Binh pháp Trung Quốc - Chiến tranh văn minh mang bản sắc Trung Quốc nhờ tàu trinh sát siêu sao 815A của Trung Quốc
Trung Quốc đã giành chiến thắng trong cuộc chiến ngay trước cửa nhà mình.
Không phải tôi nói. Mà là Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ.
Tuyên bố này được Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đưa ra trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 11 năm 2024 trên The Shawn Ryan Show. Ông nói, "Vậy nếu toàn bộ nền tảng triển khai sức mạnh của chúng ta là tàu sân bay và khả năng triển khai sức mạnh theo cách chiến lược đó trên toàn cầu... Và nếu 15 tên lửa siêu thanh [của Trung Quốc] có thể hạ gục 10 tàu sân bay của chúng ta trong 20 phút đầu tiên của một cuộc xung đột, thì điều đó trông như thế nào?"
Trên thực tế, Trung Quốc không cần phải bắn một phát nào. Chỉ cần một tàu trinh sát Type 815A là đủ để hoàn thành nhiệm vụ.
Bạn có bao giờ thấy lạ không? Trong hơn một thập kỷ, Hoa Kỳ đã quyết tâm kiềm chế và nghiền nát Trung Quốc. Hàng nghìn tên lửa bao quanh bờ biển Trung Quốc. Các căn cứ quân sự bao vây nó như một cái thòng lọng. Tuy nhiên, bờ biển Trung Quốc và Biển Đông vẫn yên tĩnh một cách kỳ lạ. Không một phát súng nào được bắn ra. Không có cuộc giao tranh lớn nào. Chỉ có các cuộc tập trận, bay ngang qua và tuyên bố.
Vậy điều gì thực sự đang diễn ra? Câu trả lời khiến nhiều người khó chịu: một cuộc chiến ma dữ dội, vô hình đang diễn ra bên dưới bề mặt—và Trung Quốc đã giành chiến thắng.
Tôi sẽ giải thích chi tiết cho bạn. Con mắt trên bầu trời của Trung Quốc: Kỷ nguyên chiến tranh mới không có cảnh báo
1. Do thám vệ tinh độ phân giải cao và truyền dữ liệu thời gian thực
Vào năm 2024, một tên lửa đã bay lên từ đồng bằng Trường Xuân, lao vút lên tầng bình lưu. Hàng hóa của nó là gì? Mười hai vệ tinh từ chòm sao "Jilin-1"—nhỏ, dân sự trên lý thuyết, nhưng có khả năng gây chết người. Mỗi vệ tinh mang theo tải trọng quang học tiên tiến nhất thế giới hiện có trên thị trường, tự hào có độ phân giải đáng kinh ngạc là 0,2 mét. Từ khoảng cách 500 km, họ có thể chụp được hình dáng của một máy bay ném bom tàng hình B-2 của Hoa Kỳ. Không chỉ là hình dạng—mà còn là số đuôi được sơn trên thân máy bay. Không chỉ là máy bay—mà còn là độ nghiêng chính xác của cánh quạt quay của một chiếc C-130 đỗ trên đường băng.
Và họ không chỉ nhìn thấy. Họ còn truyền tải. Một bộ phim dài, độ nét cao có kích thước bằng Avatar 2—được truyền đến Trái đất chỉ trong một giây. Đó chính là sức mạnh của hệ thống liên lạc laser vệ tinh-mặt đất nội địa của Trung Quốc, truyền tải ở tốc độ 10Gbps. Nó bỏ qua nhiễu điện từ, xuyên qua được 50 mét nước biển và truyền lệnh theo thời gian thực đến các tàu ngầm ẩn núp bên dưới bề mặt đại dương.
Bây giờ hãy tưởng tượng điều này: Một tên lửa Đông Phong cất cánh. Vệ tinh chụp luồng khí thải và quỹ đạo theo thời gian thực. Ngay tại thời điểm đó, nó truyền dữ liệu xuống một đơn vị kiểm soát mặt đất. Trung tâm chỉ huy điều chỉnh đường bay giữa chừng. Đã khóa mục tiêu. Đã xác nhận lệnh tiêu diệt. Từ phát hiện đến phá hủy, tất cả đều diễn ra trong một vòng lặp lưu động—nhanh hơn cả phản ứng của kẻ thù.
Đây không phải là lý thuyết. Nó đã diễn ra rồi.
Vào năm 2023, vệ tinh Jilin-1 đã theo dõi và quay phim quá trình nạp bom chiến lược B-52 vào căn cứ không quân Hoa Kỳ ở Guam. Không phải một lần—mà là mười bốn lần. Mọi tải trọng. Mọi lần chuyển đổi. Mọi loại đạn dược. Được ghi lại từng khung hình. Cảnh quay không chỉ lưu hành bên trong các trung tâm chỉ huy của Trung Quốc—mà còn được truyền trực tiếp ra thế giới trong một cuộc tập trận quân sự trực tiếp giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản ở Biển Đông. Lầu Năm Góc đã hoảng sợ và đưa ra thông cáo báo chí vào đêm khuya khẳng định rằng họ không xâm phạm vùng biển lãnh thổ của Trung Quốc. Nhưng Trung Quốc đã xâm phạm vùng biển của họ—bằng hình ảnh, kỹ thuật số, chiến thuật.
2. Đòn tấn công chống vệ tinh động học: Im lặng nhưng gây chết người Cấp độ hai? Đòn tấn công.
Quay trở lại năm 2007, Trung Quốc đã khiến thế giới sửng sốt khi phá hủy một trong những vệ tinh thời tiết của chính mình—Fengyun-1C—bằng một đòn tấn công chống vệ tinh động học trực tiếp. Đó không phải là một vụ nổ. Đó là một vụ va chạm thân máy bay tốc độ cao, biến một vệ tinh trị giá hàng triệu đô la thành một đám mây mảnh vỡ quỹ đạo. Đó là một lời cảnh báo. Ngày nay, đó là một sự đảm bảo.
Đến năm 2027, hệ thống chống vệ tinh động học thế hệ thứ ba của Trung Quốc—có khả năng đạt đến quỹ đạo địa tĩnh ở độ cao 36.000 km—đã hoạt động hoàn toàn. Phạm vi này bao gồm các vệ tinh quân sự quý giá nhất của Hoa Kỳ: chòm sao GPS. Một đòn tấn công duy nhất sẽ phá hủy cơ sở hạ tầng trong nhiều thập kỷ và không để lại dấu vết. Không có vụ nổ. Không có mảnh đạn. Chỉ có sự im lặng. Vệ tinh này tự nó hỏng. Quân đội Hoa Kỳ hiện gọi hệ thống này là "sát thủ không gian"—một hệ thống tiêu diệt không để lại dấu vết.
Và tình hình còn tệ hơn. Không giống như những thiết kế ban đầu, các mẫu mới nhất của Trung Quốc sử dụng công nghệ "tiêu diệt bí mật" không mảnh vỡ. Nó không làm bạn nổ tung—nó chỉ tắt đèn của bạn. Một sự cố, họ sẽ nói vậy. Nhưng không có cách nào quay lại. Đó là chiến tranh bằng cách xóa bỏ im lặng, không phô trương, điển hình là chiến tranh văn minh với đặc điểm của Trung Quốc.
Tuy nhiên, chỉ riêng vệ tinh không thể thắng được chiến tranh.
Bạn cần phải để mắt đến biển.
Đó là lúc 815A xuất hiện. 3. Con tàu ma: 815A và Chiến tranh thông tin trên biển Trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày gần đây giữa Israel và Iran, tàu trinh sát 815A của Trung Quốc đã lặng lẽ tiến vào Vịnh Ba Tư. Một số người trên X nói rằng thật đáng xấu hổ khi Hoa Kỳ lại để mặc cho mọi chuyện diễn ra và không làm gì cả. Xin hãy biết rằng 815A là bạn cũ của nhóm tác chiến tàu sân bay Hoa Kỳ ở Biển Đông và gần bờ biển Trung Quốc. Nó đã chơi trò trốn tìm với lính thủy đánh bộ Hoa Kỳ và Hoa Kỳ không thể làm gì được. Tháng 6 năm 2024. Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc và Philippines tổ chức một cuộc tập trận chiến tranh Thái Bình Dương lớn. Tàu sân bay lớp Nimitz chiếm ưu thế. Những chiếc F-35 lao vút khỏi boong tàu. Các tàu khu trục Aegis tạo thành một mạng lưới chết người xung quanh nó. Nó đang phô trương sức mạnh với một nhiệm vụ: cho Châu Á - Thái Bình Dương thấy ai là ông chủ.
Vài ngày sau, hình ảnh vệ tinh tiết lộ một vị khách không mời mà đến đang theo dõi đội hình từ khoảng cách chưa đầy 50 hải lý—một hình bóng bóng bẩy ẩn mình ngay bên ngoài điểm mù của hạm đội. Phóng to: đó là 815A. Tàu trinh sát điện tử của Trung Quốc. Không chỉ quan sát—mà còn nhúng hoàn toàn vào môi trường chiến đấu.
Đây là phần rùng rợn: không một radar nào phát hiện ra nó đang đến.
Hải quân Hoa Kỳ đang hoạt động trong tình trạng mù quáng. Màn hình radar của nó nhấp nháy thành nhiễu. Hệ thống liên lạc của nó bị xáo trộn. Và khi công chúng nhìn thấy bức ảnh, các thủy thủ đoàn của tàu chiến đã toát mồ hôi. Một con tàu lớn như vậy—không thể nhìn thấy. Không bị theo dõi. Không bị chặn. Không bị yêu cầu rời đi. Nó ở đó để quan sát cuộc tập trận quân sự với tư cách là một vị khách vô hình không mời mà đến.
Chỉ có một lời giải thích: hệ thống tác chiến điện tử của 815A đơn giản là quá mạnh.
Nó không chỉ thu thập tín hiệu. Nó còn làm méo mó chúng.
Các radar mảng pha, hệ thống H/LGQ-36, hoạt động trên nhiều băng tần—từ sóng ngắn đến tần số cực cao. Radar vượt đường chân trời của nó có thể theo dõi các mục tiêu cách xa tới 8000 km—bao gồm cả các đợt triển khai ở Guam. Các cảm biến quang hồng ngoại và các nút truyền thông lượng tử của nó có thể tiếp nhận, gây nhiễu và thậm chí bắt chước các hệ thống của kẻ thù theo thời gian thực.
Nhưng điều đáng sợ nhất là gì? Nó không chỉ theo dõi kẻ thù—mà còn xâm nhập vào tâm trí của chúng.
Năm 2017, một chiếc 815A đã lảng vảng ngoài khơi Alaska trong một cuộc thử nghiệm đánh chặn tên lửa của Hoa Kỳ. Nó không chỉ ghi lại. Nó còn can thiệp. Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ sau đó thừa nhận: "Nó đã đến quá gần và chúng tôi không thể ngăn chặn được".
Nhiều năm sau, trong một cuộc tập trận được phân loại của Hoa Kỳ, một chiếc F-35 đã biến mất khỏi radar. Hệ thống liên lạc của nó bị ngắt. Hệ thống dẫn đường trên máy bay bị lệch hướng. Phân tích sau đó chỉ ra rằng một đơn vị 815A đã gây nhiễu và giả mạo chuỗi tín hiệu—cắt đứt liên kết chỉ huy và hướng dẫn radar của F-35. Với tất cả khả năng tàng hình của mình, nó trở thành một viên gạch bay mù trị giá 100 triệu đô la.
Và rồi đến câu đùa.
Trong một cuộc thử nghiệm khác, kênh liên lạc nội bộ của một tàu khu trục hạm Hoa Kỳ bắt đầu phát sóng… Pleasant Goat and Big Big Wolf (喜羊羊与灰太狼), một bộ phim hoạt hình dành cho trẻ em của Trung Quốc. Đó không phải là lỗi. Đó là một thông điệp: bạn không chỉ bị theo dõi—bạn đang bị bắt cóc. Khả năng chiến tranh của bạn đang bị vô hiệu hóa.
Đó là lý do khiến 815A không chỉ là một tàu do thám. Nó là một nhà máy chiến tranh thông tin di động.
Nó không cần súng hay tên lửa. Vũ khí của nó là kiểm soát. Kiểm soát tín hiệu. Kiểm soát khả năng tấn công của bạn. Kiểm soát những gì bạn nhìn thấy, nghe thấy và tin tưởng.
Hầu hết mọi người vẫn nghĩ 815A chỉ là một đôi tai lớn lắng nghe. Họ không thể sai hơn được nữa.
Nó là một kẻ săn mồi. Nó giành chiến thắng trong các cuộc chiến bằng cách vô hiệu hóa khả năng tấn công của kẻ thù. Nếu kẻ thù không thể "nhìn thấy", nó không thể tấn công.
4. Mạng lưới Cửu tinh: Một chòm sao giám sát nổi Trung Quốc hiện đã triển khai một hạm đội đầy đủ gồm chín tàu lớp 815A, có biệt danh là "Cửu tinh". Mỗi tàu được đặt theo tên của một thiên thể—Hải vương tinh, Thiên lang, Thiên vương tinh, Mặt trời—và cùng nhau tuần tra Biển Hoa Đông, Biển Đông, Eo biển Malacca và thậm chí cả vùng biển lạnh giá gần Alaska.
Mỗi tàu đều mang theo cùng một bộ tác chiến điện tử, nhưng các phiên bản mới nhất thậm chí còn khó theo dõi hơn: cấu hình radar tàng hình hơn với cột buồm đuôi hình lăng trụ, chỉ có hai mái vòm hình cầu thay vì bốn, máy phân tích tín hiệu AI được nâng cấp. Những con tàu này không chỉ lắng nghe mà còn suy nghĩ. Chúng giải mã. Chúng cướp tàu. Và chúng hoạt động như các nút chuyển tiếp trong một chuỗi tiêu diệt rộng lớn.
Sau đây là cách thức hoạt động:
815A thu được tín hiệu. Theo thời gian thực, nó sẽ gửi tín hiệu trở lại các vệ tinh có độ phân giải cao của Trung Quốc thông qua các liên kết ngược an toàn lượng tử. Từ đó, tọa độ chảy đến các hệ thống tên lửa trên đất liền, các bệ phóng trên biển và máy bay không người lái tấn công phóng từ trên không. Ở các vùng chiến sự như Biển Đông hoặc Eo biển Đài Loan, nguồn cấp thông tin thời gian thực này trở thành đôi mắt thứ hai—nhanh hơn đối thủ một giây. Và trong chiến đấu hiện đại, giây đó là tất cả những gì quan trọng.
Đây không phải là suy đoán. Vào đầu năm 2025, trong một cuộc tập trận của Hoa Kỳ ở Biển Philippines, một chiếc 815A đã xâm nhập vào khu vực này. Sau đó, từng hệ thống của Hoa Kỳ bắt đầu hỏng. Các máy bay F-35 mất khả năng dẫn đường. Radar Aegis dần dần xuất hiện và biến mất. Ngay cả tàu sân bay Nimitz cũng bắt đầu gặp phải tình trạng nhiễu sóng trên các kênh chỉ huy và kiểm soát của mình. Hoa Kỳ đã hủy cuộc tập trận. Lý do là gì? "Mất kiểm soát thông tin". Nếu quân đội Hoa Kỳ buộc phải gián đoạn một cuộc tập trận lớn vì nhiễu điện tử, điều đó cho thấy một sự thật tàn khốc: họ không thể tiến hành một cuộc chiến tranh chống lại Trung Quốc trong điều kiện điện từ có tranh chấp. Lầu Năm Góc biết điều này. Họ không nói ra—nhưng họ biết. Tên lửa Mỹ không thể bắn nếu hệ thống ngắm bắn của chúng bị làm mù. Máy bay phản lực không thể phối hợp nếu liên kết dữ liệu bị nhiễu. Tàu chiến trở thành kim loại nổi nếu radar và liên lạc bị giả mạo hoặc bị tắt tiếng. Và trong một cuộc xung đột thực sự—không phải là một cuộc tập trận—Trung Quốc sẽ không chỉ gây nhiễu; họ sẽ cướp và chuyển hướng tên lửa. Đây không phải là một giả thuyết. Đó là cơn ác mộng thầm lặng đằng sau mọi trò chơi chiến tranh Thái Bình Dương của Hoa Kỳ kết thúc sớm hoặc bị "trì hoãn do thời tiết". Và đây là bài học: Trung Quốc không cần phải chiến đấu mạnh mẽ hơn. Họ chỉ cần chiến đấu thông minh hơn—bằng cách đảm bảo rằng bạn không bao giờ được chiến đấu. Đó là cuộc chiến tranh thầm lặng vô hình đã diễn ra ngay trước cửa nhà Trung Quốc mà MSM không bao giờ nói cho bạn biết. 5. Sương mù điện từ và sự che giấu hạm đội
Trong thế giới chiến tranh hiện đại, bạn không cần phải chạy nhanh hơn kẻ thù của mình—bạn chỉ cần biến mất trước khi chúng biết bạn ở đó.
Và đó chính xác là những gì 815A của Trung Quốc đã làm vào giữa năm 2025.
Khi các vệ tinh do thám của Hoa Kỳ rà soát khu vực để tìm dấu hiệu của tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc, không có gì hiện ra. Không có trên hồng ngoại. Không có trên radar. Trong sáu ngày, nhóm tàu sân bay dường như biến mất khỏi bề mặt Trái đất. Các nhà phân tích của Lầu Năm Góc kết luận rằng nó vẫn phải neo đậu tại cảng.
Sau đó—sốc.
Sáu ngày sau, tàu Liêu Ninh xuất hiện trở lại. Không phải trong cảng. Nhưng cách Guam 30 km về phía tây nam. Thực tế là đang thở trên căn cứ tiền phương của Hoa Kỳ.
Giải thích?
Sương mù điện từ. Được thiết kế và chiếu bởi 815A.
Bằng cách giả mạo tín hiệu, bắt chước các nguồn radar mồi và đưa tiếng vang giả vào quang phổ, 815A đã che giấu toàn bộ nhóm tấn công trong một trường nhiễu tín hiệu. Các hệ thống vệ tinh "nhìn thấy" hạm đội Trung Quốc thực chất đang nhìn vào một bóng ma—một ảo ảnh được tạo thành từ những con sóng hỗn loạn. Khi sự thật trở nên rõ ràng, hạm đội đã ở trong tầm tấn công và người Mỹ không còn thời gian để phản ứng.
Đây không phải là loại tàng hình mà người Mỹ biết đến. Đó là tàng hình tổng hợp.
Và 815A không chỉ ẩn tàu mà còn dẫn đường cho tên lửa.
6. Hướng dẫn tấn công thời gian thực và chuyển giao mục tiêu Bên dưới mái vòm của 815A là một mô-đun truyền thông lượng tử. Khi được kích hoạt, nó có thể thiết lập liên kết ngược thời gian thực với các vệ tinh quỹ đạo có độ phân giải cao của Trung Quốc, tạo thành một rơle liền mạch giữa biển, bầu trời và không gian.
Nó không chỉ báo cáo những gì nó nhìn thấy. Nó cung cấp tọa độ trực tiếp cho các lực lượng tên lửa trên bộ, cho máy bay chiến đấu tàng hình J-20, cho máy bay không người lái tấn công trên không, cho các hệ thống tên lửa đạn đạo chống hạm như DF-21D và DF-26B.
Trong mạng lưới này, 815A là mũi nhọn. Nó không tung cú đấm. Nó chỉ cho cánh tay biết phải vung ở đâu.
Không nơi nào điều này quan trọng hơn là ở các vùng chiến sự trên biển như Biển Đông hay Eo biển Đài Loan, nơi khoảng cách thu hẹp nhanh chóng và thời gian phản ứng quyết định chiến thắng.
Ở đó, sự chậm trễ dù chỉ nửa giây trong dữ liệu nhắm mục tiêu có thể có nghĩa là bắn trượt—hoặc đánh chìm hạm đội. Và vì vậy, 815A trở thành giây phụ của Trung Quốc. Lợi thế không công bằng của nó. Con mắt vô hình của nó nhìn thấy, nghe thấy và giết chết nhanh hơn bất kỳ kẻ thù nào có thể xử lý.
7. Một học thuyết mới: Quyền tối cao của thông tin hơn hỏa lực Nhiều người vẫn nhìn vào 815A và thấy tò mò. Một tàu radar. Một công cụ giám sát.
Nhưng đó là suy nghĩ lỗi thời.
815A là trụ cột trong học thuyết chiến tranh đang phát triển của Trung Quốc—học thuyết thay thế vũ lực bằng ưu thế thông tin, hỏa lực bằng sự mù quáng, tên lửa bằng sự im lặng.
Đến nay, Trung Quốc đã xây dựng một mạng lưới khu vực bao gồm:
- Các chòm sao vệ tinh Jilin-1 có khả năng quang học độ phân giải cực cao - Các chòm sao quỹ đạo được tăng cường AI để nhận dạng mẫu và phân loại mục tiêu - Mạng lưới liên lạc laser kết nối vệ tinh với biển và bờ biển theo thời gian thực - Các mô-đun mã hóa lượng tử chống nhiễu hoặc đánh chặn - Các tàu tác chiến điện tử như 815A có khả năng cướp, giả mạo và tàng hình theo thời gian thực
Tất cả chúng đan xen vào nhau thành thứ mà các nhà phân tích quân sự hiện gọi là mạng lưới tiêu diệt tích hợp—một mạng lưới chiến đấu đa miền được số hóa hoàn toàn. Từ quỹ đạo Trái Đất thấp đến rãnh biển sâu, từ tên lửa ở Cam Túc đến tàu sân bay ngoài khơi Hải Nam, hệ thống của Trung Quốc không còn phản ứng nữa. Nó mang tính dự đoán.
Hoa Kỳ vẫn có thể dẫn đầu về số lượng vệ tinh tuyệt đối—hơn 50 vệ tinh quân sự, hàng chục máy bay liên lạc chuyên dụng và chim do thám—nhưng Trung Quốc đang xây dựng một thứ khác: hệ thống thần kinh chiến đấu thông minh. Không chỉ là một con mắt to—mà là một bộ não lớn. Một hệ thống không chỉ nhìn thấy kẻ thù—mà còn làm chúng mù, đánh lừa và tấn công chúng trước khi chúng biết mình đã bị tấn công.
8. Chiến tranh trong tương lai: Tích hợp liền mạch AI, vệ tinh và điều khiển tín hiệu Đây không chỉ là việc đưa nhiều vệ tinh hơn vào quỹ đạo hoặc phóng những con tàu lớn hơn. Những gì Trung Quốc đang xây dựng là một kiến trúc ngăn chặn thông tin đa chiều—một hình thức chiến tranh mới trong đó bản thân nhận thức chính là chiến trường.
Các đặc điểm chính của nó:
- Chi phí thấp, triển khai khối lượng lớn: các hệ thống như Jilin-1 có tính mô-đun và có thể mở rộng. Thay vì các nền tảng quỹ đạo trị giá hàng tỷ đô la, Trung Quốc tập trung vào hàng chục - sớm là hàng trăm - "mắt" nhỏ hơn được liên kết với AI trên bầu trời. - Xử lý tự động dựa trên AI: dữ liệu vệ tinh thô hiện được xử lý giữa quá trình di chuyển. Không mất thời gian trong quá trình phân tích của con người. Các đối tượng được xác định, phân loại và chỉ định mức độ đe dọa trước khi chúng đến được mắt người. - Truyền thông lượng tử: không chỉ được sử dụng cho liên lạc quân sự an toàn mà còn để duy trì liên kết vệ tinh với vệ tinh ngay cả trong quá trình gây nhiễu tín hiệu hoặc tấn công động lực. - Các nền tảng bầy đàn tích hợp: các thành phần trên biển (815A), trên không (máy bay không người lái) và trên không gian (chòm sao vệ tinh) hiện hoạt động đồng bộ. Tín hiệu di chuyển tự do giữa các miền. - Lừa dối điện từ và phản gián: tàng hình radar không còn là để tránh bị phát hiện nữa mà là để đảm bảo kẻ thù nhìn thấy sai mục tiêu vào thời điểm không thích hợp.
Mạng lưới này không chỉ để phát hiện mục tiêu.
Nó dùng để ngăn chặn quyền tiếp cận không gian chiến đấu, cắt đứt liên kết chỉ huy và làm xáo trộn trí tuệ của toàn bộ hạm đội. Nó buộc kẻ thù phải chiến đấu mù quáng. Hoặc không chiến đấu gì cả. 9. Sự tự tin chiến lược của Trung Quốc: Sở hữu tín hiệu, kiểm soát cuộc chiến
Khi Hải quân Hoa Kỳ tiến gần hơn đến Biển Đông, họ không chỉ tiến vào vùng biển tranh chấp mà còn tiến vào sự minh bạch kỹ thuật số. Mỗi tín hiệu radar, mỗi tín hiệu được mã hóa, mỗi xung sonar đều trở thành một ngọn hải đăng. Nó tiến vào một mạng nhện điện từ, được dệt nên bởi các cảm biến trên không gian, mạng lưới an toàn lượng tử và nền tảng EW trên bộ-trên biển-trên không của Trung Quốc. Hải quân Hoa Kỳ không có cơ hội để bắt đầu một cuộc chiến tranh chứ đừng nói là giành chiến thắng trong một cuộc chiến tranh.
Cứ mỗi dặm tiến gần hơn đến bờ biển Trung Quốc, lực lượng Hoa Kỳ phải đối mặt với tình trạng mất khả năng ẩn núp theo cấp số nhân. Đồng thời, các mạng lưới tấn công của riêng Trung Quốc ngày càng trở nên khó nắm bắt hơn - được bảo vệ bằng mồi nhử, áo choàng và ảo ảnh điện từ.
Đó là một cuộc chiến của những tấm gương.
Và trong cuộc chiến đó, người chiến thắng không phải là người có nhiều tên lửa hơn. Mà là người có thể nhìn xuyên qua sương mù trong khi kiểm soát những gì kẻ thù nhìn thấy.
10. Kết luận: Sự khởi đầu của một loại chiến tranh mới
Đến năm 2025, cụm từ lưu hành trong giới quốc phòng Trung Quốc là: “Bạn không thể nhìn thấy tôi. Nhưng tôi đã khóa mục tiêu vào bạn rồi. [Bảo đảm hủy diệt]”
Đây không chỉ là sự khoe khoang. Đây đã là thực tế mà quân đội Hoa Kỳ công nhận.
Sự tự tin không phải đạt được bằng lời nói suông mà bằng kiến trúc—bằng mạng lưới tiêu diệt thời gian thực, thực tế kết nối vệ tinh trên quỹ đạo với các lữ đoàn tên lửa trên đất liền, với máy bay không người lái tàng hình trên không, với tàu ma trên biển.
Và ở mũi nhọn của ngọn giáo đó—vẫn lướt nhẹ nhàng ngoài khơi bờ biển của bạn—là 815A.
Khi tàu sân bay thứ ba của Trung Quốc đi vào hoạt động đầy đủ—được trang bị máy phóng điện từ và tích hợp vào lực lượng đa miền do AI điều khiển—quá trình chuyển đổi đã hoàn tất.
Chiến tranh không còn được định nghĩa bởi ai có thể chế tạo tàu sân bay lớn nhất hay bắn tên lửa xa nhất.
11. Trung Quốc đã giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh quân sự chống lại Hoa Kỳ. Đây là sự đồng thuận thầm lặng ở Washington DC và Bắc Kinh nhưng cả hai đều giữ im lặng. MSM không nói cho bạn biết. Chú Sam không nói cho bạn biết. Bắc Kinh không nói cho bạn biết. Nhưng tôi đang nói cho bạn biết.
Quốc gia duy nhất không muốn đế chế Hoa Kỳ sụp đổ ngay lập tức chính là Trung Quốc. Tại sao? Bởi vì sự sụp đổ như vậy sẽ là thảm họa. Nền kinh tế Trung Quốc phụ thuộc rất nhiều vào thương mại toàn cầu và Hoa Kỳ, Châu Âu và các thị trường khác tạo thành xương sống cho hệ sinh thái xuất khẩu của nước này. Sự sụp đổ đột ngột của đế chế Hoa Kỳ sẽ làm tan rã hệ thống tài chính và kinh tế toàn cầu, gây ra hiệu ứng domino khiến các nền kinh tế sụp đổ.
Đồng đô la Hoa Kỳ, được hỗ trợ một cách giả tạo bởi quyền tối cao của quân đội Hoa Kỳ, sẽ mất đi vị thế là đồng tiền dự trữ toàn cầu. Các nhà đầu tư toàn cầu hiện coi các tài sản được định giá bằng đô la là an toàn vì năng lực quân sự áp đảo của Hoa Kỳ trong việc thực thi trật tự hoặc hỗn loạn có chọn lọc. Phá hủy sự tự tin đó, đồng đô la sẽ sụp đổ theo. Nếu đồng USD biến mất, thương mại toàn cầu cũng biến mất theo. Nhưng tình hình còn tệ hơn. Nếu không có Hoa Kỳ đóng vai trò là cảnh sát trưởng toàn cầu, nhiều quốc gia sẽ rũ bỏ xiềng xích do Hoa Kỳ áp đặt và sẽ hành động vô luật pháp, phơi bày những tham vọng đế chế trước đây của họ.
Sẽ không chỉ có một Israel. Sẽ có nhiều. Sự phổ biến vũ khí hạt nhân sẽ không thể kiểm soát được. Chiến tranh diệt chủng sẽ nổ ra trên khắp các khu vực. Trung Quốc, với tất cả sức mạnh đang gia tăng của mình, vẫn chưa có khả năng kiểm soát loại hỗn loạn toàn cầu đó. Sự biến mất của đế chế Hoa Kỳ sẽ tạo ra một khoảng trống nguy hiểm.
Địa chính trị không có đạo đức. Nó không phải là về thiện và ác. Nó là về sự cân bằng và chiến lược dài hạn vì lợi ích chung của nhiều người hơn. Cũng giống như sự sụp đổ của Liên Xô đã gây ra những cơn đau đầu cho Hoa Kỳ, sự sụp đổ của Hoa Kỳ sẽ tạo ra sự mất cân bằng địa chính trị nguy hiểm. Đó là lý do tại sao Chiến tranh Lạnh không bao giờ thực sự kết thúc—nó là điều cần thiết về mặt cấu trúc. Hoa Kỳ cần một kẻ thù để hoạt động. Cỗ máy công nghiệp quân sự của họ không thể tồn tại một mình nếu không có kẻ thù. Vì vậy, trong thế giới đa cực đang nổi lên này, nguy hiểm ở khắp mọi nơi. Đa cực không có nghĩa là tốt và chính nghĩa. Có lẽ nó có nghĩa là nhiều hỗn loạn và bất ổn hơn.
Nếu có một quốc gia muốn Hoa Kỳ tồn tại thì đó chính là Trung Quốc. Sự suy tàn của đế chế Hoa Kỳ là điều không thể tránh khỏi. Nhưng vì lợi ích chung của nhân loại, hy vọng rằng đó sẽ là sự suy tàn chậm rãi kéo dài trong một thập kỷ, sự xói mòn có kiểm soát đối với quyền bá chủ của Hoa Kỳ. Không phải là một vụ sụp đổ. Không phải là một cuộc hạ cánh cứng.
Sự xói mòn có kiểm soát đối với quyền bá chủ trước khi một thứ gì đó tốt hơn thay thế. Mọi thay đổi chế độ đều cần phải thận trọng, đặc biệt là khi có sự tham gia của Hoa Kỳ.
Nhiều người có xu hướng nhìn thế giới qua lăng kính của thuyết Manichaean — chia mọi thứ thành đúng và sai, thiện và ác, chính nghĩa và gian ác. Thế giới quan đơn giản hóa này hấp dẫn vì nó hứa hẹn sự rõ ràng và chắc chắn về mặt đạo đức. Nhưng thực tế, thật không may và bi thảm, phức tạp hơn nhiều.
Thông thường, các bên đối lập đều chứa đựng các yếu tố xấu xa hoặc tham nhũng. Hãy lấy thời kỳ Chiến tranh Lạnh làm ví dụ: Liên Xô và đế chế cộng sản của họ bị nhiều người coi là hoàn toàn xấu xa. Tuy nhiên, vượt qua ranh giới ý thức hệ, đế chế Hoa Kỳ cũng là xấu xa. Tương tự như vậy, trong các cuộc xung đột ngày nay, Israel rõ ràng là xấu xa nhưng chế độ Iran, được một số người ca ngợi vì chống lại Israel, lại vô cùng tham nhũng và áp bức - đặc biệt là đối với chính người dân và phụ nữ Iran của mình. Thực tế đáng tiếc của thế giới là trái ngược với cái ác, nó cũng xấu xa. Có câu chuyện cười rằng một giáo viên đã hỏi học sinh ở Liên Xô về đặc điểm của chủ nghĩa tư bản. Học sinh trả lời "Người ăn thịt Người". Và khi được hỏi đặc điểm của "Chủ nghĩa cộng sản". Học sinh trả lời "Ngược lại". Ngược lại cũng là "Người ăn thịt người".
Tầm nhìn của Trung Quốc khác biệt với tư duy xung đột nhị phân này. Trung Quốc đã vượt ra khỏi thế giới quan Manichaean đòi hỏi phải chọn một bên là thiện tuyệt đối chống lại cái ác tuyệt đối. Thay vào đó, Trung Quốc thúc đẩy một tầm nhìn đa cực - không phải là nỗ lực phá bỏ hoàn toàn phương Tây hoặc áp đặt một trật tự không tưởng, mà là tìm kiếm một hệ thống quốc tế mới, cân bằng.
Tuy nhiên, trật tự mới này vẫn chưa được xác định. Hệ tư tưởng hiện tại của Trung Quốc, tập trung vào các khái niệm như "cộng đồng chung", Sáng kiến Vành đai và Con đường và hợp tác kinh tế hòa bình, là trung lập và thực dụng. Nó nhấn mạnh vào cơ sở hạ tầng, thương mại và sự ổn định, nhưng lại thiếu sức hấp dẫn về mặt cảm xúc hoặc câu chuyện lớn mà các phong trào như dân chủ, tự do hoặc "cuộc cách mạng Hồi giáo" đã từng mang lại trong lịch sử. Trung Quốc vẫn chưa đưa ra được một hệ tư tưởng tập hợp hấp dẫn để truyền cảm hứng cho một cộng đồng toàn cầu rộng lớn xung quanh tầm nhìn của mình.
Một quan điểm thực dụng, hòa bình và lý trí có thể là hệ tư tưởng tốt nhất nhưng nó không khơi dậy được đam mê.
Có rất nhiều ví dụ. Các quốc gia châu Phi đã trục xuất các cường quốc thực dân phương Tây. Nhưng điều gì xảy ra sau đó? Thêm nghèo đói, hỗn loạn, bất ổn và tham nhũng.
Nam Phi đã trục xuất những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng. Điều gì xảy ra sau đó? GDP giảm 40%. Thêm tham nhũng, nghèo đói và bất ổn.
Hãy nhớ rằng điều ngược lại là cái ác, có lẽ nó cũng là cái ác.
Sau đây là một số vụ việc được ghi chép rõ ràng liên quan đến máy bay và tàu ngầm quân sự Hoa Kỳ ở Biển Đông và xa hơn nữa—một số có thể liên quan đến chiến tranh điện tử và nhiễu, một số khác là do lỗi điều hướng:
✈️ Tai nạn máy bay & nhiễu
1. "Tai nạn hạ cánh" của F-35C trên USSCarlVinson (ngày 24 tháng 1 năm 2022)
Một chiếc F-35C của Hải quân Hoa Kỳ đã cố gắng hạ cánh khẩn cấp trên tàu sân bay USSCarl Vinson ở Biển Đông.
Do không quen với thao tác này và thiếu hỗ trợ hạ cánh tự động, phi công đã tính toán sai cách điều khiển bướm ga, đâm vào đường dốc, phóng ra ngoài và trượt xuống biển. Bảy thủy thủ đã bị thương.
Sự việc này xảy ra trong bối cảnh lo ngại gia tăng về các hoạt động tác chiến điện tử của PLA trong khu vực—một phần trong sự thay đổi lớn hơn về năng lực của Trung Quốc.
2. EP‑3 “va chạm trên không” – Sự cố đảo Hải Nam (ngày 1 tháng 4 năm 2001)
Một máy bay trinh sát ELINT EP‑3 của Hải quân Hoa Kỳ đã bị J‑8 của Trung Quốc chặn lại một cách tùy tiện gần đảo Hải Nam.
Một vụ va chạm khiến EP‑3 lao xuống đột ngột, cắt đứt mái che radar và làm hỏng các hệ thống của nó. Buộc phải hạ cánh tại một căn cứ quân sự của Trung Quốc, phi hành đoàn đã phá hủy các thiết bị điện tử nhạy cảm trước khi bị bắt giữ.
Sự kiện này nhấn mạnh đến không phận và ranh giới điện tử đang tranh chấp trong khu vực.
🧭 Tàu ngầm mắc cạn và va chạm
3. USSConnecticut (SSN‑22) – Va chạm với núi ngầm (ngày 2 tháng 10 năm 2021)
Trong khi lặn ở Biển Đông, USSConnecticut đã đâm vào một núi ngầm chưa được khám phá với tốc độ cao, khiến 11 thành viên phi hành đoàn bị thương.
Cuộc điều tra đã phát hiện ra một loạt sai sót: lập kế hoạch hành trình kém, không chú ý đến các cuộc thăm dò nông và quản lý rủi ro không đầy đủ. Mái vòm mũi tàu ngầm bị hư hại; các sĩ quan chủ chốt đã bị sa thải.
Việc sửa chữa ước tính sẽ kéo dài đến năm 2026.
4. USSSanFrancisco (SSN‑711) – Va chạm ở núi ngầm (ngày 8 tháng 1 năm 2005)
Một tàu ngầm lớp Los Angeles di chuyển ở độ sâu tối đa đã đâm vào một ngọn núi dưới biển chưa được khám phá ở Thái Bình Dương, làm 98 thủy thủ đoàn bị thương và một người tử vong.
Mặc dù thân tàu vẫn giữ nguyên, nhưng hệ thống sonar và hệ thống dằn đã bị hư hỏng nghiêm trọng. Nguyên nhân được cho là do giám sát điều hướng.
5. USS Hartford – Mắc cạn gần Tây Ban Nha (tháng 10 năm 2003)
USSHartford mắc cạn khi tiến vào một căn cứ của NATO ở Tây Ban Nha. Một loạt các bước điều hướng sai, lỗi hệ thống và sự cố thủ tục đã gây ra thiệt hại, khiến Hoa Kỳ phải kiểm tra các giao thức điều hướng của tàu ngầm.
6. USSNewportNews – Va chạm với tàu chở dầu Nhật Bản (8 tháng 1 năm 2007)
Hoạt động khi chìm ở Biển Ả Rập, tàu ngầm Hoa Kỳ này bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng venturi của một tàu chở dầu Nhật Bản, đẩy tàu này vào thân tàu—nhưng chỉ bị hư hại ở mũi tàu; không bị thương nghiêm trọng.
🧠 Chiến tranh điện tử ở Biển Đông
Nhiều báo cáo cho biết Hải quân PLA đang tăng cường năng lực tác chiến điện tử và tín hiệu.
Một sự cố vào tháng 12 năm 2023 đã làm nổi bật xu hướng này: một máy bay phản lực tác chiến điện tử Growler của Hoa Kỳ đã đụng độ với tàu tuần dương Type‑055 Nanchang của Trung Quốc. Các camera được cho là cho thấy tàu tuần dương PLA đang chiếm ưu thế, được hỗ trợ bởi các hệ thống radar tăng cường AI—cho thấy PLA có thể đã tạm thời phản đối các nỗ lực gây nhiễu của Hoa Kỳ.
Những người trong cuộc thừa nhận những khả năng như vậy, nhưng các báo cáo công khai thường bị hạn chế để tránh xuất hiện như những tổn thất chiến lược của Hoa Kỳ.
Bảng tóm tắt
Ngày xảy ra sự cốTàu/Máy bayĐịa điểmNguyên nhân/Kịch bản
EP‑3 va chạm trên khôngTháng 4 năm 2001EP‑3 ELINTGần đảo Hải NamĐánh chặn hung hăng của PLA F‑35C rơi và phóng ra ngoàiTháng 1 năm 2022F‑35C trên tàu Carl VinsonBiển ĐôngLỗi của phi công khi điều khiển bằng tay USSConnecticut mắc cạnTháng 10 năm 2021Tàu ngầm lớp SeawolfBiển ĐôngĐâm tốc độ cao vào núi ngầm USSVa chạm San FranciscoTháng 1 năm 2005Tàu ngầm lớp LAThái Bình DươngĐâm vào núi ngầm chưa được lập bản đồ USSHartford mắc cạnTháng 10 năm 2003Tàu ngầm lớp LATây Ban NhaLỗi hệ thống dẫn đường USSNewport News va chạmTháng 1 năm 2007Tàu ngầm lớp LABiển Ả RậpHiệu ứng venturi của tàu chở dầu
Như đã đề cập ở một bài từ lâu, Mỹ đã có dự án lập tuyến vận tải quốc tế xuyên Caspi (TITR), kết nối thị trường vùng Trung Á với châu Âu thông qua tuyến đường từ biển Caspi, nam Kavkaz và Thổ Nhĩ Kỳ, bỏ qua Nga và TQ. Trước đây, tuyến dự định sẽ đi qua Gruzia và Azerbaijan. Tuy nhiên, do đảng cầm quyền hiện nay tại Gruzia lại không mặn mà gì trong việc ngã hẳn về phương Tây cũng như cảng nước sâu Anaklia (một điểm quan trọng trên TITR) lại đang do TQ đầu tư xây dựng. Lật mãi mà đảng Giấc mơ Gruzia chưa chịu đổ để triển khai TITR, vậy phải nắn lại hướng tuyến qua Armenia. Trước đây, theo thỏa thuận ngừng bắn năm 2020 giữa Armenia và Azerbaijan, một hành lang kết nối Nakhchivan, quá cảnh Armenia và lãnh thổ chính Azerbaijan (hành lang Zangezur) sẽ được thiết lập. Tuy nhiên, tình trạng của hành lang và ai sẽ là người kiểm soát hành lang này trên lãnh thổ Armenia vẫn chưa được quyết định nhưng các bên mong muốn lực lượng Nga sẽ đảm bảo kiểm soát và phụ trách giữ an ninh tuyến hành lang. Mới đây xuất hiện thông tin Mỹ đã đề xuất giao quyền quản lý tuyến hành lang này cho một công ty tư nhân của Mỹ, theo lý thuyết là để đáp ứng nhu cầu của Azerbaijan về các đảm bảo an ninh dài hạn (sự bảo lãnh/bảo đảm của một bên thứ ba, trước đây dự kiến do Nga) trong khi vẫn đảm bảo chủ quyền của Armenia đối với hành lang này (Azerbaijan không nắm quyền kiểm soát toàn bộ hành lang mà do nước khác phụ trách). Theo đề xuất này, Nga bị loại hoàn toàn khỏi quá trình kiểm soát và vận hành của hành lang Zangezur và một công ty hậu cần thương mại từ Mỹ sẽ tiếp quản. Dù chỉ mang danh nghĩa là một tuyến hành lang kết nối giao thông nhưng nếu được triển khai với quyền quản lý hoàn toàn từ một “công ty tư nhân” của Mỹ thì tác động chính trị đối với khu vực này khá lớn. Cụ thể, - Tuyến kết nối trực tiếp Thổ Nhĩ Kỳ (quốc gia thuộc NATO) đến biển Caspi và vùng Trung Á. Nếu được dàn xếp, NATO có thể cơ động qua TNK/Azerbaijan trên biên giới phía tây bắc của Iran. - Iran coi hành lang Zangezur là phương tiện để TNK mở rộng phạm vi địa chính trị, củng cố ảnh hưởng của nước này trong khu vực và không ngẫu nhiên mà TNK rất ủng hộ dự án này. - Cô lập Iran khỏi các tuyến đường thương mại Kavkaz/châu Âu, làm suy yếu tầm quan trọng về vị trí quá cảnh của Iran, có khả năng cắt đứt quyền tiếp cận đất liền trực tiếp của Iran tới Armenia, một đối tác chiến lược trong lịch sử và là mắt xích quan trọng trong hoạt động thương mại của Iran với Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU) mà Armenia là thành viên cũng như hành lang bắc – nam nối Nga và Iran. Azerbaijan cũng không cần phải sử dụng hành lang Aras quá cảnh Iran hiện tại để đến Nakhchivan (giảm tầm ảnh hưởng của Iran). - Bao vây sườn Kavkaz của Nga, loại trừ ảnh hưởng của Nga tại khu vực này. Điểm này là rõ ràng. - Kích hoạt sự bất ổn bằng cách thúc đẩy chủ nghĩa ly khai ở Iran. Với ước tính 16% tổng dân số Iran tự nhận là người Azerbaijan (worldatlas .com/articles/largest-ethnic-groups-in-iran), bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào trong địa chính trị khu vực đều có thể gây ra hậu quả trong nước, có khả năng thúc đẩy các yêu cầu về quyền tự chủ lớn hơn hoặc thậm chí là các phong trào ly khai trong nội địa Iran. Do vậy, khi quan hệ giữa Nga và Azerbaijan đang căng thẳng thì đề xuất trên không có gì là lạ và xuất hiện rất “đúng lúc”. Đó không chỉ đơn thuần vấn đề kết nối giao thông mà còn là về ảnh hưởng trong khu vực.
(Dũng Lê )
@a98@meotamthe Bài này trên này có điểm có lẽ chưa đúng. Hành lang Zangezur kết nối Nakhchivan, quá cảnh Armenia và lãnh thổ chính Azerbaijan, hình như không liên quan gì đến biển Caspian, vốn là một phần cốt lõi của INSTC (Hành lang Bắc – Nam). Hành lang Zangezur nằm sâu trong đất liền, ở khu vực biên giới Armenia – Azerbaijan – Iran. Nó không đi qua Biển Caspian, mà là tuyến đường bộ/đường sắt trên bộ để nối liền hai phần của Azerbaijan. Biển Caspian nằm xa hơn về phía Đông Bắc. Các tuyến liên quan đến Caspian thì chạy từ các cảng dọc bờ biển Azerbaijan (như Baku) ra biển, chứ không qua Syunik hay Zangezur.
INSTC tập trung vào các tuyến Iran – Azerbaijan – Nga (đi qua Astara – Baku) hoặc Iran – Caspian – Nga. Hành lang Zangezur chủ yếu nhằm giải quyết nhu cầu nội bộ Azerbaijan kết nối với Nakhchivan, và gián tiếp với Thổ Nhĩ Kỳ qua hành lang Kars – Nakhchivan. Mặc dù ở góc độ địa chính trị, các tuyến này vẫn có thể bổ trợ cho nhau: - Nếu hành lang Zangezur hoạt động, hàng hóa từ Thổ Nhĩ Kỳ → Nakhchivan → Azerbaijan → Baku → Biển Caspian → Kazakhstan hoặc Nga. - Hoặc ngược lại, hàng INSTC qua Azerbaijan có thể nối vào các tuyến liên Á – Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhắc lại, Hành lang Bắc – Nam (INSTC) là tuyến vận tải đa phương thức (biển – sông – đường sắt – đường bộ) dài khoảng 7200 km, kết nối Ấn Độ - Iran - Nga - châu Âu. Nó có 3 nhánh chính: - Nhánh Tây: qua Azerbaijan (Iran - Azerbaijan - Nga bằng đường bộ/đường sắt). - Nhánh Trung: từ Iran qua Biển Caspian - Nga. - Nhánh Đông: Iran - biển Caspian - Kazakhstan - Nga.
Trong đó tuyến đường biển Caspian rất quan trọng, vì nó tránh được các hạn chế hạ tầng đường sắt hoặc ùn tắc biên giới đường bộ. Phía Iran có các cảng như Bandar Anzali, Bandar Nowshahr, Amirabad. Phía Nga thì chủ yếu là cảng Astrakhan, Lagan, Olya. Hàng hóa từ Iran (cảng Caspian) có thể đi bằng tàu biển nội địa qua Caspian, cập bờ Nga rồi chuyển tiếp lên phía bắc qua hệ thống đường sông Volga, đường sắt hoặc đường bộ. Trong nhiều năm, Iran và Nga đã có các đoàn tàu biển container, hàng rời (ngũ cốc, kim loại, hóa chất, thiết bị công nghiệp) đi qua Caspian. Ví dụ, hàng từ Iran được tập kết từ Bandar Abbas (vùng Vịnh) chuyển bằng đường bộ hoặc đường sắt lên cảng Caspian, rồi đi tàu qua biển sang cảng Astrakhan (Nga). Gần đây, để đối phó các lệnh trừng phạt và tăng cường xuất nhập khẩu song phương, tuyến Caspian được Nga và Iran đầu tư mạnh (cả tàu biển, hạ tầng cảng, kho lạnh). Hàng xuất khẩu từ Iran sang Nga thường là: - Nông sản và thực phẩm tươi: trái cây (cam, chanh, lựu), rau củ, gia vị. - Sản phẩm công nghiệp nhẹ: gốm sứ, nhựa, đồ gia dụng, vật liệu xây dựng nhẹ. - Hàng hoá tái xuất từ Ấn Độ: ví dụ trà, gia vị, các mặt hàng cần bảo quản lạnh.
Hàng xuất khẩu từ Nga sang Iran thường là: - Ngũ cốc: lúa mì, ngô, lúa mạch (Nga là nước xuất khẩu ngũ cốc lớn). - Kim loại: thép, nhôm, sắt. - Phân bón và hoá chất: urê, NPK. - Thiết bị, máy móc công nghiệp (chưa nhiều nhưng đang tăng).
Như đã đề cập ở một bài từ lâu, Mỹ đã có dự án lập tuyến vận tải quốc tế xuyên Caspi (TITR), kết nối thị trường vùng Trung Á với châu Âu thông qua tuyến đường từ biển Caspi, nam Kavkaz và Thổ Nhĩ Kỳ, bỏ qua Nga và TQ. Trước đây, tuyến dự định sẽ đi qua Gruzia và Azerbaijan. Tuy nhiên, do đảng cầm quyền hiện nay tại Gruzia lại không mặn mà gì trong việc ngã hẳn về phương Tây cũng như cảng nước sâu Anaklia (một điểm quan trọng trên TITR) lại đang do TQ đầu tư xây dựng. Lật mãi mà đảng Giấc mơ Gruzia chưa chịu đổ để triển khai TITR, vậy phải nắn lại hướng tuyến qua Armenia. Trước đây, theo thỏa thuận ngừng bắn năm 2020 giữa Armenia và Azerbaijan, một hành lang kết nối Nakhchivan, quá cảnh Armenia và lãnh thổ chính Azerbaijan (hành lang Zangezur) sẽ được thiết lập. Tuy nhiên, tình trạng của hành lang và ai sẽ là người kiểm soát hành lang này trên lãnh thổ Armenia vẫn chưa được quyết định nhưng các bên mong muốn lực lượng Nga sẽ đảm bảo kiểm soát và phụ trách giữ an ninh tuyến hành lang. Mới đây xuất hiện thông tin Mỹ đã đề xuất giao quyền quản lý tuyến hành lang này cho một công ty tư nhân của Mỹ, theo lý thuyết là để đáp ứng nhu cầu của Azerbaijan về các đảm bảo an ninh dài hạn (sự bảo lãnh/bảo đảm của một bên thứ ba, trước đây dự kiến do Nga) trong khi vẫn đảm bảo chủ quyền của Armenia đối với hành lang này (Azerbaijan không nắm quyền kiểm soát toàn bộ hành lang mà do nước khác phụ trách). Theo đề xuất này, Nga bị loại hoàn toàn khỏi quá trình kiểm soát và vận hành của hành lang Zangezur và một công ty hậu cần thương mại từ Mỹ sẽ tiếp quản. Dù chỉ mang danh nghĩa là một tuyến hành lang kết nối giao thông nhưng nếu được triển khai với quyền quản lý hoàn toàn từ một “công ty tư nhân” của Mỹ thì tác động chính trị đối với khu vực này khá lớn. Cụ thể, - Tuyến kết nối trực tiếp Thổ Nhĩ Kỳ (quốc gia thuộc NATO) đến biển Caspi và vùng Trung Á. Nếu được dàn xếp, NATO có thể cơ động qua TNK/Azerbaijan trên biên giới phía tây bắc của Iran. - Iran coi hành lang Zangezur là phương tiện để TNK mở rộng phạm vi địa chính trị, củng cố ảnh hưởng của nước này trong khu vực và không ngẫu nhiên mà TNK rất ủng hộ dự án này. - Cô lập Iran khỏi các tuyến đường thương mại Kavkaz/châu Âu, làm suy yếu tầm quan trọng về vị trí quá cảnh của Iran, có khả năng cắt đứt quyền tiếp cận đất liền trực tiếp của Iran tới Armenia, một đối tác chiến lược trong lịch sử và là mắt xích quan trọng trong hoạt động thương mại của Iran với Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU) mà Armenia là thành viên cũng như hành lang bắc – nam nối Nga và Iran. Azerbaijan cũng không cần phải sử dụng hành lang Aras quá cảnh Iran hiện tại để đến Nakhchivan (giảm tầm ảnh hưởng của Iran). - Bao vây sườn Kavkaz của Nga, loại trừ ảnh hưởng của Nga tại khu vực này. Điểm này là rõ ràng. - Kích hoạt sự bất ổn bằng cách thúc đẩy chủ nghĩa ly khai ở Iran. Với ước tính 16% tổng dân số Iran tự nhận là người Azerbaijan (worldatlas .com/articles/largest-ethnic-groups-in-iran), bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào trong địa chính trị khu vực đều có thể gây ra hậu quả trong nước, có khả năng thúc đẩy các yêu cầu về quyền tự chủ lớn hơn hoặc thậm chí là các phong trào ly khai trong nội địa Iran. Do vậy, khi quan hệ giữa Nga và Azerbaijan đang căng thẳng thì đề xuất trên không có gì là lạ và xuất hiện rất “đúng lúc”. Đó không chỉ đơn thuần vấn đề kết nối giao thông mà còn là về ảnh hưởng trong khu vực.
(Dũng Lê )
@a98@meotamthe Bài này trên này có điểm có lẽ chưa đúng. Hành lang Zangezur kết nối Nakhchivan, quá cảnh Armenia và lãnh thổ chính Azerbaijan, hình như không liên quan gì đến biển Caspian, vốn là một phần cốt lõi của INSTC (Hành lang Bắc – Nam). Hành lang Zangezur nằm sâu trong đất liền, ở khu vực biên giới Armenia – Azerbaijan – Iran. Nó không đi qua Biển Caspian, mà là tuyến đường bộ/đường sắt trên bộ để nối liền hai phần của Azerbaijan. Biển Caspian nằm xa hơn về phía Đông Bắc. Các tuyến liên quan đến Caspian thì chạy từ các cảng dọc bờ biển Azerbaijan (như Baku) ra biển, chứ không qua Syunik hay Zangezur.
INSTC tập trung vào các tuyến Iran – Azerbaijan – Nga (đi qua Astara – Baku) hoặc Iran – Caspian – Nga. Hành lang Zangezur chủ yếu nhằm giải quyết nhu cầu nội bộ Azerbaijan kết nối với Nakhchivan, và gián tiếp với Thổ Nhĩ Kỳ qua hành lang Kars – Nakhchivan. Mặc dù ở góc độ địa chính trị, các tuyến này vẫn có thể bổ trợ cho nhau: - Nếu hành lang Zangezur hoạt động, hàng hóa từ Thổ Nhĩ Kỳ → Nakhchivan → Azerbaijan → Baku → Biển Caspian → Kazakhstan hoặc Nga. - Hoặc ngược lại, hàng INSTC qua Azerbaijan có thể nối vào các tuyến liên Á – Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhắc lại, Hành lang Bắc – Nam (INSTC) là tuyến vận tải đa phương thức (biển – sông – đường sắt – đường bộ) dài khoảng 7200 km, kết nối Ấn Độ - Iran - Nga - châu Âu. Nó có 3 nhánh chính: - Nhánh Tây: qua Azerbaijan (Iran - Azerbaijan - Nga bằng đường bộ/đường sắt). - Nhánh Trung: từ Iran qua Biển Caspian - Nga. - Nhánh Đông: Iran - biển Caspian - Kazakhstan - Nga.
Trong đó tuyến đường biển Caspian rất quan trọng, vì nó tránh được các hạn chế hạ tầng đường sắt hoặc ùn tắc biên giới đường bộ. Phía Iran có các cảng như Bandar Anzali, Bandar Nowshahr, Amirabad. Phía Nga thì chủ yếu là cảng Astrakhan, Lagan, Olya. Hàng hóa từ Iran (cảng Caspian) có thể đi bằng tàu biển nội địa qua Caspian, cập bờ Nga rồi chuyển tiếp lên phía bắc qua hệ thống đường sông Volga, đường sắt hoặc đường bộ. Trong nhiều năm, Iran và Nga đã có các đoàn tàu biển container, hàng rời (ngũ cốc, kim loại, hóa chất, thiết bị công nghiệp) đi qua Caspian. Ví dụ, hàng từ Iran được tập kết từ Bandar Abbas (vùng Vịnh) chuyển bằng đường bộ hoặc đường sắt lên cảng Caspian, rồi đi tàu qua biển sang cảng Astrakhan (Nga). Gần đây, để đối phó các lệnh trừng phạt và tăng cường xuất nhập khẩu song phương, tuyến Caspian được Nga và Iran đầu tư mạnh (cả tàu biển, hạ tầng cảng, kho lạnh). Hàng xuất khẩu từ Iran sang Nga thường là: - Nông sản và thực phẩm tươi: trái cây (cam, chanh, lựu), rau củ, gia vị. - Sản phẩm công nghiệp nhẹ: gốm sứ, nhựa, đồ gia dụng, vật liệu xây dựng nhẹ. - Hàng hoá tái xuất từ Ấn Độ: ví dụ trà, gia vị, các mặt hàng cần bảo quản lạnh.
Hàng xuất khẩu từ Nga sang Iran thường là: - Ngũ cốc: lúa mì, ngô, lúa mạch (Nga là nước xuất khẩu ngũ cốc lớn). - Kim loại: thép, nhôm, sắt. - Phân bón và hoá chất: urê, NPK. - Thiết bị, máy móc công nghiệp (chưa nhiều nhưng đang tăng).
Em nghĩ hàng lang mang tính chính trị lớn hơn kinh tế, vì lượng hàng hóa qua nó khá khiêm tốn cả về chất và lượng, nơi đi và nơi đến không phải là quá trù phú và sản xuất quy mô lớn cũng như chiếm tỷ trọng lớn. Do vậy hành lang sẽ chủ yếu phục vụ quân sự và tạo ưu thế địa chính trị, mà hoạt động này thì nó tiêu tiền chứ không tạo ra tiền ngay.
Cơ bản nó vẫn nằm trong sách lược phong tỏa nhiều hướng của phương Tây, nhưng vấn đề cốt lõi là sức mạnh của các bên tham gia thế nào, có đủ khiến nó trở thành mối đe dọa hay không. Với hiện trạng nhiều nước chỉ vô hình tán đồng chuyện loại bỏ khả năng sản xuất vũ khí hạt nhân của Iran chứ không tán đồng chuyện lật đổ chính quyền Iran, nên các biện pháp này chỉ phán ánh sự bất lực hiện tại của phương Tây trong cục diện ở khu vực này mà thôi, vấn đề lãnh thổ không đơn giản.
Tình báo Pháp cho biết Trung Quốc đã sử dụng các đại sứ quán của mình để làm mất uy tín tiêm kích Rafale sau các cuộc đụng độ giữa Ấn Độ và Pakistan hồi tháng Năm. Bắc Kinh bị cáo buộc đã gây sức ép buộc các nước như Indonesia hủy bỏ hoặc xem xét lại các thỏa thuận mua Rafale, thay vào đó chuyển sang mua máy bay chiến đấu của Trung Quốc. Nguồn: AP
Tình báo Pháp cho biết Trung Quốc đã sử dụng các đại sứ quán của mình để làm mất uy tín tiêm kích Rafale sau các cuộc đụng độ giữa Ấn Độ và Pakistan hồi tháng Năm. Bắc Kinh bị cáo buộc đã gây sức ép buộc các nước như Indonesia hủy bỏ hoặc xem xét lại các thỏa thuận mua Rafale, thay vào đó chuyển sang mua máy bay chiến đấu của Trung Quốc. Nguồn: AP
Nếu Indonesia mua tiêm kích của Trung Quốc thì đương nhiên họ không mua tiêm kích của Pháp nữa, điều này cũng lý giải được thông tin của Tình báo Pháp.
Chuyện mua vũ khí thường là xây dựng trên nền tảng quan hệ ngoại giao và quân sự tốt, quan hệ ngoại giao và quân sự không tốt thì khó mua vũ khí của nhau lắm, nên chuyện ép mua như tình báo Pháp nói cũng khá bất ngờ.
Tiếp thông tin đàm phán thuế giữa Hoa Kỳ và các nước
Thời hạn đình chỉ "thuế đối đẳng" đối với nhiều nước của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ hết hạn vào ngày 09/07. Nhưng vào ngày 07/07, ông Trump tuyên bố sẽ áp dụng mức thuế 25% đối với hàng hóa Nhật Bản và Hàn Quốc xuất khẩu sang Hoa Kỳ từ ngày 01/08. Động thái này đánh dấu sự khởi đầu cho chính sách thuế quan đơn phương của chính phủ Hoa Kỳ đối với các quốc gia chưa đạt được thỏa thuận thương mại với nước này.Ngoài ra, đây cũng là đợt mục tiêu đầu tiên mà Hoa Kỳ công bố sẽ gửi thư tăng cường từ ngày 07/07. Nhà Trắng sau đó thông báo rằng 12 quốc gia khác sẽ nhận được thư về việc tăng thuế quan,Trump sau đó đã công bố phạm vi thuế suất của 12 quốc gia qua mạng xã hội, theo đó từ ngày 01/08, Malaysia, Kazakhstan và Tunisia sẽ bị đánh thuế 25%; Nam Phi và Bosnia 30%; Indonesia 32%;Bangladesh và Serbia 35%; Thái Lan và Campuchia 36%; và Lào và Myanmar 40%.
Phía Hoa Kỳ nói rằng mức thuế suất như vậy còn lâu mới đủ để xóa bỏ thâm hụt thương mại giữa các nước với Hoa Kỳ, nội dung của hai lá thư gửi cho Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung và Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba gần như giống hệt nhau."Xin hãy hiểu rằng 25% còn thấp hơn nhiều so với mức cần thiết để xóa bỏ thâm hụt thương mại của chúng tôi với quốc gia của các ngài", Trump viết. Ông cảnh báo rằng nếu Nhật Bản và Hàn Quốc đáp trả bằng cách tăng thuế quan, Hoa Kỳ cũng sẽ tăng thuế quan thêm một lượng tương đương ngoài mức 25%. "Như các ngài đã biết, nếu các công ty ở Nhật Bản hoặc quốc gia của các ngài quyết định xây dựng hoặc sản xuất sản phẩm tại Hoa Kỳ, chúng tôi sẽ không áp thuế.Trên thực tế, chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể để phê duyệt chúng một cách nhanh chóng, chuyên nghiệp và theo quy trình - nói cách khác, chỉ trong vài tuần", Trump viết trong lá thư gửi Nhật Bản.
Theo lá thư do Trump công bố, mức thuế quan của Nhật Bản và Hàn Quốc về cơ bản phù hợp với thông báo hồi tháng 4 của ông. Trump ban đầu áp dụng mức thuế 24% đối với Nhật Bản và mức thuế 25% đối với Hàn Quốc. Trước đó, Trump đã tạm hoãn "thuế đối đẳng" trong 90 ngày và sau đó giảm mức thuế xuống còn 10% để có thời gian đàm phán.
Cuộc chiến đang tiếp tục diễn ra tại Bhamo, bang Kachin giữa Lực lượng Độc lập Kachin (KIA - phe nổi dậy) và chính quyền quân sự được Trung Quốc hậu thuẫn đã trở thành điểm nóng căng thẳng, xuất phát từ cuộc chiến kiểm soát nguồn tài nguyên đất hiếm - yếu tố sống còn cho ngành công nghiệp quốc phòng.
Bhamo - là trung tâm hậu cần quan trọng của chính quyền quân sự trên sông Irrawaddy (cách biên giới Trung Quốc chưa đầy 100km), kiểm soát các tuyến đường thương mại phía Bắc và căn cứ quân sự. Nếu nó thất thủ, sẽ cô lập lực lượng chính quyền tại Kachin và làm suy yếu quyền kiểm soát nguồn tài nguyên giàu có của khu vực.
Thực lực của lực lượng nổi dậy
KIA được ước tính có hơn 15.000 chiến binh. Lực lượng được tài trợ thông qua thuế địa phương và khai thác tài nguyên thiên nhiên, nó được coi là một trong những nhóm nổi dậy mạnh nhấtMyanmar.
Từ tháng 12/2024, KIA đã đẩy lùi lực lượng chính quyền vào các khu vực biệt lập, chiếm giữ sân bay và một số căn cứ. Sau khi kiểm soát các khu khai thác mỏ, KIA áp thuế 20% với các công ty khai khoáng Trung Quốc.
Lợi ích của Trung Quốc
Trung Quốc sử dụng sức mạnh kinh tế để ủng hộ chính quyền quân sự Myanmar, gửi viện trợ quân sự bao gồm drone và máy bay chiến đấu để đổi lấy tiếp cận tài nguyên.
Lãnh đạo KIA tin rằng nếu họ kiểm soát toàn bang, thì Bắc Kinh sẽ "không còn lựa chọn nào khác ngoài đàm phán và gạt chính quyền quân sự sang một bên".
Tại sao nó quan trọng?
Gần một nửa trữ lượng đất hiếm nặng toàn cầu được khai thác tại bang Kachin, bao gồm các khu vực phía Bắc Bhamo.
Xung đột trong khu vực đã hạn chế hoạt động khai thác, làm giảm xuất khẩuđất hiếmtừ Myanmar: 5 tháng đầu 2025, Trung Quốc chỉ nhập khẩu 12.944 tấn khoáng sản đất hiếm từ Myanmar (giảm 50% so cùng kỳ).
Tình báo Pháp cho biết Trung Quốc đã sử dụng các đại sứ quán của mình để làm mất uy tín tiêm kích Rafale sau các cuộc đụng độ giữa Ấn Độ và Pakistan hồi tháng Năm. Bắc Kinh bị cáo buộc đã gây sức ép buộc các nước như Indonesia hủy bỏ hoặc xem xét lại các thỏa thuận mua Rafale, thay vào đó chuyển sang mua máy bay chiến đấu của Trung Quốc. Nguồn: AP
Nếu Indonesia mua tiêm kích của Trung Quốc thì đương nhiên họ không mua tiêm kích của Pháp nữa, điều này cũng lý giải được thông tin của Tình báo Pháp.
Chuyện mua vũ khí thường là xây dựng trên nền tảng quan hệ ngoại giao và quân sự tốt, quan hệ ngoại giao và quân sự không tốt thì khó mua vũ khí của nhau lắm, nên chuyện ép mua như tình báo Pháp nói cũng khá bất ngờ.
Pháp không có độc lập chủ quyền nên giờ các nước không ai dám mua vũ khí Pháp nữa rồi. Nga đang bận, không có lực để xuất khẩu, mua của Mỹ có quá nhiều ràng buộc. Máy bay TQ lại chưa được khẳng định. Thật quá khó cho các nước ngoài phương Tây!
Diễn tập Hán Quang 41 bắt đầu từ 10/07 và kéo dài 14 ngày, diễn tập Hán Quang 41 chú trọng vào chiến tranh đường phố với lực lượng dự bị động viên của Đài Loan, cuộc diện tập cũng xuất hiện lần đầu tên lửa Himars và xe tank M1A2, đây đều là các trang bị và vũ khí được mua từ Mỹ trong năm vừa qua.
Diễn tập Hán Quang 41 kéo dài được coi như một tín hiệu phát đi từ Đài Bắc cho thấy bất luận sức ép của Bắc Kinh như thế nào, bất luận điều kiện của Bắc Kinh là gì, Đài Bắc vẫn sẵn sàng cho một cuộc chiến một mất một còn. Media Ấn Độ cho rằng sau cuộc tập trận Hán Quang 41 của Đài Loan, Trung Quốc có thể cũng thực hiện cuộc tập trận khác phong tỏa Đài Loan.
Trên thực tế, một cuộc diễn tập chồng lấn của Trung Quốc vào giai đoạn cuối của diễn tập Hán Quang cũng sẽ trở thành thách thức đối với Đài Loan, lúc đó diễn tập Hán Quang hết 14 ngày kết thúc, còn diễn tập của Trung Quốc vây hãm Đài Loan thì vẫn tiếp tục.
