hành động thao túng tiền tệ trong những năm gần đây.
Về mặt này, tình hình ngày nay đã rất khác so với một thập kỷ trước, vì Trung Quốc đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc cải cách hệ thống tỷ giá hối đoái trong giai đoạn can thiệp. Câu hỏi ở đây là tại sao CNY vẫn bị định giá thấp?
Nhìn vào cán cân thanh toán trong năm 2020 và 2021, dòng vốn ròng tích lũy từ đầu tư trực tiếp và đầu tư chứng khoán đã vượt quá 400 tỷ USD, trong khi vào năm 2022 và 2023, dòng vốn ròng tích lũy từ tài khoản vốn và tài chính đã vượt quá 500 tỷ USD. Thặng dư tài khoản vãng lai khổng lồ của Trung Quốc đã không khiến CNY tăng giá - như người ta có thể mong đợi - do dòng vốn chảy ra khá cao.
Điều này làm cho việc thay đổi tỷ giá hối đoái không có hiệu quả trong việc điều chỉnh cán cân thương mại.
Những dòng vốn chảy ra như vậy không thể chỉ được quy cho những thay đổi trong chênh lệch lãi suất giữa Trung Quốc và Mỹ. Trên thực tế, dòng vốn chảy ra ngoài chủ yếu là kết quả của các yếu tố phi kinh tế, bao gồm một số chính sách của chính Trung Quốc, như việc siết chặt kiểm soát một số ngành công nghiệp.
Nhận thức được điều này, chính phủ Trung Quốc đưa các chính sách phi kinh tế vào khuôn khổ tự đánh giá vào cuối năm ngoái. Quan trọng hơn, sự leo thang căng thẳng giữa hai nước gần đây đã khiến Mỹ áp dụng một loạt chính sách ngăn cản đầu tư vào Trung Quốc.
Điều này bao gồm, việc hạn chế dòng vốn đầu tư mạo hiểm vào Trung Quốc và cảnh báo về những rủi ro khi nhà đầu tư quan tâm đến nền kinh tế số 2 thế giới.
Quốc hội Mỹ cũng đang xem xét luật nhằm hạn chế hơn nữa đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc.
Kết hợp cùng với nhau, những yếu tố này đã làm trầm trọng thêm dòng vốn chảy ra, khuếch đại mức độ định giá thấp CNY và làm suy yếu thêm tác động của việc điều chỉnh tỷ giá hối đoái đối với cán cân thương mại.
Càng ra nhiều đòn... càng khó thắng
Chuyên gia Qiyuan Xu kết luận rằng, chừng nào quan hệ Mỹ-Trung Quốc còn tiếp tục khó khăn, Mỹ "càng ra nhiều đòn" về phía Trung Quốc, thì tỷ giá hối đoái CNY rất có thể vẫn bị định giá thấp đáng kể và những lời phàn nàn của Bộ trưởng Tài chính Yellen càng trở nên khó giải quyết hơn bao giờ hết.
Tất nhiên, các yếu tố chính trị làm bóp méo tỷ giá hối đoái cũng làm chậm sự phát triển của ngành dịch vụ Trung Quốc và do đó cản trở nỗ lực điều chỉnh cơ cấu của nước này. Tuy vậy, Mỹ sẽ không thể nhìn thấy chiến thắng trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc… và không nên thử, bởi hậu quả có thể còn vượt xa những gì Mỹ đang lo ngại.
Chẳng hạn, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm mới đây cáo buộc Mỹ lấy cuộc xung đột Ukraine làm cái cớ để áp dụng các biện pháp trừng phạt lên nhiều công ty Trung Quốc vì liên quan Nga.
Các biện pháp trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu của phương Tây nhằm kiềm chế các đối thủ của Mỹ, tận dụng sức mạnh của đồng USD để buộc những nước này phải "khuất phục". Điều này đã vô tình tạo ra một "nền kinh tế ngầm" toàn cầu gắn kết các đối thủ chính của phương Tây, với đối thủ chính của Mỹ là Trung Quốc ở trung tâm, theo bình luận của tờ Wall Street Journal.
Những hạn chế tài chính và thương mại chưa từng có đối với Nga, Iran, Venezuela, Triều Tiên, Trung Quốc và các nước khác đã siết chặt những nền kinh tế đó bằng cách hạn chế khả năng tiếp cận hàng hóa và thị trường phương Tây.
Tuy nhiên, theo các quan chức phương Tây và dữ liệu hải quan, Bắc Kinh ngày càng thành công trong việc ngăn chặn những nỗ lực do Mỹ dẫn đầu bằng cách củng cố quan hệ thương mại với những quốc gia bị trừng phạt khác. Khối các quốc gia bị Mỹ và các đồng minh phương Tây trừng phạt hiện có quy mô kinh tế đủ lớn để phòng vệ trước cuộc chiến kinh tế và tài chính của Washington. Họ giao dịch mọi thứ từ máy bay không người lái và tên lửa đến vàng và dầu.
Cựu quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ Dana Stroul và hiện là thành viên cấp cao tại Viện chính sách cận Đông ở Washington D.C, bình luận rằng: “Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chiến lược lớn của Mỹ và có khả năng định hình lại trật tự toàn cầu hiện nay”.
“Vì lợi ích của cả hai bên, Trung Quốc cần phát triển một cơ chế nhất quán để đánh giá tác động của các biện pháp phi kinh tế và Mỹ phải nới lỏng các chính sách hạn chế Bắc Kinh”, Phó giám đốc Viện Kinh tế và chính trị thế giới Qiyuan Xu đưa ra giải pháp.
Phương Tây thảo luận hàng loạt biện pháp nhắm vào kinh tế Nga và Trung Quốc, nhưng sự cẩn trọng của Đức phản ánh thế lưỡng nan của châu Âu.
Liên minh châu Âu (EU) được cho đã không thể nhất trí về các biện pháp trừng phạt mới nhất nhắm vào ngành khí thiên nhiên hóa lỏng của Nga trong ngày ngày 14-6.
Thông tin được sáu nguồn ngoại giao EU nói với báo Politico, trong đó Đức là bên phản đối thỏa thuận trừng phạt trên ngay trước hội nghị về hòa bình Ukraine tổ chức ngày 15-6.
Một nguồn thạo vấn đề thậm chí liên tưởng Đức với Hungary. Trước đây, khi EU không tìm thấy tiếng nói chung về các vấn đề liên quan tới chính sách trừng phạt với Nga, các nước thường đổ lỗi cho sự phản đối từ Hungary. Và hiện Đức đang trong tư thế tương tự.
Sự phản đối của Đức được thể hiện trong cuộc gặp của lãnh đạo các nước G7 tổ chức ở Ý tuần này, có sự tham gia của giới chóp bu EU. Họ muốn phát thông điệp mạnh mẽ về vấn đề thương mại với Trung Quốc, trong đó có những chỉ trích nhằm vào Bắc Kinh.
-
Ông Macron sẵn sàng thúc ông Tập về thương mại© Được Tuổi trẻ cung cấp
Các nước cho rằng Trung Quốc đang "tài trợ" cho "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga ở Ukraine thông qua việc cung cấp thiết bị công dụng kép, tức vừa dùng cho dân sự vừa có thể dùng cho mục đích quân sự.
Tuy vậy, nỗ lực đánh vào "yết hầu kinh tế" của Nga đã gặp trở ngại và Đức bị cho là bên bất đồng. Berlin lo rằng việc mở rộng các biện pháp trừng phạt sẽ khiến công ty tại EU không thể bán hàng sang Nga.
Cụ thể, trước đây việc cấm xuất khẩu sang Nga chỉ áp dụng với vũ khí và sản phẩm công dụng kép, nhưng nay lại bao gồm khí thiên nhiên hóa lỏng. Đức cho rằng các doanh nghiệp nhỏ của nước này sẽ gặp rắc rối nếu lệnh trừng phạt lan sang các sản phẩm dân sự như hóa chất, cơ khí...
Sự cẩn trọng của Đức xuất phát từ thực tế rằng nước này đã xuất khẩu tổng giá trị hàng hóa 29 tỉ USD sang Nga theo số liệu năm 2022. Xuất khẩu của Đức sang Nga đã tăng trưởng ấn tượng ở mức 34,8% mỗi năm, từ chỗ 6,1 tỉ USD năm 2017 lên 29 tỉ USD năm 2022.
Tính tới trưa 15-6, giờ Việt Nam, Đức chưa chính thức lên tiếng về thông tin nêu trên. Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock không nói rõ liệu Berlin có ủng hộ lệnh trừng phạt khí thiên nhiên hóa lỏng của Nga hay không, thay vào đó chỉ kêu gọi trừng phạt bổ sung lên Belarus.
Nếu là thật, đây cũng là động thái dễ hiểu, phản ánh khó khăn của phương Tây trong việc gia tăng sức ép lên Nga. Họ gần như đang cạn kiệt công cụ trừng phạt kinh tế.
Cũng giống những gì được mô tả trong bản tin trên, trước đó Đức cũng là một trong những nước cẩn trọng nhất trước quyết định tăng thuế quan lên xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc.
EU và phương Tây nói chung cáo buộc Trung Quốc hỗ trợ quá mức để doanh nghiệp xe điện của nước này bán hàng giá rẻ, cạnh tranh thiếu công bằng.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp EU, đặc biệt nhóm công ty sản xuất xe hơi hàng đầu tại Đức, cho rằng tăng thuế quan là nước đi gây hại cho việc kinh doanh của họ.
Ngoài vấn đề chuỗi cung ứng, hoài nghi về hậu quả từ việc tăng thuế hay trừng phạt lên Trung Quốc còn bắt nguồn từ lo ngại trước khả năng bị đáp trả, cụ thể là kịch bản "chiến tranh thương mại" EU - Trung Quốc.
Tòa án công lý EU phạt Hungary 200 triệu Euro vì không chịu thông qua luật tiếp nhận người di cư (để … giảm tải cho EU) và phạt thêm 1 triệu eur/ ngày kể từ giờ cho đến khi Hungary chịu thông qua luật này.
Video là người Hungary ra đường biểu tình phản đối quyết định trên, có thể thấy rõ 1 tấm biển ghi: "No immigrant" (không nhập cư!). Thủ tướng Orban cũng đã quyết liệt phản ứng với bản án này, tuyên bố “Hungari sẽ không khuất phục trước hành vi tống tiền của EU và sẽ kiên quyết bảo vệ biên giới cũng như chủ quyền của mình”!
(FB Ngô Mạnh Hùng)
Việc Riyadh từ chối chốt giá dầu theo đồng đô la Mỹ cho thấy vai trò của Mỹ trên thế giới đang suy giảm.
Bình luận về việc thỏa thuận hết hạn, ông nói: “Đây là thêm bằng chứng cho thấy vai trò của Mỹ trong thương mại quốc tế đang bắt đầu suy yếu ”.
Thủ tướng Italy: G7 kêu gọi Trung Quốc cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp
Meloni cho biết trong cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh G7 , "Chúng tôi muốn gửi một tín hiệu rõ ràng, đặc biệt là tới Trung Quốc. Chúng tôi sẵn sàng đàm phán, nhưng các công ty của chúng tôi phải cạnh tranh trên cơ sở bình đẳng. Thị trường có thể tự do, nhưng chỉ khi Nó là công bằng, nghĩa là nó sẽ là một thị trường tự do trong khuôn khổ cạnh tranh công bằng.”
Các ngân hàng phát triển của Pháp đang hủy bỏ việc bán trái phiếu khi Macron kích hoạt các tín hiệu về sự sụp đổ của thị trường EU đối với toàn bộ EU. Chênh lệch OATS (chênh lệch giữa lãi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm do Pháp phát hành, được gọi là OATS cho Kho bạc và trái phiếu Đức) một lần nữa là tâm điểm của cuộc tranh luận.
Như Mohit Kumar, nhà kinh tế trưởng châu Âu tại Jefferies International, cho biết: “Đặc biệt là trước cuối tuần, các nhà đầu tư sẽ loại bỏ một số vị thế”.
Mời các cụ ghé trang trại nhà em :
https://otonet.fun/forums/postid/7861/
Chuyên gia nói về việc EU tăng thuế ô tô điện Trung Quốc: Đặt nhà máy ở châu Âu là ý tưởng hay
Ông giải thích thêm: “Đặc biệt về vấn đề ‘dư thừa công suất’, hơn 70% ô tô do Đức sản xuất được bán ở thị trường nước ngoài và bản thân Hoa Kỳ cũng có 1/4 sản lượng để xuất khẩu, trong khi xuất khẩu ô tô của Trung Quốc vào năm 2023 chiếm Tỷ lệ này chỉ khoảng 15%. Từ góc độ này, Đức và Mỹ có công suất dư thừa nhiều hơn Trung Quốc. Điều đáng chú ý là ô tô của Tesla sản xuất tại Trung Quốc và xuất khẩu sang châu Âu có thể phải chịu mức thuế đặc biệt. chắc chắn là không công bằng đối với thương mại tự do. Nếu vấn đề này không thể được giải quyết suôn sẻ thông qua đàm phán, chúng tôi có thể đưa ra WTO để xem xét”.
Huang Weiping cho biết: “Nhìn lại quá khứ, khi Đức, Nhật Bản và Mỹ, những quốc gia đã làm chủ công nghệ xe chạy nhiên liệu, đến Trung Quốc đầu tư và phát triển, Trung Quốc đã chấp nhận họ với tâm lý thương mại cởi mở và tự do, hoan nghênh cả hai. Trong tương lai, một tình thế đôi bên cùng có lợi cuối cùng sẽ được hình thành. Điều này hoàn toàn trái ngược với quan điểm của Châu Âu và Hoa Kỳ đối với xe điện của Trung Quốc hiện nay. Ngoài ra, xe điện là sản phẩm xanh và thân thiện với môi trường quan trọng. , và những hạn chế quá mức không có lợi cho việc hiện thực hóa các mục tiêu giảm lượng carbon toàn cầu ".
Hồ Ngọc Thắng
Đảng Xanh giảm xuống giá trị tồi tệ nhất trong sáu năm qua
Tờ Thế Giới (Welt) ngày 16.06.2024, lúc 07:26 cho biết:
Theo khảo sát của viện thăm dò dư luận Insa, Đảng Xanh đã tụt xuống mức thấp nhất trong 6 năm qua. Hàng triệu người đang quay lưng lại với đảng này. Nhìn chung, các đảng trong liên minh chính phủ liên bang theo kiểu đèn giao thông vẫn còn xa với đa số cầm quyền.
Đảng Xanh đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 6 năm 2018. Theo cuộc khảo sát hàng tuần được thực hiện theo sự ủy quyền của tờ báo “Bild am Sonntag”, đảng này chỉ nhận được 11% phiếu bầu, ít hơn một điểm phần trăm so với tuần trước và là con số tồi tệ nhất trong sáu năm.
Theo người đứng đầu viện Insa ông Hermann Binkert, điều này tương ứng với việc mất hơn hai triệu phiếu bầu so với cuộc bầu cử Quốc hội Đức năm 2021.
Nhìn chung, theo cuộc khảo sát, các đảng trong liên minh chính phủ theo kiểu đèn giao thông vẫn còn xa vời để có đa số lập chính phủ: Như tuần trước, SPD có 16%, FDP có 5%. Điều này có nghĩa là các đảng lập chính phủ hiện tại sẽ chỉ nhận được 32% số phiếu nếu Quốc hội Đức được bầu vào ngày Chủ nhật này.
Ảnh: bà Ricarda Lang, Chủ tịch Liên bang của Đảng Xanh
Bản quyền ảnh: dpa/Hannes P Albert
Nguồn tin và ảnh:
Grüne fallen auf schlechtesten Wert seit sechs Jahren
16/06/2024
https://www.welt.de/politik/deutschland/article252050228/Sonntagstrend-Gruene-fallen-auf-schlechtesten-Wert-seit-sechs-Jahren.html
“Olga xinh đẹp” người của AfD trốn sang Nga vẫn nhận được nhiều phiếu bầu nhất
Đó là tên bài báo của tạp chí FOCUS có trụ sở ở Berlin đăng ngày 12.06.2024.
Dưới đây là đọan quan trọng nhất của bài báo (do Hồ Ngọc Thắng chuyển ngữ).
Chính trị gia AfD bà Olga Petersen gần như chắc chắn đã giành được một ghế qua bầu trực tiếp trong cuộc bầu cử địa phương ở Hamburg. Điều kỳ lạ: Petersen thậm chí không có mặt ở Đức vào lúc này và rất có thể đã trốn sang Nga trong một hành động khẩn cấp. Ngoài ra, quá trình khai trừ bà ra khỏi đảng đã được tiến hành.
Tuy nhiên, người đàn bà 41 tuổi này đã có tên trong danh sách bầu cử trong cuộc bầu cử địa phương ở Hamburg và gần như chắc chắn giành được ghế qua cái gọi là vào trực tiếp. Điều này vẫn chưa hoàn toàn chắc chắn vì một số phiếu bầu qua đường bưu điện vẫn đang được tính. Tuy nhiên, có thể nhận định rằng số phiếu mà bà giành được cho đến nay (3460 phiếu bầu) là đủ.
Bà Petersen nói với tờ báo “Bild” rằng bà ấy muốn trở lại hoạt động chính trị càng nhanh càng tốt. Petersen nói: “Nếu điều đó được đảm bảo, tất nhiên tôi sẽ hoạt động bình thường trở lại. Tuy nhiên, bà được cho là đã mất đi sự ủng hộ trong đảng.
Bản quyền ảnh: IMAGO/Eibner
Đường link của bài báo:
Ärger mit dem Jugendamt„Schöne Olga“ von der AfD flüchtet nach Russland - und holt trotzdem ein Direktmandat
Mittwoch, 12.06.2024, 10:37
https://www.focus.de/politik/deutschland/olga-petersen-afd-politikerin-fluechtet-nach-russland-und-holt-trotzdem-ein-direktmandat_id_260028475.html
Phó Thủ tướng Đức sẽ dẫn đầu phái đoàn thăm Trung Quốc
Bài này nói lên chiến lược lâu dài của các nước phương tây với thế giới, nên tôi quote lại vào đây, để tránh bị trôi đi
@a98 @hatam @uman @ngo-rung @ktqsminh
Bài nói rất quan trọng của tổng thống Putin hôm 25/10/2023 với các lãnh đạo tôn giáo của Nga (Hồi Giáo, Chính thống giáo, Công giáo, Phật giáo, Do Thái giáo) về việc có những thế lực muốn gây mâu thuẫn giữa các tôn giáo, giữa các nền văn minh (Do Thái đánh với Hồi Giáo, Sunny đánh với Chite, Chính thống giáo mâu thuẫn công giáo, etc.) và âm mưu của họ áp điều này vào nước Nga, để gây mâu thuẫn giữa các tôn giáo trong xã hội Nga, cũng như gây mâu thuẫn xung đột giữa các nền văn minh trên toàn thế giới, kích động chủ nghĩa bất khoan dung giữa các tôn giáo trên toàn thế giới, theo nguyên tắc "chia để trị", mục đích để ngăn chặn sự xuất hiện của một trật tự đa cực mới trên thế giới, và dĩ nhiên áp dụng những sự xung đột này vào xã hội Nga.
Các chủ nghĩa "Bài hồi giáo", "bài Do Thái", "bài Nga" cũng được các thế lực này tung ra.
Tổng thống Nga nhắc đến việc các thế lực này liên tục tìm cách tung ra những lời nói, dùng những cái cớ bên ngoài và trong để chia rẽ xã hội Nga, tìm cách kích động chia rẽ sắc tộc và xã hội Nga.
SpoilerChi tiết
Tổng thống Nga nhắc đến việc các lãnh đạo dân sự, tinh thần của xã hội Nga, trong đó có các lãnh đạo tôn giáo, rằng khi nói hay làm gì, cần phải được hướng dẫn bởi 1 điều quan trọng nhất, đó là lợi ích sống còn của quốc gia đa sắc tộc Nga, và phải luôn nhớ rằng, hiệp định giữa các sắc tộc và liên tôn giáo là nền tảng của nhà nước Nga (phương Tây đang muốn và đang thực hiện tấn công vào cái này). Bất kỳ quan điểm nào khác đều có tính chất chống Nga. Tổng thống Nga nói rằng tôi biết các nhà lãnh đạo tinh thần của các tôn giáo (Hồi, Thiên Chúa, Do Thái, Phật) tin rằng "sự hòa hợp và thống nhất trong xã hội chúng ta là giá trị không thể chối cãi".
Tổng thống Nga cảm ơn các nhà lãnh đạo tôn giáo về cách tiếp cận có tính nguyên tắc và muốn ghi nhận sự quan tâm của họ trong công tác giáo dục và những nỗ lực thúc đẩy đối thoại liên tôn giáo. Tổng thống Nga nói những người thuộc các tín ngưỡng khác nhau cùng nhau thực hiện các dự án xã hội và từ thiện.
Tổng thống Nga nói rằng đầu vào của các tín ngưỡng truyền thống nên nói về nỗ lực củng cố giá trị gia đình, giáo dục lòng yêu nước cho giới trẻ, sự phát triển hài hòa trong mối quan hệ giữa các dân tộc dựa trên sự hòa hợp và hiểu biết lẫn nhau giữa những người thuộc các dân tộc khác nhau, tín ngưỡng truyền thống khác nhau
Tổng thống Nga nhấn mạnh rằng "chúng ta là một dân tộc, chúng ta là một tổ quốc, và tất cả chúng ta đều có một trách nhiệm với sự an ninh và thịnh vượng của nó", và tổng thống đề nghị thảo luận về chủ đề này
SBQS | TT Putin & phát biểu lay động nhân tâm về khoan dung trong cuộc gặp chức sắc tôn giáo Nga
Trước đây, hồi bên OF, trong các vol trước của topic bên kia, lúc nói chuyên với các bác bên đó, tôi có từng nói đến 3 hướng tiếp cận của phương tây, nhất là Mỹ, để kiểm soát thế giới, đó là
1) Hướng địa chính trị, thể hiện ở các tác phảm về "vùng đất trung tâm" (heartland) và đảo thế giới (world island) của các học giả Halford Mackinder, Alfred Thayer Mahan, Homer Lea, Nicholas John Spykman, Emil Reich, etc. và gần đây nhất là tác phẩm "Bàn Cờ Lớn" của Brzezinski. Một biến thế nữa là 2 tác phẩm "Ngoại giao" và "Trật tự thế giới" của Kissinger nói về sự cân bằng quyền lực dể đảm bảo lợi ích Mỹ.
2) Hướng thể chế chính trị, với tác phẩm "sự tận cùng của lịch sử" của Francis Fukuyama, nói về ưu việt của thể chế chính trị phương Tây.
3) Hướng tiếp cận theo các nền văn minh, thể hiện trong cuốn "Sự va chạm giữa các nền văn minh" của Samuel P. Huntington
Điều mà tổng thống Putin vừa nói chính là hướng thứ 3 mà phương Tây đang áp dụng. Sau khi con đường vào Ukraine, Syria theo hướng 1) bị chặn, phương Tây đang đánh Nga và cả những nước Nam bán cầu theo hướng 3). Cuộc xung đột hiện nay ở Trung Đông giữa Israel và Palestine càng làm cho hướng này thêm nổi trội. Còn hướng thứ 2) thì đã áp dụng khắp nơi, với những chiêu bài về Dân chủ, nhân quyền và ép các nước khác phải theo thể chế của họ, etc.
Có lẽ bác @leo77 cũng quan tâm đến vấn đề này
Tiếp bài post trước, vì tôi có nói đến 3 hướng tiếp cận. Hướng tiếp cận 2) và 3) đã nêu ra những cuốn sách, nên bây giờ tôi đưa một số cuốn sách của hướng 1), và nhân việc này cũng giải thích tại sao Kissinger lại có cách tiếp cận "ôn hòa" (ít ra là lúc đầu) với Nga.
Cách tiếp cận 1), hướng địa chính trị, dựa trên học thuyết về Heartland (vùng đất trung tâm) và World Island (đảo thế giới) nguồn gốc là của Mackinder, sau này được Brzezinski phát triển tiếp với thuyết Grand Chessboard (Bàn cờ lớn). Nói chung là các học giả Anh Mỹ đều coi lục địa Á Âu (khu vực mà Nga là trung tâm ấy) là trung tâm của thế giới, ai khống chế được nó sẽ thành bá chủ thế giới, vì thế không thể để các quốc gia này đoàn kết, sẽ đẩy các đảo quốc như Anh, Mỹ ra ngoài
Có một số học giả với các tác phẩm của mình như sau. Tôi viết theo khuôn dạng
Quốc gia, Tên tác giả, Tác phẩm
Mỹ, Alfred Thayer Mahan, The Influence of Sea Power Upon History, The Influence of Sea Power upon the French Revolution and Empire, 1793–1812
Mỹ, Homer Lea The Day of the Saxon
Mỹ, Nicholas John Spykman, America’s Strategy in World Politics, The Geography of the Peace
Mỹ, Henry Kissinger, Diplomacy
Mỹ, Zbigniew Brzezinski, The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives
Anh, Emil Reich, Foundation of Modern Europe,
Anh, Halford Mackinder ,The Geographical Pivot of History, Democratic Ideals and Reality)
Người Mỹ, Anh luôn ám ảnh về sự trỗi dậy của đại lục Á-Âu, thể hiện ở học thuyết Heartland của Halford Mackinder và Lea, trong đó 2 ông này nhấn mạnh không thể để các cường quốc của đại lục này liên minh, cụ thể là Đức, Nga, Nhật (Nga là nước trung tâm của lục địa Á Âu). Thời đó TQ không có vai trò gì nên Mackinder không nhắc đến.
Sau này Brzezinski dựa vào đó mà phát triển thành thuyết "Bàn Cờ Lớn", và phải tính đến TQ. Nên Anh, Mỹ muốn tìm mọi cách để chia rẽ Nga-Đức nói riêng và Nga EU nói chung.
Ví dụ,
Lea trong The Day of the Saxon (1912) viết: Mối quan hệ định mệnh của Nga, Nhật Bản và Đức hiện được cho là thông qua sự thúc đẩy của các lực lượng tự nhiên, một liên minh hướng tới việc chống lại sự tồn vong của quyền lực tối cao [của người] Saxon. Đó là một liên minh ba nước rất khó chịu
“The fatal relationship of Russia, Japan, and Germany has now assumed through the urgency of natural forces a coalition directed against the survival of Saxon supremacy. It is a dreadful Dreibund”.
Mackinder chia thế giới thành World Island/Đảo thế giới (Châu Âu + Châu Á + Châu Phi; với Heartland/Vùng đất Trung tâm kéo dài từ sông Volga ở phía tây tới sông Dương Tử ở phía đông, từ vùng đất ven Bắc cực ở phía bắc tới dãy Himalaya ở phía nam), Offshore Islands (các quần đảo Anh và Nhật), Outlying Islands (Bắc Mỹ, Nam Mỹ và châu Đại Dương).
Trong Democratic Ideals and Reality (1919), ông viết: Kẻ thống trị Đông Âu sẽ chỉ huy Vùng đất Trung tâm; kẻ thống trị Vùng đất Trung tâm sẽ chỉ huy Đảo Thế giới; kẻ thống trị Đảo thế giới sẽ chỉ huy thế giới
Who rules East Europe commands the Heartland; who rules the Heartland commands the World-Island; who rules the World-Island commands the world.
Spykman trong The Geography of the Peace (1944) viết: Kẻ kiểm soát Vùng đất Viền quanh (Rimland) sẽ thống trị đại lục Á-Âu, kẻ thống trị đại lục Á-Âu kiểm soát vận mệnh của thế giới. Rimland theo Spykman bao gồm Châu Âu, Trung Đông, Nam Á, Đông Nam Á và Đông Á.
Who controls the Rimland rules Eurasia, who rules Eurasia controls the destinies of the world
Kissinger trong Diplomacy (1994) viết: Họ sẽ tranh luận… rằng Nga, bất kể ai lãnh đạo nó, đều nằm trên lãnh thổ mà Halford Mackinder gọi là Vùng đất Trung tâm địa chính trị, nó là kẻ thừa hưởng của một trong những [quốc gia] có truyền thống đế chế hùng mạnh nhất,
They would argue … that Russia, regardless of who governs it, sits astride the territory which Halford Mackinder called the geopolitical heartland, and it is the heir to one of the most potent imperial traditions
vì thế Mỹ phải
duy trì sự cân bằng toàn cầu trong mối quan hệ với đất nước có lịch sử bành trướng lâu đời
maintain the global balance of power vis-à-vis the country with a long history of expansionism
Đây chính là học thuyết cân bằng quyền lực của Kissinger
Kissinger chủ trương cân bằng quyền lực giữa các cường quốc để họ kiềm chế lẫn nhau, không ai có thể vượt lên đe dọa vị thế Mỹ. Lúc TQ yếu ông ta ủng hộ TQ trong cuộc đấu với Liên Xô, nên bây giờ khi LX tan vỡ, Nga yếu hơn ông ta lại muốn đẩy Nga lên để kiềm chế EU, TQ, vì vậy ông ấy có phần mềm mỏng hơn với Nga. Nhưng việc Nga gắn với TQ là điều ông ta không hề mong muốn
Sự cân bằng quyền lực này cũng được Brezinski nhắc đến trong cuốn bàn cờ lớn, trích dưới này
Brzezinski trong The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives (1997) viết: Châu Âu và Châu Á hùng mạnh về chính trị và kinh tế…. Theo đó… chính sách đối ngoại của Mỹ phải… sử dụng ảnh hưởng của mình ở đại lục Á-Âu theo cách tạo ra sự cân bằng châu lục ổn định, với Hoa Kỳ là trọng tài chính trị.… Vì vậy, đại lục Á-Âu là bàn cờ mà trên đó cuộc đấu tranh giành vị trí thống trị toàn cầu tiếp tục diễn ra, và cuộc đấu tranh đó liên quan đến địa chiến lược – sự quản lý chiến lược các lợi ích địa chính trị…. Nhưng trong thời gian chờ đợi, điều bắt buộc là [phải] không có kẻ thách thức Á-Âu nào xuất hiện, có khả năng thống trị đại lục Á-Âu và do đó thách thức cả Mỹ… Đối với Mỹ, giải thưởng địa chính trị lớn là đại lục Á-Âu… và vị thế toàn cầu của Mỹ phụ thuộc trực tiếp vào thời gian và mức độ hiệu quả của khả năng vượt trội của mình [Mỹ] được duy trì đối với đại lục Á-Âu.
“Europe and Asia are politically and economically powerful…. It follows that… American foreign policy must…employ its influence in Eurasia in a manner that creates a stable continental equilibrium, with the United States as the political arbiter.… Eurasia is thus the chessboard on which the struggle for global primacy continues to be played, and that struggle involves geo-strategy – the strategic management of geopolitical interests…. But in the meantime it is imperative that no Eurasian challenger emerges, capable of dominating Eurasia and thus also of challenging America… For America the chief geopolitical prize is Eurasia…and America's global primacy is directly dependent on how long and how effectively its preponderance on the Eurasian continent is sustained”
Trong tương lai, nếu thế giới trở nên đa cực với nhiều sự xuất hiện của nhiều trung tâm quyền lực mới, thì có thể hoc thuyết về cân bằng quyền lực của Kissinger có cơ hội sống lại chăng?
Cân bằng quyền lực (balancing of power) vốn là truyền thống địa chính trị của văn hóa Anglo-Saxon (tức là Anh, Mỹ). Anh có tư duy này vì họ là một hòn đảo nằm lệch ở một bên so với lục địa châu Âu. Nếu ta tưởng tượng châu Mỹ là .. một hòn đảo so với một khối lục địa Âu-Á thì cũng thấy chúng có cái gì đó tương tự.
Vị thế hòn đảo này, giúp cho Anh và Mỹ có thể can thiệp mà an ninh của mình vẫn được đảm bảo (nếu so với các nước nằm trong lục địa Á - Âu), đồng thời luôn dấy lên nỗi sợ là mình trở thành .. ngoại ô, nếu các cường quốc lục địa liên minh lại được với nhau.
Nhưng chính sách này chỉ là một yếu tố, một yếu tố nữa đó là sự áp đặt "giá trị Mỹ" cho thế giới dưới vỏ bọc giá trị này là phổ quát. Áp đặt giá trị Mỹ này chính là phục vụ cho hướng thứ 2 và 3 ở trên.
Ngoài ra, ở phương Tây, còn có chính sách và tầm ảnh hưởng của các thế lực phi nhà nước nữa, là những cái mà những điều trên không nói đến, đó là các công ty, của ngân hàng, của các tổ chức tài chính, .. và chính họ cũng có chính sách toàn cầu riêng. Và các thế lực này cùng các nước phương tây có thể liên quan với nhau. Chính sách của các thế lực tư nhân này có thể được nhà nước phương Tây ủng hộ tạo ra chính sách nhà nước, và ngược lại nhà nước có thể tài trợ (thông qua hợp đồng) để các hãng tư nhân thực hiện ý định của mình, thậm chí lập ra nó, etc. Hiện tại, nhiều hãng tư nhân Mỹ có thu nhập cao hơn cả một nước, và việc các hãng này tham dự vào việc lật đổ, bạo loạn, chi phối chính trị đã từng xẩy ra, ví dụ ngay từ thế kỷ 17, công ti đông Ấn của Anh đã tiến hành xâm lược ở Ấn độ, công ty United Fruits (kinh doanh chuối) là người điều khiển các nước cộng hòa ở Trung Mỹ (từ đó có cụm từ cộng hòa chuối banana republic), etc.
Hiện nay các thế lực tài chính rất hùng mạnh và họ là kẻ lãnh đạo dựa trên đồng USD là đồng tiền bá chủ. Sự ra đi của thủ tướng Anh Liz Truss, hay sự nhượng bộ của thủ tướng Italy Meloni, khi bà phải rút lại một quyết định, đó là định áp thuế cho các ngân hàng Ý, do những ngân hàng này thu được lãi khủng bởi lãi xuất tăng. Nguyên nhân của nó là khi tin vừa được đưa ra, thì lập tức cổ phiếu của các ngân hàng Ý bị sụt giảm. Còn Liz Truss thì đã phải ra đi trước tình hình thị trường tài chính bất lợi.
Câu chuyện này cho thấy rằng ở EU nói riêng và phương Tây nói chung, giới tài chính là ông chủ, chứ không phải nhà nước, ngay cả khi nhà nước có một chính phủ cực hữu, tức là một chính phủ dám can thiệp vào kinh tế, chống lại giới tài chính. Trong giới tài chính thì cao nhất là tài chính Mỹ. Chính phủ Ý của Meloni không thể đánh thuế ngân hàng Ý, bởi vì đằng sau nó, tức là những người nắm cổ phiếu ngân hàng Ý có Mỹ. Bản thân nước Mỹ cũng không thể đánh thuế ngân hàng của họ được, nhưng ở đây Mỹ có lợi thế là ngân hàng Mỹ không thể bỏ rơi chính phủ Mỹ, vì nhà nước Mỹ đảm bảo cho họ. Nhà nước Mỹ chết, thì hệ thống ngân hàng Mỹ chết theo. Cũng chính vì thế, khi hãng kiểm toán Muddy (hay gì đó của Mỹ), hạ chỉ số tin cậy của nhà nước Mỹ từ AAA xuống AA+, thì bình thường nó phải tạo ra một cơn bão về tài chính nhằm vào chính phủ Mỹ, nhưng chẳng có chuyện gì xảy ra cả. Trái lại nếu là nước khác bị hạ chỉ số tin cậy thì rất có chuyện, vì các ngân hàng "quốc tế" (phương tây nói chung hay Mỹ nói riêng) sẽ thay đổi thái độ với họ
Vào thời gian khủng hoảng tài chính 2007,2008, khi các ngân hàng sụp đổ, thì chính nhà nước lại đứng ra bảo đảm cho ngân hàng và vay tiền để bơm vào hệ thống này. Và cũng chính vì vay tiền để tài trợ ngân hàng mà các nhà nước ở phương Tây mắc nợ nặng hơn. Và chính vì .. mắc nợ nặng hơn mà nhà nước bị hệ thống ngân hàng được cứu tấn công lại ép nhà nước phải thực hành các chính sách thắt lưng buộc bụng giảm thiểu các chính sách xã hội.
Nói một cách khác, nhà nước là công cụ của giới tài chính. Chính vì giới tài chính trở thành vấn nạn, nên ở Mỹ Trump mới thắng cử được, nhưng nói cái này thì sẽ lạc đề
@a98 @hatam @uman @ngo-rung @ktqsminh
Bài nói rất quan trọng của tổng thống Putin hôm 25/10/2023 với các lãnh đạo tôn giáo của Nga (Hồi Giáo, Chính thống giáo, Công giáo, Phật giáo, Do Thái giáo) về việc có những thế lực muốn gây mâu thuẫn giữa các tôn giáo, giữa các nền văn minh (Do Thái đánh với Hồi Giáo, Sunny đánh với Chite, Chính thống giáo mâu thuẫn công giáo, etc.) và âm mưu của họ áp điều này vào nước Nga, để gây mâu thuẫn giữa các tôn giáo trong xã hội Nga, cũng như gây mâu thuẫn xung đột giữa các nền văn minh trên toàn thế giới, kích động chủ nghĩa bất khoan dung giữa các tôn giáo trên toàn thế giới, theo nguyên tắc "chia để trị", mục đích để ngăn chặn sự xuất hiện của một trật tự đa cực mới trên thế giới, và dĩ nhiên áp dụng những sự xung đột này vào xã hội Nga.
Các chủ nghĩa "Bài hồi giáo", "bài Do Thái", "bài Nga" cũng được các thế lực này tung ra.
Tổng thống Nga nhắc đến việc các thế lực này liên tục tìm cách tung ra những lời nói, dùng những cái cớ bên ngoài và trong để chia rẽ xã hội Nga, tìm cách kích động chia rẽ sắc tộc và xã hội Nga.
SpoilerChi tiết
Tổng thống Nga nhắc đến việc các lãnh đạo dân sự, tinh thần của xã hội Nga, trong đó có các lãnh đạo tôn giáo, rằng khi nói hay làm gì, cần phải được hướng dẫn bởi 1 điều quan trọng nhất, đó là lợi ích sống còn của quốc gia đa sắc tộc Nga, và phải luôn nhớ rằng, hiệp định giữa các sắc tộc và liên tôn giáo là nền tảng của nhà nước Nga (phương Tây đang muốn và đang thực hiện tấn công vào cái này). Bất kỳ quan điểm nào khác đều có tính chất chống Nga. Tổng thống Nga nói rằng tôi biết các nhà lãnh đạo tinh thần của các tôn giáo (Hồi, Thiên Chúa, Do Thái, Phật) tin rằng "sự hòa hợp và thống nhất trong xã hội chúng ta là giá trị không thể chối cãi".
Tổng thống Nga cảm ơn các nhà lãnh đạo tôn giáo về cách tiếp cận có tính nguyên tắc và muốn ghi nhận sự quan tâm của họ trong công tác giáo dục và những nỗ lực thúc đẩy đối thoại liên tôn giáo. Tổng thống Nga nói những người thuộc các tín ngưỡng khác nhau cùng nhau thực hiện các dự án xã hội và từ thiện.
Tổng thống Nga nói rằng đầu vào của các tín ngưỡng truyền thống nên nói về nỗ lực củng cố giá trị gia đình, giáo dục lòng yêu nước cho giới trẻ, sự phát triển hài hòa trong mối quan hệ giữa các dân tộc dựa trên sự hòa hợp và hiểu biết lẫn nhau giữa những người thuộc các dân tộc khác nhau, tín ngưỡng truyền thống khác nhau
Tổng thống Nga nhấn mạnh rằng "chúng ta là một dân tộc, chúng ta là một tổ quốc, và tất cả chúng ta đều có một trách nhiệm với sự an ninh và thịnh vượng của nó", và tổng thống đề nghị thảo luận về chủ đề này
SBQS | TT Putin & phát biểu lay động nhân tâm về khoan dung trong cuộc gặp chức sắc tôn giáo Nga
Trước đây, hồi bên OF, trong các vol trước của topic bên kia, lúc nói chuyên với các bác bên đó, tôi có từng nói đến 3 hướng tiếp cận của phương tây, nhất là Mỹ, để kiểm soát thế giới, đó là
1) Hướng địa chính trị, thể hiện ở các tác phảm về "vùng đất trung tâm" (heartland) và đảo thế giới (world island) của các học giả Halford Mackinder, Alfred Thayer Mahan, Homer Lea, Nicholas John Spykman, Emil Reich, etc. và gần đây nhất là tác phẩm "Bàn Cờ Lớn" của Brzezinski. Một biến thế nữa là 2 tác phẩm "Ngoại giao" và "Trật tự thế giới" của Kissinger nói về sự cân bằng quyền lực dể đảm bảo lợi ích Mỹ.
2) Hướng thể chế chính trị, với tác phẩm "sự tận cùng của lịch sử" của Francis Fukuyama, nói về ưu việt của thể chế chính trị phương Tây.
3) Hướng tiếp cận theo các nền văn minh, thể hiện trong cuốn "Sự va chạm giữa các nền văn minh" của Samuel P. Huntington
Điều mà tổng thống Putin vừa nói chính là hướng thứ 3 mà phương Tây đang áp dụng. Sau khi con đường vào Ukraine, Syria theo hướng 1) bị chặn, phương Tây đang đánh Nga và cả những nước Nam bán cầu theo hướng 3). Cuộc xung đột hiện nay ở Trung Đông giữa Israel và Palestine càng làm cho hướng này thêm nổi trội. Còn hướng thứ 2) thì đã áp dụng khắp nơi, với những chiêu bài về Dân chủ, nhân quyền và ép các nước khác phải theo thể chế của họ, etc.
Có lẽ bác @leo77 cũng quan tâm đến vấn đề này
Tiếp bài post trước, vì tôi có nói đến 3 hướng tiếp cận. Hướng tiếp cận 2) và 3) đã nêu ra những cuốn sách, nên bây giờ tôi đưa một số cuốn sách của hướng 1), và nhân việc này cũng giải thích tại sao Kissinger lại có cách tiếp cận "ôn hòa" (ít ra là lúc đầu) với Nga.
Cách tiếp cận 1), hướng địa chính trị, dựa trên học thuyết về Heartland (vùng đất trung tâm) và World Island (đảo thế giới) nguồn gốc là của Mackinder, sau này được Brzezinski phát triển tiếp với thuyết Grand Chessboard (Bàn cờ lớn). Nói chung là các học giả Anh Mỹ đều coi lục địa Á Âu (khu vực mà Nga là trung tâm ấy) là trung tâm của thế giới, ai khống chế được nó sẽ thành bá chủ thế giới, vì thế không thể để các quốc gia này đoàn kết, sẽ đẩy các đảo quốc như Anh, Mỹ ra ngoài
Có một số học giả với các tác phẩm của mình như sau. Tôi viết theo khuôn dạng
Quốc gia, Tên tác giả, Tác phẩm
Mỹ, Alfred Thayer Mahan, The Influence of Sea Power Upon History, The Influence of Sea Power upon the French Revolution and Empire, 1793–1812
Mỹ, Homer Lea The Day of the Saxon
Mỹ, Nicholas John Spykman, America’s Strategy in World Politics, The Geography of the Peace
Mỹ, Henry Kissinger, Diplomacy
Mỹ, Zbigniew Brzezinski, The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives
Anh, Emil Reich, Foundation of Modern Europe,
Anh, Halford Mackinder ,The Geographical Pivot of History, Democratic Ideals and Reality)
Người Mỹ, Anh luôn ám ảnh về sự trỗi dậy của đại lục Á-Âu, thể hiện ở học thuyết Heartland của Halford Mackinder và Lea, trong đó 2 ông này nhấn mạnh không thể để các cường quốc của đại lục này liên minh, cụ thể là Đức, Nga, Nhật (Nga là nước trung tâm của lục địa Á Âu). Thời đó TQ không có vai trò gì nên Mackinder không nhắc đến.
Sau này Brzezinski dựa vào đó mà phát triển thành thuyết "Bàn Cờ Lớn", và phải tính đến TQ. Nên Anh, Mỹ muốn tìm mọi cách để chia rẽ Nga-Đức nói riêng và Nga EU nói chung.
Ví dụ,
SpoilerChi tiết
Lea trong The Day of the Saxon (1912) viết: Mối quan hệ định mệnh của Nga, Nhật Bản và Đức hiện được cho là thông qua sự thúc đẩy của các lực lượng tự nhiên, một liên minh hướng tới việc chống lại sự tồn vong của quyền lực tối cao [của người] Saxon. Đó là một liên minh ba nước rất khó chịu
“The fatal relationship of Russia, Japan, and Germany has now assumed through the urgency of natural forces a coalition directed against the survival of Saxon supremacy. It is a dreadful Dreibund”.
Mackinder chia thế giới thành World Island/Đảo thế giới (Châu Âu + Châu Á + Châu Phi; với Heartland/Vùng đất Trung tâm kéo dài từ sông Volga ở phía tây tới sông Dương Tử ở phía đông, từ vùng đất ven Bắc cực ở phía bắc tới dãy Himalaya ở phía nam), Offshore Islands (các quần đảo Anh và Nhật), Outlying Islands (Bắc Mỹ, Nam Mỹ và châu Đại Dương).
Trong Democratic Ideals and Reality (1919), ông viết: Kẻ thống trị Đông Âu sẽ chỉ huy Vùng đất Trung tâm; kẻ thống trị Vùng đất Trung tâm sẽ chỉ huy Đảo Thế giới; kẻ thống trị Đảo thế giới sẽ chỉ huy thế giới
Who rules East Europe commands the Heartland; who rules the Heartland commands the World-Island; who rules the World-Island commands the world.
Spykman trong The Geography of the Peace (1944) viết: Kẻ kiểm soát Vùng đất Viền quanh (Rimland) sẽ thống trị đại lục Á-Âu, kẻ thống trị đại lục Á-Âu kiểm soát vận mệnh của thế giới. Rimland theo Spykman bao gồm Châu Âu, Trung Đông, Nam Á, Đông Nam Á và Đông Á.
Who controls the Rimland rules Eurasia, who rules Eurasia controls the destinies of the world
Kissinger trong Diplomacy (1994) viết: Họ sẽ tranh luận… rằng Nga, bất kể ai lãnh đạo nó, đều nằm trên lãnh thổ mà Halford Mackinder gọi là Vùng đất Trung tâm địa chính trị, nó là kẻ thừa hưởng của một trong những [quốc gia] có truyền thống đế chế hùng mạnh nhất,
They would argue … that Russia, regardless of who governs it, sits astride the territory which Halford Mackinder called the geopolitical heartland, and it is the heir to one of the most potent imperial traditions
vì thế Mỹ phải
duy trì sự cân bằng toàn cầu trong mối quan hệ với đất nước có lịch sử bành trướng lâu đời
maintain the global balance of power vis-à-vis the country with a long history of expansionism
Đây chính là học thuyết cân bằng quyền lực của Kissinger
Kissinger chủ trương cân bằng quyền lực giữa các cường quốc để họ kiềm chế lẫn nhau, không ai có thể vượt lên đe dọa vị thế Mỹ. Lúc TQ yếu ông ta ủng hộ TQ trong cuộc đấu với Liên Xô, nên bây giờ khi LX tan vỡ, Nga yếu hơn ông ta lại muốn đẩy Nga lên để kiềm chế EU, TQ, vì vậy ông ấy có phần mềm mỏng hơn với Nga. Nhưng việc Nga gắn với TQ là điều ông ta không hề mong muốn
Sự cân bằng quyền lực này cũng được Brezinski nhắc đến trong cuốn bàn cờ lớn, trích dưới này
Brzezinski trong The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives (1997) viết: Châu Âu và Châu Á hùng mạnh về chính trị và kinh tế…. Theo đó… chính sách đối ngoại của Mỹ phải… sử dụng ảnh hưởng của mình ở đại lục Á-Âu theo cách tạo ra sự cân bằng châu lục ổn định, với Hoa Kỳ là trọng tài chính trị.… Vì vậy, đại lục Á-Âu là bàn cờ mà trên đó cuộc đấu tranh giành vị trí thống trị toàn cầu tiếp tục diễn ra, và cuộc đấu tranh đó liên quan đến địa chiến lược – sự quản lý chiến lược các lợi ích địa chính trị…. Nhưng trong thời gian chờ đợi, điều bắt buộc là [phải] không có kẻ thách thức Á-Âu nào xuất hiện, có khả năng thống trị đại lục Á-Âu và do đó thách thức cả Mỹ… Đối với Mỹ, giải thưởng địa chính trị lớn là đại lục Á-Âu… và vị thế toàn cầu của Mỹ phụ thuộc trực tiếp vào thời gian và mức độ hiệu quả của khả năng vượt trội của mình [Mỹ] được duy trì đối với đại lục Á-Âu.
“Europe and Asia are politically and economically powerful…. It follows that… American foreign policy must…employ its influence in Eurasia in a manner that creates a stable continental equilibrium, with the United States as the political arbiter.… Eurasia is thus the chessboard on which the struggle for global primacy continues to be played, and that struggle involves geo-strategy – the strategic management of geopolitical interests…. But in the meantime it is imperative that no Eurasian challenger emerges, capable of dominating Eurasia and thus also of challenging America… For America the chief geopolitical prize is Eurasia…and America's global primacy is directly dependent on how long and how effectively its preponderance on the Eurasian continent is sustained”
Trong tương lai, nếu thế giới trở nên đa cực với nhiều sự xuất hiện của nhiều trung tâm quyền lực mới, thì có thể hoc thuyết về cân bằng quyền lực của Kissinger có cơ hội sống lại chăng?
Cân bằng quyền lực (balancing of power) vốn là truyền thống địa chính trị của văn hóa Anglo-Saxon (tức là Anh, Mỹ). Anh có tư duy này vì họ là một hòn đảo nằm lệch ở một bên so với lục địa châu Âu. Nếu ta tưởng tượng châu Mỹ là .. một hòn đảo so với một khối lục địa Âu-Á thì cũng thấy chúng có cái gì đó tương tự.
Vị thế hòn đảo này, giúp cho Anh và Mỹ có thể can thiệp mà an ninh của mình vẫn được đảm bảo (nếu so với các nước nằm trong lục địa Á - Âu), đồng thời luôn dấy lên nỗi sợ là mình trở thành .. ngoại ô, nếu các cường quốc lục địa liên minh lại được với nhau.
Nhưng chính sách này chỉ là một yếu tố, một yếu tố nữa đó là sự áp đặt "giá trị Mỹ" cho thế giới dưới vỏ bọc giá trị này là phổ quát. Áp đặt giá trị Mỹ này chính là phục vụ cho hướng thứ 2 và 3 ở trên.
Ngoài ra, ở phương Tây, còn có chính sách và tầm ảnh hưởng của các thế lực phi nhà nước nữa, là những cái mà những điều trên không nói đến, đó là các công ty, của ngân hàng, của các tổ chức tài chính, .. và chính họ cũng có chính sách toàn cầu riêng. Và các thế lực này cùng các nước phương tây có thể liên quan với nhau. Chính sách của các thế lực tư nhân này có thể được nhà nước phương Tây ủng hộ tạo ra chính sách nhà nước, và ngược lại nhà nước có thể tài trợ (thông qua hợp đồng) để các hãng tư nhân thực hiện ý định của mình, thậm chí lập ra nó, etc. Hiện tại, nhiều hãng tư nhân Mỹ có thu nhập cao hơn cả một nước, và việc các hãng này tham dự vào việc lật đổ, bạo loạn, chi phối chính trị đã từng xẩy ra, ví dụ ngay từ thế kỷ 17, công ti đông Ấn của Anh đã tiến hành xâm lược ở Ấn độ, công ty United Fruits (kinh doanh chuối) là người điều khiển các nước cộng hòa ở Trung Mỹ (từ đó có cụm từ cộng hòa chuối banana republic), etc.
Hiện nay các thế lực tài chính rất hùng mạnh và họ là kẻ lãnh đạo dựa trên đồng USD là đồng tiền bá chủ. Sự ra đi của thủ tướng Anh Liz Truss, hay sự nhượng bộ của thủ tướng Italy Meloni, khi bà phải rút lại một quyết định, đó là định áp thuế cho các ngân hàng Ý, do những ngân hàng này thu được lãi khủng bởi lãi xuất tăng. Nguyên nhân của nó là khi tin vừa được đưa ra, thì lập tức cổ phiếu của các ngân hàng Ý bị sụt giảm. Còn Liz Truss thì đã phải ra đi trước tình hình thị trường tài chính bất lợi.
Câu chuyện này cho thấy rằng ở EU nói riêng và phương Tây nói chung, giới tài chính là ông chủ, chứ không phải nhà nước, ngay cả khi nhà nước có một chính phủ cực hữu, tức là một chính phủ dám can thiệp vào kinh tế, chống lại giới tài chính. Trong giới tài chính thì cao nhất là tài chính Mỹ. Chính phủ Ý của Meloni không thể đánh thuế ngân hàng Ý, bởi vì đằng sau nó, tức là những người nắm cổ phiếu ngân hàng Ý có Mỹ. Bản thân nước Mỹ cũng không thể đánh thuế ngân hàng của họ được, nhưng ở đây Mỹ có lợi thế là ngân hàng Mỹ không thể bỏ rơi chính phủ Mỹ, vì nhà nước Mỹ đảm bảo cho họ. Nhà nước Mỹ chết, thì hệ thống ngân hàng Mỹ chết theo. Cũng chính vì thế, khi hãng kiểm toán Muddy (hay gì đó của Mỹ), hạ chỉ số tin cậy của nhà nước Mỹ từ AAA xuống AA+, thì bình thường nó phải tạo ra một cơn bão về tài chính nhằm vào chính phủ Mỹ, nhưng chẳng có chuyện gì xảy ra cả. Trái lại nếu là nước khác bị hạ chỉ số tin cậy thì rất có chuyện, vì các ngân hàng "quốc tế" (phương tây nói chung hay Mỹ nói riêng) sẽ thay đổi thái độ với họ
Vào thời gian khủng hoảng tài chính 2007,2008, khi các ngân hàng sụp đổ, thì chính nhà nước lại đứng ra bảo đảm cho ngân hàng và vay tiền để bơm vào hệ thống này. Và cũng chính vì vay tiền để tài trợ ngân hàng mà các nhà nước ở phương Tây mắc nợ nặng hơn. Và chính vì .. mắc nợ nặng hơn mà nhà nước bị hệ thống ngân hàng được cứu tấn công lại ép nhà nước phải thực hành các chính sách thắt lưng buộc bụng giảm thiểu các chính sách xã hội.
Nói một cách khác, nhà nước là công cụ của giới tài chính. Chính vì giới tài chính trở thành vấn nạn, nên ở Mỹ Trump mới thắng cử được, nhưng nói cái này thì sẽ lạc đề
Tiếp post trước tóm tắt nội dung cuốn "Bàn cờ Lớn" (The grand chessboard) của Zbigniew Brzezinski. Chương 2, 3, 4 là nền tảng gắn với những sự kiện Nga, Ukraine, và nguồn gốc là học thuyết của MacKinder ở trên
"Bàn cờ lớn: Ưu thế của Mỹ và các mệnh lệnh địa chiến lược của nó" của Zbigniew Brzezinski, xuất bản lần đầu vào năm 1997, là một phân tích địa chính trị vạch ra các mệnh lệnh chiến lược của Hoa Kỳ nhằm duy trì sự thống trị toàn cầu của mình. Dưới đây là tóm tắt từng chương:
Chương 1: "Quyền bá chủ kiểu mới"
Brzezinski lập luận rằng Hoa Kỳ là siêu cường toàn cầu đầu tiên và duy nhất có ảnh hưởng quân sự, kinh tế và văn hóa vô song. Quyền bá chủ này là duy nhất vì nó không dựa trên sự kiểm soát trực tiếp của thực dân mà dựa trên sự kết hợp của các liên minh toàn cầu, ảnh hưởng kinh tế và tầm với quân sự. Mỹ phải duy trì lập trường này để ngăn chặn sự xuất hiện của các cường quốc đối thủ có thể thách thức sự thống trị của nước này.
Cập nhật sau năm 1997: Hoa Kỳ tiếp tục duy trì sự hiện diện đáng kể trên toàn cầu, nhưng sự thống trị không thể thách thức của nước này đã phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ các cường quốc đang lên như Trung Quốc và các nước trong khu vực như Nga. Tầm quan trọng của việc duy trì các liên minh vẫn là trọng tâm, nhưng với những động lực ngày càng gia tăng, chẳng hạn như vai trò ngày càng mở rộng của NATO và sự phức tạp do những thách thức của EU và Brexit gây ra.
Chương 2: “Bàn cờ Á-Âu”
Kiểm soát khu vực này là rất quan trọng vì nó chứa phần lớn dân số và tài nguyên của thế giới. Brzezinski thảo luận về tầm quan trọng lịch sử của Á-Âu và ý nghĩa chiến lược của nó trong địa chính trị đương đại.
Cập nhật sau năm 1997: Sự trỗi dậy của Trung Quốc, với Sáng kiến Vành đai và Con đường, biểu thị nỗ lực gây ảnh hưởng lên lục địa Á-Âu thông qua phát triển cơ sở hạ tầng và đầu tư kinh tế. Sự trỗi dậy của Nga và các hành động của nước này ở Ukraine và Syria cũng đã tác động đến bối cảnh địa chính trị của lục địa Á-Âu, đòi hỏi sự can dự liên tục của Mỹ trong khu vực.
Chương 3: "Đầu cầu dân chủ"
Chương này tập trung vào tầm quan trọng của Tây Âu với tư cách là điểm tựa địa chính trị chính của Mỹ ở lục địa Á-Âu. Sự ổn định và thống nhất của châu Âu, đặc biệt thông qua các tổ chức như NATO và EU, là điều cần thiết cho lợi ích của Mỹ. Brzezinski nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hội nhập các nước Trung và Đông Âu vào các cấu trúc phương Tây này.
Cập nhật sau năm 1997: Sự mở rộng của Liên minh Châu Âu đã kết hợp nhiều quốc gia thuộc Khối Đông Âu cũ, điều chỉnh chúng chặt chẽ hơn với các chính sách của phương Tây. NATO cũng đã mở rộng, bổ sung thêm thành viên mới và tăng cường khả năng răn đe, đặc biệt là để đáp trả các hành động của Nga ở Ukraine.
Chương 4: "Hố đen"
Brzezinski mô tả Liên Xô cũ, đặc biệt là Nga, là một "hố đen" do sự bất ổn chính trị và kinh tế sau Chiến tranh Lạnh. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngăn chặn Nga lấy lại quyền lực trước đây và ủng hộ các chính sách hỗ trợ nền dân chủ và cải cách thị trường Nga.
Cập nhật sau năm 1997: Quỹ đạo của Nga rất phức tạp, với sự phục hồi kinh tế đáng kể dưới thời Putin, nhưng cũng quay trở lại với nền quản trị độc đoán hơn và chính sách đối ngoại tích cực hơn. Chính sách của Mỹ đã phải điều chỉnh, sử dụng các biện pháp trừng phạt và củng cố sườn phía đông của NATO để chống lại các hành động của Nga ở Ukraine và các khu vực khác.
Chương 5: "Balkan Á-Âu"
"Balkan Á-Âu" dùng để chỉ một khu vực đầy biến động bao gồm các phần của Trung Á, Kavkaz và Trung Đông. Brzezinski nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của khu vực này nhờ nguồn năng lượng dồi dào và vị trí địa chính trị của nó. Ông thảo luận về sự cần thiết của việc Mỹ thiết lập sự hiện diện và thúc đẩy sự ổn định để đảm bảo lợi ích của mình.
Cập nhật sau năm 1997: Hoa Kỳ đã duy trì sự hiện diện đáng kể ở khu vực này, đặc biệt thông qua sự can dự quân sự ở Afghanistan và Iraq. Chính trị năng lượng, với các đường ống và trữ lượng dầu, tiếp tục khiến khu vực này trở nên quan trọng về mặt chiến lược. Sự trỗi dậy của các nhóm khủng bố và xung đột khu vực, chẳng hạn như cuộc nội chiến ở Syria, đã khiến chiến lược của Mỹ trở nên phức tạp hơn nữa.
Chương 6: “Mỏ neo Viễn Đông”
Đông Á, đặc biệt là Nhật Bản và Trung Quốc, được coi là một khu vực quan trọng khác trong chiến lược của Mỹ. Brzezinski nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì các liên minh mạnh mẽ với Nhật Bản và Hàn Quốc trong khi quản lý sự trỗi dậy của Trung Quốc. Ông đề xuất một chiến lược can dự và ngăn chặn để hội nhập Trung Quốc vào hệ thống quốc tế mà không cho phép nước này thách thức quyền lực tối cao của Mỹ.
Cập nhật sau năm 1997: Tăng trưởng kinh tế nhanh chóng và mở rộng quân sự của Trung Quốc đã khiến nước này trở thành đối thủ cạnh tranh chiến lược chính của Mỹ. Mỹ đã theo đuổi các chính sách nhằm đối trọng với ảnh hưởng của Trung Quốc thông qua các liên minh (như Bộ tứ) và các hiệp định thương mại, đồng thời tham gia vào một cuộc cạnh tranh chiến lược trong các lĩnh vực như công nghệ và Biển Đông.
Chương 7: “Kết luận”
Trong chương cuối cùng, Brzezinski vạch ra một chiến lược toàn diện để Mỹ duy trì sự thống trị toàn cầu của mình. Điều này bao gồm tăng cường liên minh, thúc đẩy các giá trị dân chủ và đảm bảo sự ổn định kinh tế. Ông cảnh báo chống lại chủ nghĩa biệt lập và nhấn mạnh tầm quan trọng của sự lãnh đạo của Mỹ trong việc hình thành một trật tự quốc tế ổn định và hợp tác.
Cập nhật sau năm 1997: Nhu cầu lãnh đạo của Mỹ vẫn còn nhưng môi trường quốc tế đã trở nên phức tạp hơn. Các vấn đề như biến đổi khí hậu, an ninh mạng và sức khỏe toàn cầu (ví dụ: đại dịch COVID-19) đã đặt ra những thách thức mới đòi hỏi sự hợp tác đa phương. Hoa Kỳ tiếp tục giải quyết những vấn đề phức tạp này trong khi cố gắng duy trì các mệnh lệnh chiến lược của mình.
Tổng quan của cuốn sách về những phát triển sau năm 1997 (Cập nhật)
Mặc dù các khái niệm cốt lõi trong phân tích của Brzezinski vẫn phù hợp nhưng đã có những thay đổi địa chính trị đáng kể kể từ khi cuốn sách được xuất bản:
Sự trỗi dậy của Trung Quốc: Tăng trưởng kinh tế và quân sự của Trung Quốc đã vượt quá mong đợi, khiến nước này trở thành thách thức chính đối với sự thống trị của Mỹ. Mỹ ngày càng tập trung vào việc kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc, đặc biệt ở Biển Đông và thông qua các sáng kiến như chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Sự trỗi dậy của nước Nga: Dưới thời Vladimir Putin, Nga đã tái khẳng định ảnh hưởng của mình, đặc biệt là thông qua các hành động ở Ukraine (sáp nhập Crimea) và sự tham gia của nước này vào Syria. Mỹ và NATO đã đáp trả bằng các lệnh trừng phạt và tăng cường hiện diện quân sự ở Đông Âu.
Tiến bộ công nghệ: Sự trỗi dậy của chiến tranh mạng, trí tuệ nhân tạo và thám hiểm không gian đã bổ sung thêm những khía cạnh mới cho động lực quyền lực toàn cầu. Mỹ đang đầu tư mạnh vào những lĩnh vực này để duy trì lợi thế công nghệ của mình.
Sự thay đổi trong động lực châu Âu: Brexit và những thách thức nội bộ trong EU đã ảnh hưởng đến mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương. Tuy nhiên, NATO vẫn là nền tảng trong chiến lược của Mỹ ở châu Âu.
Trung Đông và Trung Á: Hoa Kỳ đã phải đối mặt với các cuộc xung đột kéo dài ở Iraq và Afghanistan, với mức độ thành công khác nhau trong việc ổn định các khu vực này. Trọng tâm đã chuyển sang chống khủng bố và quản lý ảnh hưởng của các cường quốc khu vực như Iran.
Biến đổi khí hậu và sức khỏe toàn cầu: Các vấn đề như biến đổi khí hậu và sức khỏe toàn cầu (ví dụ như đại dịch COVID-19) đã trở thành những yếu tố quan trọng trong quan hệ quốc tế, đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu và ảnh hưởng đến các chiến lược địa chính trị.
Những diễn biến này minh họa cho bản chất đang phát triển của chính trị toàn cầu và sự cần thiết phải có các chiến lược thích ứng để duy trì vị thế đứng đầu của Mỹ trong một thế giới đang thay đổi.
Tôi tiếp tục tóm tắt từng cuốn sách ở bên trên đã nói, chúng chính là kim chỉ nam, định hướng cho các hành động của Mỹ, Anh không chỉ trước đó mà cả hiện nay, giúp hiểu được rõ hơn nền tảng của các diễn biến hiện nay. Cuốn sách dưới này cũng minh chứng điều tôi từng nói, đó là khác với các nước châu Âu lục địa khác, sự thịnh vượng về kinh tế và đi lên về chính trị của nước Anh gắn với châu Á chứ không phải với châu Âu, nên việc Brexit thực ra cũng chẳng có gì khó hiểu. Rời EU giúp Anh tự chủ về chiến lược, quay sang Hoa Kỳ và châu Á dễ dàng hơn, không bị EU (cụ thể là Pháp, Đức) trói buộc.
Nội dung nói chung, và đặc biệt là những chỗ bội đậm ở các chương 2, 3, 4, 8 phía dưới, có thể được nhìn thấy rõ ở những hoạt động của Anh, Mỹ ngay hiện nay. Và những gì Houthis đang làm gây hại cho cái chương 8 phía dưới.
"Thời đại của người Saxon" (The Day of the Saxon) của Homer Lea, xuất bản năm 1912, là một chuyên luận địa chính trị thảo luận về tương lai của Đế quốc Anh và những thách thức chiến lược mà nó phải đối mặt.
Chương 1: Đế chế và số phận của nó
Lea bắt đầu bằng việc phác thảo tầm quan trọng của Đế quốc Anh trong nền chính trị toàn cầu. Ông thảo luận về sự rộng lớn của Đế quốc, sức mạnh kinh tế và ảnh hưởng của nó đối với các vấn đề quốc tế. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra những điểm dễ bị tổn thương cố hữu do sự phân tán rộng rãi và tính chất đa dạng của các vùng lãnh thổ. Lea cho rằng sự tồn tại và thống trị của Đế quốc Anh không được đảm bảo và phụ thuộc vào khả năng thích ứng với hoàn cảnh địa chính trị đang thay đổi.
Chương 2: Vấn đề Thái Bình Dương
Trong chương này, Lea tập trung vào tầm quan trọng chiến lược của Thái Bình Dương. Ông dự đoán rằng tương lai của quyền lực toàn cầu sẽ xoay quanh việc kiểm soát Thái Bình Dương, do các tuyến đường biển quan trọng và tiềm năng tăng trưởng kinh tế ở châu Á. Lea nhấn mạnh rằng Đế quốc Anh phải đảm bảo lợi ích của mình ở Thái Bình Dương để duy trì ưu thế toàn cầu của mình. Ông cũng nhấn mạnh các cường quốc đang lên trong khu vực, đặc biệt là Nhật Bản, và những thách thức mà họ đặt ra đối với sự thống trị của Anh.
Chương 3: Liên minh Anglo-Saxon
Lea thảo luận về khái niệm liên minh Anglo-Saxon, chủ yếu là giữa Hoa Kỳ và Đế quốc Anh. Ông tin rằng một liên minh như vậy rất quan trọng để duy trì ảnh hưởng và an ninh của cả hai quốc gia trước các mối đe dọa mới nổi. Lea lập luận rằng các mối quan hệ văn hóa và lịch sử, cùng với những lợi ích chung, sẽ tạo thành nền tảng cho mối quan hệ đối tác chiến lược này.
Chương 4: Cán cân quyền lực ở châu Âu
Trong chương này, Lea phân tích các động lực địa chính trị của châu Âu và ý nghĩa của chúng đối với Đế quốc Anh. Ông xem xét các liên minh và sự cạnh tranh giữa các cường quốc châu Âu và sự thay đổi liên tục của cán cân quyền lực. Lea nhấn mạnh Anh cần phải duy trì vị thế vững chắc ở châu Âu để ngăn chặn bất kỳ cường quốc nào thống trị lục địa, điều này có thể đe dọa an ninh và lợi ích của Anh.
Chương 5: Mối đe dọa của nước Đức
Lea xác định Đức là mối đe dọa chính đối với quyền lực tối cao của Anh ở châu Âu. Ông thảo luận về việc xây dựng quân đội, sức mạnh công nghiệp và tham vọng chiến lược của Đức. Lea cảnh báo rằng các chính sách bành trướng và phát triển hải quân của Đức đặt ra thách thức trực tiếp đối với sự thống trị và an ninh hàng hải của Anh. Ông ủng hộ các biện pháp chiến lược nhằm chống lại ảnh hưởng của Đức và duy trì ưu thế vượt trội của Anh.
Chương 6: Câu hỏi của người Ấn Độ
Lea chuyển sự chú ý sang Ấn Độ, viên ngọc quý trên vương miện của Đế quốc Anh. Ông thảo luận về tầm quan trọng của Ấn Độ đối với lợi ích kinh tế và chiến lược của Anh. Lea nhấn mạnh những thách thức nội bộ ở Ấn Độ, bao gồm tình trạng bất ổn xã hội và các phong trào dân tộc chủ nghĩa cũng như các mối đe dọa bên ngoài từ các cường quốc láng giềng. Ông lập luận rằng việc duy trì quyền kiểm soát Ấn Độ là điều quan trọng đối với sự ổn định và vị thế toàn cầu của Đế quốc.
Chương 7: Câu hỏi phương Đông
Chương này tập trung vào sự phức tạp về địa chính trị của Trung Đông và Đế chế Ottoman, được gọi là Câu hỏi phương Đông. Lea phân tích tầm quan trọng chiến lược của khu vực này trong việc kiểm soát các tuyến đường thương mại và tài nguyên quan trọng. Ông thảo luận về lợi ích cạnh tranh của các cường quốc châu Âu ở Trung Đông và khả năng xảy ra xung đột. Lea nhấn mạnh sự cần thiết của Anh để khẳng định ảnh hưởng của mình trong khu vực để bảo vệ lợi ích đế quốc của mình.
Chương 8: Sự bảo vệ của đế quốc
Lea kết thúc cuốn sách bằng phần thảo luận về các chiến lược phòng thủ cần thiết để bảo vệ Đế quốc Anh. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của một lực lượng hải quân mạnh để duy trì quyền kiểm soát các tuyến đường biển và tài sản thuộc địa. Lea cũng ủng hộ việc hiện đại hóa quân đội và liên minh chiến lược để chống lại các mối đe dọa mới nổi. Ông nhấn mạnh rằng tương lai của Đế quốc phụ thuộc vào khả năng thích ứng với những thách thức mới và duy trì sức mạnh quân sự và kinh tế của mình.
Tóm tắt
"Ngày của người Saxon" trình bày một phân tích toàn diện về những thách thức chiến lược mà Đế quốc Anh phải đối mặt vào đầu thế kỷ 20. Tác phẩm của Lea nhấn mạnh tầm quan trọng của tầm nhìn xa chiến lược, sự chuẩn bị quân sự và liên minh trong việc duy trì sự thống trị của đế quốc. Ông nhấn mạnh các khu vực quan trọng và các mối đe dọa tiềm ẩn có thể làm suy yếu quyền lực tối cao của Anh, đồng thời đưa ra kế hoạch chi tiết để duy trì vị thế vượt trội toàn cầu của Đế quốc.
Các tác phẩm “Trục xoay địa lý của lịch sử - The Geographical Pivot of History” (1904) và “Thực tế và lý tưởng dân chủ - Democratic Ideals and Reality” (1919) của Halford Mackinder là những văn bản nền tảng trong lĩnh vực địa chính trị. Dưới đây là bản tóm tắt của cả hai tác phẩm. Đây chính là nền tảng ra đời của cái gọi là vùng đất trung tâm (heartland), tức chính là khu vực Á Âu, khu vực mà nước Nga ở vị trí trung tâm của "vùng đất trung tâm" này, đã dẫn đường cho chính sách của Anh, Mỹ từ xưa đến nay, là nền tảng của việc Mỹ sử dụng Ukraine làm công cụ chiến lược để kiềm chế, uy hiếp an ninh Nga về lâu dài. Hãy để ý những phần bôi đậm phía dưới, để hiểu rõ vì sao phương tây không thể để 1 cường quốc, ví dụ như Nga là nổi bật vươn lên, vì lo sợ vùng đất trung tâm này sẽ tuột khỏi tầm kiểm soát của mình.
Sự ra đời của đường sắt khiến cho vai trò của các cường quốc lục địa hay cường quốc vùng đất trung tâm (heartland) trở nên nguy hiểm cho các cường quốc biển cả như Anh và Mỹ, vì đó là 1 lựa chọn khác về logistics, thương mại cho đường biển. Nga và TQ cực kỳ coi trọng vai trò của đường sắt, như chúng ta đang thấy
“Trục xoay địa lý của lịch sử” (1904)
Bài viết này, được trình bày trước Hiệp hội Địa lý Hoàng gia, không được chia thành các chương nhưng có thể tóm tắt dựa trên các phần và lập luận chính của nó.
Giới thiệu:
Mackinder phác thảo bối cảnh lịch sử của địa chính trị toàn cầu, nhấn mạnh tầm quan trọng của địa lý trong việc định hình lịch sử loài người.
Lý thuyết trái tim (trung tâm):
Mackinder giới thiệu khái niệm về "Heartland", một khu vực trung tâm ở Âu Á mà ông coi là then chốt cho quyền lực toàn cầu. Ông lập luận rằng bất cứ ai kiểm soát Heartland sẽ kiểm soát "Đảo thế giới - World-Island" (Âu-Á và Châu Phi), và do đó, cả thế giới.
Ông xác định Heartland đại khái là khu vực được bao bọc bởi sông Volga ở phía tây, sông Dương Tử ở phía đông, dãy Himalaya ở phía nam và Bắc Băng Dương ở phía bắc.
Bối cảnh lịch sử:
Mackinder theo dõi sự trỗi dậy và sụp đổ của các đế chế, cho thấy các yếu tố địa lý ảnh hưởng như thế nào đến quyền lực và tầm ảnh hưởng của chúng. Ông thảo luận về việc sự ra đời của đường sắt đã biến đổi giá trị chiến lược của Heartland như thế nào, khiến nó trở nên dễ tiếp cận hơn và có tầm quan trọng về mặt chiến lược hơn.
Ý nghĩa địa chính trị:
Ông lập luận rằng việc một cường quốc kiểm soát Heartland sẽ gây ra mối đe dọa đáng kể cho các cường quốc hàng hải, đặc biệt là Anh, quốc gia dựa vào sự thống trị của hải quân để đảm bảo an ninh.
Phần kết luận:
Mackinder kết luận bằng cách nhấn mạnh sự cần thiết của Anh và các đồng minh trong việc nhận ra tầm quan trọng chiến lược của Heartland và xây dựng các chính sách để chống lại bất kỳ mối đe dọa tiềm tàng nào xuất phát từ nó.
“Lý tưởng và hiện thực dân chủ” (1919)
Cuốn sách này được cấu trúc thành tám chương, trong đó Mackinder mở rộng Lý thuyết Heartland của mình và thảo luận về sự tác động qua lại giữa địa lý, chính trị và các lý tưởng dân chủ trong bối cảnh hậu Thế chiến thứ nhất.
Chương 1: Phạm vi của địa lý
Mackinder nhấn mạnh tầm quan trọng của địa lý trong việc tìm hiểu quyền lực chính trị. Ông lập luận rằng kiến thức địa lý rất quan trọng để các chính khách và nhà hoạch định chính sách đưa ra quyết định sáng suốt về chiến lược quốc gia và toàn cầu.
Chương 2: Quan điểm của người thủy thủ
Chương này đối chiếu quan điểm của các cường quốc trên biển và trên đất liền. Mackinder giải thích sự thống trị lịch sử của các quốc gia đi biển và lợi thế chiến lược của họ nhờ vào việc kiểm soát các tuyến đường thương mại và sức mạnh hải quân.
Chương 3: Quan điểm của người chủ đất
Mackinder chuyển trọng tâm sang quan điểm của các cường quốc trên đất liền, đặc biệt là các cường quốc ở Heartland. Ông thảo luận về những lợi thế và điểm yếu của các quốc gia này, nhấn mạnh tác động của giao thông vận tải hiện đại (ví dụ: đường sắt) đến giá trị chiến lược của chúng.
Chương 4: Trục địa lý của lịch sử
Ở đây, Mackinder nhắc lại và mở rộng Lý thuyết Heartland của mình. Ông vạch ra tầm quan trọng chiến lược của Heartland và tiềm năng thống trị các vấn đề toàn cầu của nó nếu được kiểm soát bởi một cường quốc duy nhất.
Chương 5: Sự xuất hiện của thế giới mới
Mackinder phân tích những thay đổi địa chính trị do tiến bộ công nghệ mang lại, chẳng hạn như sự phát triển của đường sắt và điện báo, cũng như những tác động của chúng đối với động lực quyền lực toàn cầu.
Chương 6: Tự do của các dân tộc
Chương này thảo luận về khái niệm quyền tự quyết của quốc gia và ý nghĩa địa chính trị của nó. Mackinder cho rằng nguyên tắc tự do dân tộc phải được cân bằng với thực tế chiến lược để đảm bảo sự ổn định toàn cầu.
Chương 7: Heartland đang hoạt động
Mackinder cung cấp một phân tích lịch sử về vai trò của Heartland trong các cuộc xung đột toàn cầu, đặc biệt là Thế chiến thứ nhất. Ông xem xét việc kiểm soát các khu vực địa lý quan trọng ảnh hưởng như thế nào đến kết quả của các trận đánh lớn và nỗ lực chiến tranh tổng thể.
Chương 8: Thực tế của hòa bình
Trong chương cuối cùng, Mackinder thảo luận về bối cảnh địa chính trị sau Thế chiến thứ nhất. Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải có một cách tiếp cận hòa bình cân bằng, có tính đến cả lý tưởng dân chủ và thực tế địa chính trị. Mackinder lập luận về việc thiết lập một trật tự quốc tế ổn định nhằm ngăn chặn bất kỳ thế lực đơn lẻ nào thống trị Heartland.
Phần kết luận
Cả “Trục xoay địa lý của lịch sử” và “Lý tưởng và hiện thực dân chủ” đều nhấn mạnh tầm quan trọng lâu dài của địa lý trong nền chính trị toàn cầu. Các lý thuyết của Mackinder nêu bật tầm quan trọng chiến lược của Heartland và sự cần thiết phải có sự hiểu biết sâu sắc về sự tương tác giữa địa lý, quyền lực chính trị và lý tưởng dân chủ. Những hiểu biết sâu sắc của ông tiếp tục ảnh hưởng đến tư duy địa chính trị và hoạch định chính sách cho đến ngày nay.