https://vnexpress.net/lenh-cam-mang-xa-hoi-cham-ngoi-bieu-tinh-gen-z-dam-mau-o-nepal-4936744.html
.......
Hàng chục nghìn người ngày 8/9 đổ xuống đường biểu tình ở thủ đô Kathmandu, Nepal, để bày tỏ giận dữ, với thành phần chủ yếu là người trẻ, khiến nó được gọi là cuộc "biểu tình Gen Z".
Những người trẻ tuổi mô tả cuộc biểu tình của họ là nhằm chống lại lệnh cấm mạng xã hội và tình trạng tham nhũng của chính phủ. Họ mang theo nhiều tờ rơi với thông điệp "hãy gỡ bỏ lệnh cấm, trả lại tiếng nói cho chúng tôi", hay "nói không với tham nhũng, nói có với sự liêm chính", tìm cách bao vây tòa nhà quốc hội, nơi lực lượng cảnh sát chống bạo động được triển khai.
Khi đám đông phá rào chắn tìm cách xông vào tòa nhà, cảnh sát chống bạo động ban đầu bắn hơi cay và dùng vòi rồng giải tán, nhưng bị áp đảo về số lượng. Cuối cùng, cảnh sát đã dùng đạn thật bắn về phía người biểu tình, khiến ít nhất 19 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương.
...
Hồi tháng 11/2023, Nepal từng cấm TikTok với lý do nền tảng này "gây ảnh hưởng đến hòa hợp xã hội". Sau đó, TikTok đồng ý đăng ký với chính phủ và lệnh cấm được dỡ 9 tháng sau đó.
...
(Theo Washington Post, WSJ, NDTV)
----------------------
Một đống lửa lại được đốt lên, chắc để "sưởi" cho Ấn Độ ở phía Nam và Trung Quốc ở phía Bắc.
Năm 2023, Tiktok bị cấm thì không biểu tình, nhưng Facebook, Youtube, Instagram bị cấm thì lại có chuyện ngay.
Ngoài ra thì em thấy lều báo khá mất dạy khi đưa WeChat vào danh sách chưa đăng ký.
WeChat của Trung Quốc có đăng ký được bằng sim nước ngoài đâu, nói cách khác, nó gần như không sử dụng được ở Nepal bởi người Nepal ... nhưng vẫn bị lôi vào để người ta quên mất cái danh sách mạng xã hội bị cấm lần này gần như toàn là của Mỹ.
Ấn Độ thì đương nhiên là bị nhắm rồi, còn Trung Quốc thì tự động bị nhắm đến, vấn đề là Nepal đang nhích lại Trung Quốc ngày một gần, vượt khả năng kiểm soát của Ấn Độ, nhưng vì Ấn Độ vừa quay xe sang Nga Trung nên chuyện bị phương Tây làm cách mạng màu là đương nhiên. Ở đây còn 1 câu chuyện nữa, đấy là có tin Pakistan chuyển thông số của J10 cho Mỹ, tương lai có chuyển thông số của PL15 cho Mỹ hay không thì chưa rõ, nhưng điều này khiến Trung Quốc không hài lòng, nó là cú hích để Trung Quốc và Ấn Độ làm lành với nhau, dù chỉ là tạm thời.
Windustry- Quả bom nổ chậm góp lửa cho bạo loạn ở Nepal.
Windustry ( Công nghiệp chém gió) là một thuật ngữ mô tả khi lượng tổ chức phi chính phủ quá đông, nó thu hút một lượng lao động làm công ăn lương và đóng góp lớn vào thị trường việc làm và nền kinh tế. Tuy nhiên đây là một hình thức phồn vinh giả tạo và không bền vững, tương tự như việc sức tiêu thụ của một đội quân khổng lồ sẽ kích thích nền kinh tế dịch vụ của khu vực mà nó đóng quân.
Đến năm 2025, có đến khoảng 54,000 tổ chức phi chính phủ hoạt động tại Nepal. Các tổ chức này đã thu hút một lượng lớn các sinh viên, tri thức Nepal vào làm việc. Trong bối cảnh kinh tế yếu kém, thiếu việc làm thì một công việc trong tổ chức phi chính phũ với lương cao, thuế nhẹ vô cùng hấp dẫn với tuổi trẻ Nepal.
Đến lược các nhóm sinh viên tri thức này, với mức lương tốt tiếp tục kích thích nền kinh tế tiêu dùng và dịch vụ kéo theo.
Tuy vậy bản chất các tổ chức phi chính phủ này không phải là các đơn vị kinh doanh sản xuất để tạo ra giá trị tăng trưởng bền vững, mà thường là nhận tài trợ của nước ngoài, quốc tế để làm các chương trình thiên về xã hội. Và nó lập tức bị khủng hoảnh khi các cường quốc như Mỹ hay Anh điều chỉnh chính sách quốc tế, như USAID là một ví dụ.
https://kathmandupost.com/columns/2025/05/20/a-downturn-in-the-windustry-sector
Tình hình Nepal và những kêu gọi cải cách vào năm 2024, 19 tháng trước khi bạo loạn bùng nổ.
1) Tình hình chính trị.
Nepal hiện nay là điển hình của một mô hình đa đảng, hình thành từ năm 2006 sau khi kết thúc 10 năm nội chiến và sau đó là một tổng tuyển cử của 70 đảng. Vì vậy thường mốc sau năm 2006 sẽ được đem ra so sánh vì đây là thời định hình nên thể chế và nền kinh tế hiện nay của Nepal.
Cuộc nội chiến 1996-2006 gây nhiều thiệt hại cho đất nước, ban đầu là quân Cộng sản theo tư tưởng Mao Trạch Đông chống lại hoàng gia Nepal. Tuy nhiên giại đoạn quyết định vào năm 2005, lại xảy ra một tình huống hài hước là Trung Quốc viện trợ vũ khí cho quân đội hoàng gia Nepal, còn Ấn Độ lại hỗ trợ quân Cộng sản theo tư tưởng Mao Trạch Đông.
Nhìn chung hiện nay, chính trị của Nepal tương đối hỗn loạn, nhiều đảng tuy nhiên vẫn bị ảnh hưởng của tàn dư gia đình trị, thân hữu. Nên dù có khối các đảng Cộng Sản hay khồi đảng Quốc Đại cầm quyền thì cũng không có gì khởi sắc. Đặc biệt các đảng cộng sản bị chia rẻ sâu sắc sau giai đoạn đấu đá nội bộ những năm 2020-2021.
Vấn đề bè phái và thân hửu, gia định trị lan vào hệ thống công chức quản trị, gây ra các vấn đề về tham nhũng và ảnh hưởng trực tiếp đến sức mạnh của quốc gia. Tỷ lệ thuế trên GDP của Nepal giảm nhanh trong các năm gần đây làm giảm mạnh. vì lý do đội ngủ quản trị yếu kém, làm thất thu thuế của nhà nước.
2) Tình hình kinh tế.
Theo tính toán, Nepal cần có tốc độ tăng trường GDP trung bình từ năm 2008 đến 2024 là 7%/năm để đạt được mục tiêu chuyển đổi thành nền kinh tế mới nổi, tuy nhiên họ chỉ đạt 4,2%. Tệ hơn là mức tăng trưởng này phần lớn đến từ kiều hối chứ không phải các ngành sản xuất-kinh doanh trong nước.
Kể từ năm 2008, tỷ trọng của ngành sản xuất trong GDP giảm 50%, từ 10,5% xuống còn 5,5%. Điều này cho thấy một xu hướng phi công nghiệp hóa, một thông tin khá tồi tệ cho một quốc gia muốn chuyển mình. Thâm hụt thương mại cũng tăng từ 14% lên 50% GDP.
Việc vay nợ không hiệu quả khiến hiện tại, chỉ tính riêng tiền trả lãi nợ đã chiếm đến 50% ngân sách hàng năm của đất nước.
3) Xã Hội.
Trong các năm 1997-2012, Nepal chứng kiến bùng nổ dân số với tỷ suất sinh những năm này khoảng 2,5-4 trẻ em/phụ nữ. Đây chính là thế hệ gen Z.
Bùng nổ dân số trẻ kết hợp với kinh tế yếu kém, việc làm không đủ, khiến hàng năm 600,000 người phải rời bỏ quê hương để tìm việc ở nước ngoài, dân số hiện tại của Nepal là 30 triệu người. Thế hệ trẻ của Nepal lớn lên trong bối cảnh không việc làm, tham nhũng tràn lan và đấu đá chính trị, dễ dẫn đến tâm lý phản kháng và muốn thay đổi. Một xã hội mà có quá nhiều người không có gì để mất là một xã hội đang chờ bùng nổ.
4) Đề xuất cải cách.
Một số đề xuất cải cách được vận động:
- Tinh giảm đơn vị hành chính, cụ thể là giảm 50% số tỉnh hiện tại để thu nhỏ bộ máy công quyền, tiết kiệm chi tiêu công
- Đưa ra quy định một đảng chính trị cần tối thiểu 10% phiếu bầu để có thể vào quốc hội, giảm trính trạng quá nhiều đảng phái như hiện nay.
- Các vị trí hành pháp cần được bầu trực tiếp.
- Các vị trí công quyển cần được bổ nhiệm thông qua kỳ thi tuyển dụng.
https://kathmandupost.com/columns/2024/02/02/nepal-s-economy-and-federalism
(Vũ Lê)
AIT ở Đài Loan bắt đầu đưa ra quan điểm địa vị Đài Loan chưa định đoạt, phía Đài Loan cũng đang bắt đầu thử việc đưa ra luận điểm Đài Loan do LHQ tạm quản lý. Mới chỉ là những hành động ném đá dò đường, nhưng có thể sẽ khiến tình hình khó lường hơn trước.
Windustry- Quả bom nổ chậm góp lửa cho bạo loạn ở Nepal.
Windustry ( Công nghiệp chém gió) là một thuật ngữ mô tả khi lượng tổ chức phi chính phủ quá đông, nó thu hút một lượng lao động làm công ăn lương và đóng góp lớn vào thị trường việc làm và nền kinh tế. Tuy nhiên đây là một hình thức phồn vinh giả tạo và không bền vững, tương tự như việc sức tiêu thụ của một đội quân khổng lồ sẽ kích thích nền kinh tế dịch vụ của khu vực mà nó đóng quân.
Đến năm 2025, có đến khoảng 54,000 tổ chức phi chính phủ hoạt động tại Nepal. Các tổ chức này đã thu hút một lượng lớn các sinh viên, tri thức Nepal vào làm việc. Trong bối cảnh kinh tế yếu kém, thiếu việc làm thì một công việc trong tổ chức phi chính phũ với lương cao, thuế nhẹ vô cùng hấp dẫn với tuổi trẻ Nepal.
Đến lược các nhóm sinh viên tri thức này, với mức lương tốt tiếp tục kích thích nền kinh tế tiêu dùng và dịch vụ kéo theo.
Tuy vậy bản chất các tổ chức phi chính phủ này không phải là các đơn vị kinh doanh sản xuất để tạo ra giá trị tăng trưởng bền vững, mà thường là nhận tài trợ của nước ngoài, quốc tế để làm các chương trình thiên về xã hội. Và nó lập tức bị khủng hoảnh khi các cường quốc như Mỹ hay Anh điều chỉnh chính sách quốc tế, như USAID là một ví dụ.https://kathmandupost.com/columns/2025/05/20/a-downturn-in-the-windustry-sector
Tình hình Nepal và những kêu gọi cải cách vào năm 2024, 19 tháng trước khi bạo loạn bùng nổ.
1) Tình hình chính trị.
Nepal hiện nay là điển hình của một mô hình đa đảng, hình thành từ năm 2006 sau khi kết thúc 10 năm nội chiến và sau đó là một tổng tuyển cử của 70 đảng. Vì vậy thường mốc sau năm 2006 sẽ được đem ra so sánh vì đây là thời định hình nên thể chế và nền kinh tế hiện nay của Nepal.
Cuộc nội chiến 1996-2006 gây nhiều thiệt hại cho đất nước, ban đầu là quân Cộng sản theo tư tưởng Mao Trạch Đông chống lại hoàng gia Nepal. Tuy nhiên giại đoạn quyết định vào năm 2005, lại xảy ra một tình huống hài hước là Trung Quốc viện trợ vũ khí cho quân đội hoàng gia Nepal, còn Ấn Độ lại hỗ trợ quân Cộng sản theo tư tưởng Mao Trạch Đông.
Nhìn chung hiện nay, chính trị của Nepal tương đối hỗn loạn, nhiều đảng tuy nhiên vẫn bị ảnh hưởng của tàn dư gia đình trị, thân hữu. Nên dù có khối các đảng Cộng Sản hay khồi đảng Quốc Đại cầm quyền thì cũng không có gì khởi sắc. Đặc biệt các đảng cộng sản bị chia rẻ sâu sắc sau giai đoạn đấu đá nội bộ những năm 2020-2021.
Vấn đề bè phái và thân hửu, gia định trị lan vào hệ thống công chức quản trị, gây ra các vấn đề về tham nhũng và ảnh hưởng trực tiếp đến sức mạnh của quốc gia. Tỷ lệ thuế trên GDP của Nepal giảm nhanh trong các năm gần đây làm giảm mạnh. vì lý do đội ngủ quản trị yếu kém, làm thất thu thuế của nhà nước.2) Tình hình kinh tế.
Theo tính toán, Nepal cần có tốc độ tăng trường GDP trung bình từ năm 2008 đến 2024 là 7%/năm để đạt được mục tiêu chuyển đổi thành nền kinh tế mới nổi, tuy nhiên họ chỉ đạt 4,2%. Tệ hơn là mức tăng trưởng này phần lớn đến từ kiều hối chứ không phải các ngành sản xuất-kinh doanh trong nước.
Kể từ năm 2008, tỷ trọng của ngành sản xuất trong GDP giảm 50%, từ 10,5% xuống còn 5,5%. Điều này cho thấy một xu hướng phi công nghiệp hóa, một thông tin khá tồi tệ cho một quốc gia muốn chuyển mình. Thâm hụt thương mại cũng tăng từ 14% lên 50% GDP.
Việc vay nợ không hiệu quả khiến hiện tại, chỉ tính riêng tiền trả lãi nợ đã chiếm đến 50% ngân sách hàng năm của đất nước.3) Xã Hội.
Trong các năm 1997-2012, Nepal chứng kiến bùng nổ dân số với tỷ suất sinh những năm này khoảng 2,5-4 trẻ em/phụ nữ. Đây chính là thế hệ gen Z.
Bùng nổ dân số trẻ kết hợp với kinh tế yếu kém, việc làm không đủ, khiến hàng năm 600,000 người phải rời bỏ quê hương để tìm việc ở nước ngoài, dân số hiện tại của Nepal là 30 triệu người. Thế hệ trẻ của Nepal lớn lên trong bối cảnh không việc làm, tham nhũng tràn lan và đấu đá chính trị, dễ dẫn đến tâm lý phản kháng và muốn thay đổi. Một xã hội mà có quá nhiều người không có gì để mất là một xã hội đang chờ bùng nổ.4) Đề xuất cải cách.
Một số đề xuất cải cách được vận động:
- Tinh giảm đơn vị hành chính, cụ thể là giảm 50% số tỉnh hiện tại để thu nhỏ bộ máy công quyền, tiết kiệm chi tiêu công
- Đưa ra quy định một đảng chính trị cần tối thiểu 10% phiếu bầu để có thể vào quốc hội, giảm trính trạng quá nhiều đảng phái như hiện nay.
- Các vị trí hành pháp cần được bầu trực tiếp.
- Các vị trí công quyển cần được bổ nhiệm thông qua kỳ thi tuyển dụng.https://kathmandupost.com/columns/2024/02/02/nepal-s-economy-and-federalism
(Vũ Lê)
Trong các phân tích theo quan điểm thân phương Tây thường vẫn chỉ phân tích những vấn đề kiểu thể chế, chế độ, tham nhũng, đặc quyền vân vân mây mây, góc độ biểu tình ngày càng lên cao dù mục đích đã được đáp ứng, bạo lực trong biểu tình ngày càng nghiêm trọng xuất phát từ phía người biểu tình, đòi hỏi và luận điểm biến động tăng dần theo tình hình, những thứ này không bao giờ được quan điểm trên đề cập tới, thậm chí lờ đi một cách có chủ đích.
Philippine và Trung Quốc tiếp tục va chạm tại khu vực xung quanh bãi Scarborough. Mức độ chịu chơi của Trung Quốc đã lên cao, theo đó, ngoài việc cho tàu hải cảnh xả súng phun nước với cường độ lớn hơn mọi khi vào tàu công vụ của Philippine, Trung Quốc còn để sẵn tàu chiến ở bên trong, sẵn sàng tuyên bố tập trận bắn đạn thật. Dù tàu của Philippine có gắn mỏ neo lên mũi nhằm tăng sức phá hoại khi đâm húc, nhưng chênh lệch thể hình và cân nặng giữa tàu công vụ của hai bên quá lớn, chưa kể phía Trung Quốc có tận 2 tàu, phía Philippine chỉ có 1 tàu, nên tàu Philippine bị phun nước dẫn đến có hư hỏng, việc nhân viên trên tàu Philippine phải vẫy khăn trắng bị coi là vẫy cờ trắng đầu hàng trước va chạm với tàu Trung Quốc đang là đề tài cãi lộn trên mạng.
Video từ phía tàu Philippine, AP gọi đó là tàu cá
Video từ phía tàu và uav của Trung Quốc
Trung Quốc cấm các công ty công nghệ hàng đầu mua
chip AI của Nvidia
Theo tờ Financial Times, cơ quan quản lý internet của Trung Quốc được cho là đã yêu cầu các công ty lớn của nước này như ByteDance và Alibaba ngừng mua chip AI do Mỹ sản xuất.
Đòn gió khi đàm phán hay TQ tự tin có thể sx đủ chip rồi nhỉ. Nghe nói trc đây Smic sx phần lớn cho huawei và ưu tiên bán chip cho dn nhà nc
@a98 @meotamthe
Nhật từ chối Mỹ trong việc áp thuế quan lên Trung Quốc vì mua dầu Nga
https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-09-16/japan-pushes-back-on-us-call-for-tariff-hikes-over-russian-oil
(Triet M Chau)
Như thế này thực chất là Trung Quốc đã đồng ý để TikTok rời khỏi thị trường Mỹ (nói đúng ra là bị buộc phải rời khỏi thị trường Mỹ), và nó sẽ bị thay thế bằng ứng dụng tương tự của Mỹ do 1 công ty mới của Mỹ quản lý, và Trung Quốc phải trao cơ sở dữ liệu người dùng Mỹ cho công ty/ứng dụng mới này.
TQ ngoài việc nhận được tiền thì còn được cho thêm giữ 19,9% cổ phần của công ty mới.
Nhưng 80,1% cổ phần còn lại là của Mỹ. Nhìn vào quy định sau "Công ty mới sẽ có hội đồng quản trị 7 người, trong đó 5 người bắt buộc phải là người Mỹ, và 1 ghế do chính phủ Mỹ chỉ định"
là đủ cho thấy rõ đây là công ty có tính chiến lược và an ninh nên chính quyền Mỹ phải công khai can thiệp.
Chính phủ Mỹ gần đây cũng đã mua 20% cổ phần của Intel
Wall Street Journa cùng nhiều hãng tin tiếng Anh đưa tin:
Việc TikTok bán cho Mỹ đã được chốt.
Oracle, Silver Lake Capital và Andreessen Horowitz sẽ nắm quyền kiểm soát hoạt động của TikTok tại Mỹ.
TikTok sẽ thành lập một công ty mới để vận hành. Các nhà đầu tư Mỹ sẽ nắm 80,1% cổ phần, còn ByteDance Trung Quốc giữ 19,9%. Công ty mới sẽ có hội đồng quản trị 7 người, trong đó 5 người bắt buộc phải là người Mỹ, và 1 ghế do chính phủ Mỹ chỉ định.
Người dùng TikTok tại Mỹ hiện nay sẽ được yêu cầu chuyển sang một ứng dụng mới — ứng dụng này do TikTok phát triển, đang trong giai đoạn thử nghiệm. Giao diện của nó giống hệt TikTok, nhưng sẽ vận hành bằng thuật toán và hệ thống dữ liệu riêng biệt, tách biệt với bản toàn cầu (thuật toán cốt lõi sẽ không được chia sẻ — vốn là “vũ khí lợi hại” nhất của Douyin/TikTok).
Trump sau đó đã lần thứ tư hoãn lệnh cấm TikTok, thời hạn mới là đến 16/12.
Tính đến hiện tại, Oracle, Silver Lake Capital và Andreessen Horowitz chưa đưa ra phản hồi.
Tóm lại: Sau này trên thế giới sẽ có ba phiên bản Douyin/TikTok: nội địa Trung Quốc, quốc tế và Mỹ.
https://www.wsj.com/tech/details-emerge-on-u-s-china-tiktok-deal-594e009f
(FB Dung Tran)
Chuẩn tướng Không quân Pakistan (đã nghỉ hưu) Khalid Chishti, phát biểu trên chương trình thời sự ngày hôm nay, đã xác nhận rằng Không quân Pakistan đang cân nhắc việc mua thêm một phi đội máy bay chiến đấu J-10C.
Trung Quốc đấu với Netanyahu: Người phát ngôn của đại sứ quán Trung Quốc tại Israel bác bỏ bình luận của Thủ tướng tuần này rằng Trung Quốc và Qatar đang sử dụng mạng xã hội để tạo ra "sự phong tỏa" chống lại Israel và chính thức tuyên bố rằng đây là "những cáo buộc hoàn toàn vô căn cứ gây tổn hại đến quan hệ giữa Trung Quốc và Israel", và rằng Trung Quốc rất quan ngại về điều này và phản đối.
Như thế này thực chất là Trung Quốc đã đồng ý để TikTok rời khỏi thị trường Mỹ (nói đúng ra là bị buộc phải rời khỏi thị trường Mỹ), và nó sẽ bị thay thế bằng ứng dụng tương tự của Mỹ do 1 công ty mới của Mỹ quản lý, và Trung Quốc phải trao cơ sở dữ liệu người dùng Mỹ cho công ty/ứng dụng mới này.
TQ ngoài việc nhận được tiền thì còn được cho thêm giữ 19,9% cổ phần của công ty mới.
Nhưng 80,1% cổ phần còn lại là của Mỹ. Nhìn vào quy định sau "Công ty mới sẽ có hội đồng quản trị 7 người, trong đó 5 người bắt buộc phải là người Mỹ, và 1 ghế do chính phủ Mỹ chỉ định"
là đủ cho thấy rõ đây là công ty có tính chiến lược và an ninh nên chính quyền Mỹ phải công khai can thiệp.
Chính phủ Mỹ gần đây cũng đã mua 20% cổ phần của IntelWall Street Journa cùng nhiều hãng tin tiếng Anh đưa tin:
Việc TikTok bán cho Mỹ đã được chốt.
Oracle, Silver Lake Capital và Andreessen Horowitz sẽ nắm quyền kiểm soát hoạt động của TikTok tại Mỹ.
TikTok sẽ thành lập một công ty mới để vận hành. Các nhà đầu tư Mỹ sẽ nắm 80,1% cổ phần, còn ByteDance Trung Quốc giữ 19,9%. Công ty mới sẽ có hội đồng quản trị 7 người, trong đó 5 người bắt buộc phải là người Mỹ, và 1 ghế do chính phủ Mỹ chỉ định.
Người dùng TikTok tại Mỹ hiện nay sẽ được yêu cầu chuyển sang một ứng dụng mới — ứng dụng này do TikTok phát triển, đang trong giai đoạn thử nghiệm. Giao diện của nó giống hệt TikTok, nhưng sẽ vận hành bằng thuật toán và hệ thống dữ liệu riêng biệt, tách biệt với bản toàn cầu (thuật toán cốt lõi sẽ không được chia sẻ — vốn là “vũ khí lợi hại” nhất của Douyin/TikTok).
Trump sau đó đã lần thứ tư hoãn lệnh cấm TikTok, thời hạn mới là đến 16/12.
Tính đến hiện tại, Oracle, Silver Lake Capital và Andreessen Horowitz chưa đưa ra phản hồi.
Tóm lại: Sau này trên thế giới sẽ có ba phiên bản Douyin/TikTok: nội địa Trung Quốc, quốc tế và Mỹ.https://www.wsj.com/tech/details-emerge-on-u-s-china-tiktok-deal-594e009f
(FB Dung Tran)
Tối nay 19/09, khoảng 21 giờ (giờ Trung Quốc), Trump sẽ điện đàm với Tập Cận Bình để thúc đẩy thoả thuận mua bán Tiktok, hiện tại những thông tin trên là từ phía Mỹ đưa, nhiều khả năng chỉ là mong muốn của Mỹ, chính xác phải đợi đêm nay và ngày mai khi 2 bên điện đàm xong và công bố mới biết được vụ Tiktok sẽ thế nào. Nhưng Tiktok từng là kênh giúp Trump có thêm lợi thế trong bầu cử, giờ nếu Tiktok không được sử dụng ở Mỹ, sức ủng hộ cho Trump sẽ bị ảnh hưởng, do vậy Trung Quốc có thể sẽ cứng rắn trong chuyện này, mà Trung Quốc có thể dùng các phương diện khác để ràng buộc, nên cũng chưa biết Trung Quốc sẽ chấp nhận hay không.
Các cuộc thử nghiệm hệ thống vũ khí không người lái đã được tiến hành tại CHDCND Triều Tiên dưới sự chỉ đạo của nhà lãnh đạo Kim Jong-un.
Theo Hãng thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA), nhà lãnh đạo CHDCND Triều Tiên bày tỏ sự hài lòng sâu sắc với kết quả thử nghiệm và gọi việc phát triển trí tuệ nhân tạo trong các hệ thống vũ khí không người lái là ưu tiên hàng đầu trong quá trình hiện đại hóa lực lượng vũ trang CHDCND Triều Tiên.
COMAC cắt giảm kế hoạch sản xuất C919 do thiếu hụt linh kiện từ Mỹ
25 tháng 9, 2025, 1:57 CH
Việc cắt giảm sản lượng máy bay phản lực chở khách COMAC C919 theo kế hoạch vào năm 2025 là một dấu hiệu cho thấy những thách thức đáng kể về công nghệ và kinh tế mà ngành hàng không Trung Quốc đang phải đối mặt. Phân tích những hạn chế địa chính trị tiềm ẩn cho thấy tại sao việc đạt được sự độc lập về công nghệ không chỉ là một mục tiêu của Trung Quốc mà còn là một hướng phát triển chiến lược trong bối cảnh quốc tế đang thay đổi.
Ảnh: © BillyPix Limited
Chương trình C919 là máy bay chở khách thân hẹp tầm trung đầu tiên của Trung Quốc, do COMAC (Tập đoàn Máy bay Thương mại Trung Quốc) phát triển. Dự án này là một phần trong chiến lược quốc gia của Trung Quốc nhằm xây dựng một tổ hợp sản xuất máy bay quốc gia có khả năng cạnh tranh với Boeing và Airbus. C919 được định vị là một lựa chọn thay thế cho các mẫu máy bay phương Tây như Boeing 737 và Airbus A320. Tuy nhiên, sản lượng C919 dự kiến sẽ bị cắt giảm đáng kể vào năm 2025, đòi hỏi phải phân tích tác động gốc rễ.
COMAC ban đầu dự kiến sản xuất 75 máy bay C919 vào năm 2025. Các quan chức ở Bắc Kinh và Thượng Hải tuyên bố rằng khối lượng này sẽ là một bước tiến đáng kể hướng tới việc tăng năng lực sản xuất và mở rộng sự hiện diện của hãng trên thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, đến tháng 9 năm 2025, tổng số máy bay được giao thực tế chỉ đạt khoảng năm chiếc, và kế hoạch đã được điều chỉnh xuống còn 25 chiếc. Sự sụt giảm đáng kể này là do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm hạn chế về công nghệ và hoàn cảnh chính sách đối ngoại.
Nguyên nhân chính của việc cắt giảm sản lượng là sự phụ thuộc lớn vào linh kiện nước ngoài. Theo các nhà phân tích của Teal Group, linh kiện nhập khẩu chiếm khoảng 60% chi phí của COMAC C919. Về số lượng linh kiện, tỷ lệ linh kiện nhập khẩu thậm chí còn cao hơn - khoảng 70%. Các hệ thống chính của máy bay, bao gồm hệ thống điện tử hàng không và hệ thống điều khiển, chủ yếu có nguồn gốc từ Mỹ và Châu Âu. Động cơ CFM LEAP-1C được sản xuất bởi liên doanh giữa GE Aerospace của Mỹ và Safran của Pháp. Trong số đó, khoảng 48 chiếc được đặt tại Mỹ, 26 chiếc ở châu Âu và chỉ 14 chiếc ở Trung Quốc.
Mức độ phụ thuộc cao vào nhập khẩu của dự án khiến nó dễ bị ảnh hưởng bởi các hạn chế thương mại và gián đoạn chuỗi cung ứng, đây là một trong những lý do chính khiến sản lượng C919 bị thu hẹp vào năm 2025. Tình hình này làm phức tạp thêm các kế hoạch đạt được sự độc lập về công nghệ và chứng nhận quốc tế cho mẫu máy bay này, vốn vẫn là những thách thức chính trong sự phát triển của ngành hàng không Trung Quốc.
Năm 2025, Mỹ đã tạm thời ngừng xuất khẩu động cơ và các linh kiện máy bay khác sang Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Điều này đã gây ra sự gián đoạn đáng kể cho chuỗi sản xuất của COMAC, do các động cơ thay thế cho CJ-1000A vẫn đang được phát triển và chưa sẵn sàng để sản xuất hàng loạt. Hơn nữa, máy bay sử dụng hệ thống điện tử hàng không và điều khiển của Honeywell và Collins Aerospace, khiến việc nội địa hóa sản xuất càng trở nên khó khăn hơn.
Mặc dù các hạn chế xuất khẩu động cơ CFM LEAP-1C chỉ mang tính ngắn hạn, COMAC vẫn buộc phải giảm sản lượng máy bay vào năm 2025. Yếu tố then chốt là tác động tích lũy của sự gián đoạn chuỗi cung ứng phát sinh trong thời gian áp dụng các hạn chế nghiêm trọng trong nửa đầu năm. Những gián đoạn này đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt phụ tùng và linh kiện thay thế, và sẽ cần thời gian để giải quyết.
Hơn nữa, việc nối lại việc giao hàng không giải quyết được các vấn đề nội bộ của công ty liên quan đến thay đổi nhân sự và khó khăn trong việc chứng nhận máy bay cho thị trường quốc tế. Do đó, việc dỡ bỏ các hạn chế đã mang lại một triển vọng dài hạn, nhưng không thể bù đắp ngay lập tức tác động của các hạn chế trước đó và những khó khăn về cơ cấu.
Các đơn đặt hàng quốc tế cho C919 vẫn còn rất hạn chế. Các hãng hàng không lớn của Trung Quốc vẫn là khách hàng chính. Hai khách hàng quốc tế được biết đến đến từ châu Á - các hãng hàng không từ Brunei và Campuchia - đã đặt hàng chắc chắn cho C919. Các cuộc thảo luận cũng đang được tiến hành với các hãng hàng không ở Đông Nam Á, bao gồm Air Asia (Malaysia), hãng đang xem xét mua C919.
Việc thiếu chứng nhận của FAA và EASA hạn chế tiềm năng xuất khẩu của C919 ra bên ngoài Trung Quốc. Không được các cơ quan quản lý hàng không phương Tây công nhận, máy bay này hầu như không được các hãng hàng không quốc tế sử dụng, làm giảm tiềm năng thương mại và gia tăng sự phụ thuộc vào thị trường nội địa và các nước đồng minh. Điều này cũng ảnh hưởng đến sức hấp dẫn đầu tư của dự án và làm chậm quá trình phát triển công nghệ.
Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang gia tăng các rào cản kỹ thuật và kinh tế đối với COMAC. Việc áp dụng các hạn chế xuất khẩu đối với các linh kiện công nghệ cao là một công cụ gây áp lực nhằm cản trở sự phát triển của ngành hàng không Trung Quốc. Để đối phó, Trung Quốc đang nỗ lực phát triển công nghệ riêng và nội địa hóa sản xuất, nhưng quá trình này đòi hỏi rất nhiều thời gian và nguồn lực.
Hậu quả thương mại của việc cắt giảm sản lượng C919 được phản ánh qua tiềm năng xuất khẩu hạn chế và nhu cầu yếu bên ngoài Trung Quốc. Mặc dù có những đơn đặt hàng lớn từ China Eastern Airlines, Air China và China Southern, mỗi hãng dự kiến 100 máy bay, nhưng việc trì hoãn sản xuất đang buộc các hãng hàng không phải tìm kiếm các phương án thay thế. Đặc biệt, đơn đặt hàng lớn của Trung Quốc từ Boeing với 500 máy bay vào năm 2025 phản ánh nhu cầu đáp ứng nhu cầu trong nước và bù đắp cho tình trạng thiếu hụt máy bay nội địa.
Bảng này trình bày dữ liệu về việc giao máy bay COMAC C919 cho ba hãng hàng không lớn nhất Trung Quốc. Số lượng máy bay giao dự kiến và thực tế được so sánh theo từng năm.
Lưu ý: Dữ liệu năm 2025 được cập nhật đến ngày 17 tháng 9.
Nguồn: Báo cáo thường niên và tạm thời của các hãng hàng không, dữ liệu ch-aviation, dữ liệu Flightradar24 | Lisa Barrington, Reuters
Phân tích dữ liệu cho thấy việc giao hàng C919 thực tế đang chậm hơn so với kỳ vọng ban đầu, đặc biệt là đối với Air China và China Southern. China Eastern đang tiến gần hơn đến kế hoạch.
Đơn đặt hàng Boeing 737 MAX cũng có ý nghĩa chính trị và kinh tế, đóng vai trò là yếu tố làm giảm căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Điều này cho thấy, bất chấp tham vọng quốc gia, Trung Quốc vẫn phụ thuộc vào công nghệ và sản phẩm phương Tây trong lĩnh vực hàng không dân dụng. Tình hình này tạo ra một điểm yếu chiến lược, bởi bất kỳ hạn chế mới hoặc leo thang xung đột nào cũng có thể dẫn đến sự gián đoạn nghiêm trọng trên thị trường hàng không.
Việc phát triển thêm chương trình C919 phụ thuộc vào một số yếu tố. Trong trung hạn (2025-2030), việc tăng dần sản lượng là có thể, tùy thuộc vào việc thay thế nhập khẩu công nghệ thành công và nhận được các chứng nhận quốc tế. Việc phát triển động cơ ACAE CJ-1000A nội địa và tăng cường nội địa hóa các linh kiện có thể làm giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung cấp từ phương Tây.
Tình trạng hiện tại của chương trình COMAC C919 là một minh họa rõ nét về điểm yếu của mô hình sản xuất gắn liền với sự phụ thuộc chặt chẽ vào nhập khẩu các công nghệ và linh kiện quan trọng. Trong nền kinh tế toàn cầu ngày nay, nơi công nghệ và chuỗi cung ứng liên tục bị ảnh hưởng bởi các yếu tố địa chính trị, điều này đặt ra câu hỏi về tính bền vững và tính độc lập của các dự án hướng đến cạnh tranh quốc tế.
Môi trường chính trị quốc tế vẫn là một yếu tố then chốt ảnh hưởng đến thành công của COMAC. Căng thẳng địa chính trị gia tăng và các hạn chế thương mại sẽ làm chậm sự phát triển của chương trình và hạn chế tiềm năng thương mại của nó. Đồng thời, việc nới lỏng các rào cản thương mại và mở rộng hợp tác với các nước đồng minh có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc tăng sản lượng và xuất khẩu.
Đối với Trung Quốc, bất chấp đầu tư công đáng kể và các kế hoạch mở rộng sản xuất đầy tham vọng, việc tiếp tục phụ thuộc vào Mỹ, châu Âu và các nước phương Tây khác đối với các linh kiện hàng không quan trọng là một rủi ro chiến lược, có thể làm chậm tăng trưởng và tạo ra các rào cản về mặt cấu trúc trong dài hạn.
Do đó, thách thức thực sự đối với COMAC và toàn bộ ngành hàng không Trung Quốc không chỉ là phát triển công nghệ mà còn là quá trình chuyển đổi sang độc lập hoàn toàn về công nghệ và sản xuất, cho phép quản lý hiệu quả chuỗi giá trị của mình trong trật tự quốc tế đang thay đổi. Chỉ thông qua một cách tiếp cận có hệ thống, chống lại sự phụ thuộc vào nhập khẩu và phát triển công nghệ nội địa, Trung Quốc mới có thể khẳng định vị thế dẫn đầu trong ngành hàng không dân dụng toàn cầu đồng thời bảo vệ an ninh cho các lợi ích chiến lược của mình.
Andrey Velichko
cho trang web "Hàng không Nga"
COMAC cuts C919 production plans due to shortages in US components
COMAC снижает планы выпуска C919 из-за перебоев с американскими комплектующими
September 25, 2025
Trung Quốc đã chạy thử nghiệm chuyến tàu thương mại đầu tiên qua tuyến hàng hải phía bắc của Nga, thay cho tuyến phía nam truyền thống đi qua kênh đào Suez.
-
Xu hướng trái đất ngày càng nóng, lớp băng vùng cực bắc ngày càng mỏng hơn, mùa đông ngắn hơn. Kết hợp với đội tàu phá băng của Nga ngày càng mở rộng, đảm bảo cho tương lai tăng công suất và quy mô của tuyến hàng hải này.
-
Tổng quãng đường của tuyến phái bắc dài 14,000 km; ngắn hơn rất nhiều so với con số 21,000km của tuyến phía Nam. Ngoài ra còn tiết kiệm thêm phí qua kênh đào Suez.
-
Hải quân của Hoa Kỳ và đồng minh thống thị vùng biển phía Nam, nhưng rất yếu thế ở phía Bắc, nơi Nga có lợi thế hơn nhiều. Chuyển dịch về tuyến phía Bắc, Trung Quốc sẽ giảm ưu thế chiến lược của Hoa Kỳ.
-
Trong trường hợp một chuộc chiến giới hạn về Đài Loan, tuyến phía Nam rất dễ tổn thương; trongh khi tuyến phía bắc an toàn hơn rất nhiều.
(Vũ Lê)