Nhân hôm trước đọc tin có bạn gái bị ngộ độc nguy kịch vì ngậm hoa trúc đào chụp ảnh sống ảo, nay em mở thớt này để tổng hợp thông tin về các loại cây cảnh phổ biến mà trong thân, rễ, lá, quả,... có chứa chất độc có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng con người nếu chẳng may tiếp xúc hay ăn phải. Từ đó mong có thể cảnh báo đến mọi người, đến các gia đình, nhất là những nhà có trẻ nhỏ vốn tò mò hiếu động.
1. Trúc đào
Trúc đào (tên khoa học Nerium oleander, tên khác: Giáp trúc đào, Đào lê, Trước đào), là một loài cây gỗ nhỏ, mọc thành bụi cao 3-5m, thường xanh. Trúc đào phát triển tốt trong các khu vực cận nhiệt đới ấm áp, hoa trúc đào rất đẹp, màu sắc sặc sỡ lại có hương thơm dìu dịu, nên được sử dụng rộng rãi như là một loại cây cảnh trong các cảnh quan như công viên, công sở và dọc theo ven đường.
Độc tính:
Toàn bộ cây này, bao gồm cả nhựa cây màu trắng sữa là rất độc và bất kỳ bộ phận nào đều có thể gây ra các phản ứng có hại cho sức khỏe. Người ta cho rằng chỉ cần ăn phải từ 10-20 lá trúc đào thì một người lớn cũng có thể bị nguy hiểm đến tính mạng và chỉ cần 1 chiếc lá cũng có thể gây tử vong ở trẻ em. Qua thử nghiệm, người uống phải nước có lá trúc đào rơi vào hay nước ngâm rễ trúc đào sẽ bị trúng độc. Có trường hợp ngộ độc vì ăn chả nướng xiên bằng cành trúc đào và uống nước đựng trong chai nút bằng gỗ trúc đào. Vô tình hít phải khói từ cây trúc đào bị đốt cũng sẽ gây ra những vấn đề về sức khỏe. Trúc đào còn lưu giữ các chất độc ngay cả khi đã khô đi. Các bộ phận khô của loài cây này vẫn là rất nguy hiểm cho các động vật như cừu, ngựa, bò và các động vật gặm cỏ khác.
Những triệu chứng ngộ độc trúc đào biểu hiện ở trạng thái khó chịu, bải hoải chân tay, buồn nôn, chóng mặt (với liều nhỏ); tiêu chảy ra máu, rối loạn hô hấp, nôn mửa, chân tay co giật, loạn nhịp tim, mạch nhỏ yếu đi tới hôn mê và tử vong (với liều cao)
Xử lý khi ngộ độc do trúc đào
Ngộ độc và các phản ứng đối với trúc đào là rất nhanh, đòi hỏi phải có sự chăm sóc y tế ngay lập tức khi nghi ngờ (hoặc đã biết) là ngộ độc trúc đào ở cả người lẫn động vật. Trong mọi trường hợp phải đưa nạn nhân tới bệnh viện ngay. Kích thích gây nôn và rửa ruột là các biện pháp bảo vệ cần thiết để làm giảm sự hấp thụ các hợp chất có độc. Uống than hoạt tính cũng có thể được chỉ định. Ngoài ra, nước sắc cam thảo hoặc nước chè xanh cũng có tác dụng giải độc, hạn chế sự hấp thu vào ruột.
Thông thiên (danh pháp hai phần: Thevetia peruviana, tên khác là huỳnh liên, trúc đào hoa vàng, hoàng hoa giáp trúc), là loài cây thuộc họ Trúc đào. Cây thân gỗ. Toàn cây có tiết mủ màu trắng. Ở Việt Nam, hoa thông thiên có màu vàng rực, ở một số nơi khác hoa có màu vàng cam, hoa thường có 5 cánh. Trái có hình thoi màu xanh. Cây cũng được trồng làm cảnh nhiều tại các công trình công cộng, cơ quan công sở và các gia đình.
Về độc tính, triệu chứng ngộ độc và cách xử trí cũng tương tự như đối với cây Trúc đào.
Lưu ý:nhựa trúc đào hay thông thiên dính vào mắt có thể làm tổn thương giác mạc, hoặc có thể làm dị ứng da, bao gồm tình trạng phồng rộp da.
Đỗ quyên (tên khoa học là Rhododendron occidentale), thuộc họ Đỗ quyên (hay Thạch nam). Tất cả các bộ phận của cây đều có chất độc Grayanotoxin (còn gọi là Andromedotoxin) là độc tố thần kinh và Arbutin glucoside.
Người bị ngộ độc do loại cây này thường có triệu chứng buồn nôn, chảy nước dãi, ói mửa, uể oải, chóng mặt, khó thở, mất cân bằng.
Một lượng 100 đến 225 gram lá đỗ quyên đủ để gây ngộ độc nặng cho trẻ em 25 kg.
Dầu lai có củ hay còn gọi dầu lai lá sen, sen lục bình, ngô đồng cảnh (tên khoa học: Jatropha podagrica) là một loài thực vật có hoa thuộc chi Dầu mè.
Trong thân cây, củ và hạt cây ngô đồng có chứa chất Curcin gây bỏng rát ở họng, ói, tiêu chảy, đau bụng. Nếu nặng sẽ rối loạn tim mạch, xuất huyết tiêu hóa, ức chế hệ thần kinh trung ương.
Người bị ngộ độc cần phải truyền dịch, rửa dạ dày để loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể, đồng thời bổ sung lượng nước đã mất do rối loạn điện giải, tiêu chảy, nôn ói.
Cây kim phát tài còn gọi là cây kim tiền (tên khoa học: Zamioculcas zamiifolia), thuộc họ Ráy. Cây này mới được du nhập vào Việt Nam làm cây cảnh trồng trong nhà. Về độc tố, trong cuống và lá của cây kim phát tài chứa nhiều tinh thể calci oxalat có thể gây kích thích các phần da nhạy cảm, niêm mạc môi, lưỡi, màng nhầy trong họng hoặc kết mạc mắt khi người ta ăn nhầm hoặc dính phải dịch của nó tiết ra.
Một lượng nhỏ canxi oxalat đủ gây ngứa, nóng rát trong miệng - họng, sưng và ngạt thở. Khi liều lượng lớn hơn, canxi oxalat gây ra trạng thái nôn nao khó chịu mạnh với hệ tiêu hóa, có thể làm khó thở và nếu nhiễm quá nhiều chất này dễ dẫn đến co giật, hôn mê và tử vong...
Hồng môn hay môn hồng, vĩ hoa tròn, buồm đỏ (tên khoa học: Anthurium andraeanum) là một loài hoa thuộc họ Ráy. Cây được trồng rộng rãi nhiều nơi dùng làm cây hoa trang trí cảnh quan nội ngoại thất. Hồng môn cũng là một loài cây nằm trong danh sách các loài thực vật lọc khí độc theo nghiên cứu của NASA, chúng có tác dụng đáng kể trong việc lọc bỏ các loại khí độc formaldehyde, xylene, toluene, và ammoniac khỏi không khí.
Độc tính: Toàn thân cây có độc, chúng chứa saponin và các tinh thể calci oxalat có thể xâm nhập vào các lớp màng niêm mạc tiêu hóa gây ra cảm giác đau rát. Các chất độc trong cây gây độc với tất cả các loài động vật có vú, nhai miếng lá có thể gây sưng ở miệng và kích ứng ở cổ họng, chảy nước dãi, khó nuốt và nôn mửa. Lá hoặc bộ phận khác của cây đem sát vào da người gây phát ban và rộp mụn nước.
Thủy tiên (tên khoa học: Narcissus), thuộc họ Loa kèn đỏ. Đây là loài hoa đẹp, có hương thơm, thường được trồng và bày làm cảnh, nhất là dịp Tết Nguyên đán.
Trong củ của cây có chất Alkaloids gây chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, run rẩy toàn thân, hôn mê, có thể dẫn đến tử vong khi ăn phải. Bên cạnh đó, củ thủy tiên có hình dáng giống củ hành tây, còn lá thủy tiên thì giống lá tỏi, nhìn không kỹ rất dễ nhầm lẫn.
Đặc biệt trong rễ cây thủy tiên còn chứa khoảng 0,06% chất narcissin. Đây là chất độc thay đổi theo độ tuổi của cây và nếu ăn phải chúng trước khi cây ra hoa thì sẽ gây giãn đồng tử, khô nước bọt, tim đập nhanh. Còn sau khi cây ra hoa thì lại gây ra triệu chứng tiết nước bọt, tháo mồ hôi, buồn nôn, tiêu chảy.
Vạn niên thanh (tên khoa học là Dieffenbachia cultivar), thuộc họ Ráy (Araceae), thân mềm, lá màu xanh đốm trắng, được trồng làm kiểng trong nhà ở khắp nơi trên thế giới.
Độc tính của cây cũng chủ yếu là do tinh thể calci oxalat trong tế bào cây. Ngoài ra còn do các enzyme phân giải protein trong các tế bào tạo tinh thể. "Nếu vô tình nhai phải lá cây, những tinh thể calci oxalat có thể gây ra cảm giác ngứa, đau rát, phù trong miệng và đường tiêu hóa, sùi bọt mép, nôn mửa..."
Lưu ý khi trồng Vạn niên thanh nên trồng vào chậu cao, tránh xa tầm với của trẻ em và khi tiếp xúc thì tránh bị mủ cây dính vào da.
Hoa trạng nguyên (tên khoa học là Euphorbia pucherrima), còn gọi là Nhất phẩm hồng, thuộc họ Đại kích (Thầu dầu). Cây còn có tên tiếng Anh là Christmas flower (hoa giáng sinh). Phần đỏ rực rỡ mà nhiều người nhầm tưởng là hoa thực ra chính là lá bắc (loại lá biến dạng ở dưới mỗi hoa hoặc cụm hoa) của cây. Hiện nay, bên cạnh loại trạng nguyên có màu lá đỏ truyền thống còn có các loại khác với các màu lá bắc đa dạng như hồng, vàng nhạt, màu trắng sữa, màu dâu kem hoặc màu hỗn hợp…
Hoa trạng nguyên có nhiều nhựa trắng (latex), loại nhựa này có thể gây kích ứng da và dạ dày. Vì vậy, việc vô tình hay cố ý ăn lá trạng nguyên có thể dẫn đến tiêu chảy hoặc buồn nôn. Mặt khác, cây trạng nguyên có thểgây ra dị ứngvới những người có cơ địa nhạy cảm với nhựa (dẫn đến các biểu hiện như viêm da khi tiếp xúc với da, môi và gây mù trong giây lát nếu rơi vào mắt).
Anh túc xác (vị thuốc từ vỏ quả anh túc khô đã lấy nhựa) có độc. Dùng không đúng cách hoặc quá liều có thể gây ra một số tác dụng phụ sau:
Ngộ độc
Nghiện
Nôn ói
Đau dạ dày
Ảnh hưởng đến chức năng gan, thận
Hoạt chất morphin hoạt động như một chất ức chế mạnh gây thở nhanh, thở dốc, nghiêm trọng hơn là ngưng thở nếu dùng quá liều.
Anh túc là một cây dược liệu quý. Tuy nhiên, việc sử dụng cần có sự chỉ định, giám sát chặt chẽ của thầy thuốc, bác sĩ. Đồng thời, cân nhắc kỹ giữa lợi ích và nguy cơ trước khi sử dụng.
Em cũng thích Đỗ Quyên với Thuỷ Tiên, hoá ra chúng cũng độc phết, cám ơn các cụ
Em biết Trúc Đào với Đỗ Quyên độc, không ngờ còn nhiều loại khác cũng độc 😐
Hồi bé em có đọc bài báo nói về vụ án vợ dùng nước sắc lá Trúc Đào giết chồng, ấn tượng đến giờ. Em nhớ có chi tiết là nồi dùng để sắc nước Trúc Đào thì kể cả rửa bình thường cũng ko hết độc, nếu dùng nồi đấy đun nấu đồ ăn tiếp sẽ bị dính độc.
