[Đóng] Tình hình Syria -Trung Đông, Nga vs Ukraine- Phương Tây Vol 26

Tập đoàn quân sự tư nhân Wagner của Nga không phải là trường hợp cá biệt, mà là phản ánh xu hướng phát triển công ty quân sự tư nhân (PCM) trong lịch sử hàng thế kỷ trên khắp thế giới. Thí dụ, các chiến binh Landsknechts gồm lính bộ binh được Chính phủ Đức sử dụng như lực lượng đánh thuê trong thời Phục hưng, hoặc các chiến binh Hessian trong PCM của Đức ở thế kỷ XVII - XIX. Các PCM được hình thành rộng khắp trong những năm 60 của thế kỷ XX ở Anh, Mỹ, Israel và Nam Phi với số lượng ngày càng đông đảo và được các quốc gia sử dụng để tiến hành những hoạt động bảo vệ các công trình hạ tầng cơ sở, huấn luyện lực lượng an ninh và hoạt động bên ngoài biên giới quốc gia trong những trường hợp không thể sử dụng các lực lượng vũ trang chính quy. Tuy nhiên, đa số các PCM đều hoạt động dưới sự bảo trợ của nhà nước và bảo vệ lợi ích của các tập đoàn xuyên quốc gia, thậm chí tham gia các cuộc xung đột quân sự và chiến tranh. Trong thập niên đầu tiên của thế kỷ XXI, thị trường dịch vụ của các PCM có phạm vi toàn cầu với doanh thu hơn 100 tỷ USD. Hiện tại, trên thế giới có khoảng 4.000 PCM với thu nhập hằng năm 350 - 400 tỷ USD.

Dịch vụ và vị thế của các PCM

Các PCM có quyền sử dụng cơ sở hạ tầng quân sự của nhà nước để thực hiện các dịch vụ an ninh như huấn luyện chiến thuật quân sự, hoạt động tình báo, hậu cần và bảo vệ các cơ sở và tổ chức như đại sứ quán, ngân hàng, nhà máy, cơ sở năng lượng, căn cứ quân sự, kho tàng, nhà tù, bảo vệ các yếu nhân ở những vùng lãnh thổ bất ổn và xung đột; tiến hành rà phá bom mìn; cung cấp và bảo trì các thiết bị và phương tiện chiến đấu đặc biệt. Ngoài ra, khi cần, họ còn trực tiếp tham gia các hoạt động chiến đấu.

Về mặt pháp lý, hoạt động của các PCM nằm trong “vùng xám” - một tình thế không được xác định rõ ràng, nằm ngoài quy định pháp lý theo luật nhân đạo quốc tế quy định các quy tắc tiến hành chiến tranh vào thời điểm mà các PCM chưa phổ biến và chưa đóng vai trò quan trọng. Chỉ một phần nhỏ lực lượng của các PCM là những người trực tiếp tham gia các cuộc chiến tranh được áp dụng theo Điều 47 của Nghị định thư bổ sung năm 1977 của Công ước Geneva năm 1949 và đáp ứng các tiêu chí theo phạm trù “lính đánh thuê”. Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC) đang tìm cách xác định vị thế của các PCM. Theo ICRC, nếu các PCM được đưa vào biên chế của lực lượng vũ trang quốc gia hoặc chiến đấu trong hàng ngũ của một bên tham gia xung đột và trực tiếp tham chiến thì các nhân viên của họ được coi là chiến binh quân nhân chính quy. Ngoài ra, các chuyên gia pháp lý lập luận rằng, để hợp pháp hóa các PCM với tư cách là lực lượng tham chiến, họ phải được luật pháp của các quốc gia xác nhận vị thế pháp lý.

Năm 2008, theo sáng kiến ủa Thụy Sĩ và ICRC, Công ước Montreux quy định các PCM phải tôn trọng các quyền và quyền tự do cơ bản của con người, còn các quốc gia có quyền điều tra các hành vi phạm pháp của họ. Tuy nhiên, Công ước Montreux không có giá trị pháp lý và chỉ mang tính chất tư vấn. Trong số 58 quốc gia ký kết văn kiện này, chỉ có Thụy Sĩ áp dụng Công ước Montreux trong các văn kiện lập pháp. Năm 2010, theo sáng kiến của Mỹ, Bộ quy tắc ứng xử quốc tế dành cho các PCM được thông qua, tạo cơ sở pháp lý để hợp pháp hóa hoạt động đánh thuê. Có khoảng 600 công ty quân sự tư nhân của 70 quốc gia ký kết Bộ quy tắc ứng xử quốc tế này.

Vai trò của pháp luật nhà nước trong điều chỉnh hoạt động của các PCM

Chỉ có một số quốc gia có điều luật điều chỉnh hoạt động của các PCM, còn đa số quốc gia không có điều luật này. Thí dụ, ở Áo và Đức không quy định pháp lý đối với hoạt động của PCM. Luật pháp của Anh tuy không đề cập đến các PCM nhưng lại có những quy định điều chỉnh hoạt động của các tổ chức an ninh tư nhân như được phép cung cấp các dịch vụ liên quan cho khách hàng dân sự và quân sự ở nước ngoài. Một số quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) có quy định kiểm soát việc xuất khẩu các dịch vụ đào tạo và huấn luyện an ninh của các PCM. Cụ thể, Cộng hòa Séc, Hungary và Italia yêu cầu cấp giấy phép đặc biệt cho bất kỳ dịch vụ huấn luyện nào liên quan đến việc sử dụng vũ khí. Estonia và Ba Lan áp dụng các quy định về cung cấp dịch vụ tư vấn kỹ thuật quân sự như cải tiến, sản xuất, lắp ráp, thử nghiệm, sửa chữa, vận chuyển và bảo quản các phương tiện quân sự hoặc bất kỳ dịch vụ nào khác có liên quan. Thụy Điển có quy định một loại giấy phép đặc biệt cho phép tiến hành các dịch vụ huấn luyện quân sự.

Các PCM đáng chú ý trên thế giới

PCM nổi tiếng thế giới đầu tiên là British Watchguard International (BWI) được các cựu chiến binh David Stirling và John Woodhouse thuộc lực lượng đặc biệt của quân đội Anh đứng ra thành lập vào năm 1965. Hướng hoạt động chính của PCM này là huấn luyện các tổ chức thực thi pháp luật của nhiều quốc gia Trung Đông và châu Phi; cung cấp tư vấn quân sự, huấn luyện nhân sự, hỗ trợ chiến đấu và hậu cần trong các hoạt động chống nổi dậy. Đầu những năm 70 của thế kỷ XX, công ty BWI có kế hoạch tiến hành cuộc đột kích vào Thủ đô Tripoli của Libya với toan tính lật đổ nhà lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi để khôi phục quyền lực cho Quốc vương Idris al Senussi - người từng bị phế truất vào năm 1969. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Anh cho rằng rủi ro đối ngoại từ chiến dịch này vượt quá lợi ích nên ra sức ngăn cản. Năm 1972, BWI bị giải thể.

Ở Mỹ, có nhiều PCM tập hợp đội ngũ các cựu quân nhân có nhiều kinh nghiệm chiến đấu để tiến hành các dịch vụ quân sự. Trong đó, đáng chú ý nhất là tập đoàn PCM Constellis hoạt động ở 45 quốc gia. Trong đó có các PCM con như Academi, Triple Canopy, Olive Group, Centerra, Omniplex, Edinburgh International, Strategize Social... Constellis có văn phòng đại diện ở Afghanistan, Algieri, Anh, Iraq, Kenya, Mozambique, Nigeria, Tanzania và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất. Ban điều hành Constellis có cựu Bộ trưởng Tư pháp Mỹ John Ashcroft, cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton phụ trách an ninh đối ngoại

E. Bowswell, cựu Giám đốc Cục Mật vụ của Cục Tình báo trung ương Mỹ J. Rodriguez, cựu chỉ huy Ban tác chiến của Lực lượng tác chiến đặc biệt của Mỹ tại Afghanistan E. Reader. Số lượng nhân viên của Constellis hơn 20.000 người. Tập đoàn quân sự tư nhân MPRI (Military Professional Resources Inc) với tổng quân số 12.000 người là nhà thầu của Bộ Ngoại giao, Lầu Năm Góc và Cục Tình báo trung ương Mỹ đang hoạt động ở 40 quốc gia. Một trong những loại hình hoạt động nổi bật của MPRI là soạn thảo chương trình đào tạo các đội quân đặc nhiệm và phản ứng nhanh, thực hiện nhiệm vụ trong tình huống khẩn cấp; đặt hàng, mua và vận chuyển các loại vũ khí; tư vấn cải tổ lực lượng vũ trang; nghiên cứu và xây dựng học thuyết quân sự. MPRI còn cung cấp dịch vụ đa năng cho các tổ chức Chính phủ Mỹ và các nước khác. Các PCM của Mỹ từng tham chiến cùng quân đội chính quy trong các cuộc chiến tranh ở Kosovo (năm 1999), Afghanistan (2001 - 2021), Iraq (từ năm 2023 đến nay), Syria (từ năm 2017 đến nay) với nhiệm vụ bảo vệ sân bay, kiểm soát các khu vực khai thác dầu mỏ, đường ống dẫn dầu, hệ thống cung cấp điện, đào tạo nhân lực cho quân đội các nước sở tại, giám sát nhà tù (ở Iraq và Afghanistan); bảo đảm hậu cần và trinh sát... Kể từ năm 2014, các PCM của Mỹ hoạt động ở Ukraina.

Ở Đức có Tập đoàn an ninh tư nhân Asgaard được Thomas Kaltegaertner - một sĩ quan đổ bộ đường không - thành lập vào năm 2007. Tập đoàn này chuyên cung cấp các dịch vụ tư vấn và huấn luyện, bảo vệ các cơ sở và đoàn xe quân sự và dân sự, thực hiện các chức năng vệ sĩ. Tập đoàn này từng hoạt động ở Afghanistan, Iraq, Morocco, Nigeria, Pakistan, Croatia và tham chiến ở Somalia.

Ở Thổ Nhĩ Kỳ có SADAT do tướng về hưu Adnan Tanriverdi thành lập vào năm 2012, trụ sở tại Istanbul. SADAT cung cấp tư vấn quân sự, đào tạo nhân sự quốc phòng và an ninh, tham gia các cuộc xung đột quân sự ở nước ngoài. Tổ chức này từng tham gia huấn luyện các chiến binh tị nạn Syria để chống lại chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad và triển khai lực lượng để hỗ trợ chính phủ hòa hợp dân tộc Libya ở Tripoli.

Ở Pháp có EHC Group được cựu sĩ quan quân đội Pháp Bruno Trinquier thành lập vào năm 1999. Ban đầu EHC Group có trụ sở tại Luxembourg và năm 2004 được đăng ký tại Mỹ, có văn phòng tại Vương quốc Anh và Bờ Biển Ngà. Với số lượng nhân lực hơn 1.000 người, gồm các cựu quân nhân chuyên thực thi các dịch vụ an ninh nhưng không trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia các cuộc xung đột vũ trang. Nhiệm vụ của EHC Group là tiến hành các dịch vụ bảo vệ an ninh cho các tổ chức và cơ sở hạ tầng của Pháp ở nước ngoài, bảo vệ đoàn xe của các yếu nhân, huấn luyện chiến thuật an ninh cơ bản cho các đối tác. Trong những năm 2003 - 2004, nhân viên của công ty đã hiện diện ở Iraq, Afghanistan và đang hoạt động chủ yếu ở châu Phi.

Ở Trung Quốc, báo cáo của Bộ Quốc phòng và Quốc hội Mỹ về tiềm lực quân sự của Trung Quốc không đề cập đến các PCM. Trong khi đó, ước tính Trung Quốc có 20 - 40 PCM đang hoạt động ở nước ngoài tại 40 quốc gia. Tổng cộng, Trung Quốc quản lý hơn 7.000 PCM hoạt động trong nước. Trong bối cảnh các mối đe dọa ngày càng tăng đối với cơ sở hạ tầng của Trung Quốc và công dân Trung Quốc ở nước ngoài còn Bắc Kinh không thể triển khai quân đội ra thế giới nên các PCM là lực lượng thuận lợi để quốc gia này bảo vệ lợi ích của mình ở nhiều quốc gia, trước hết là những quốc gia tham gia dự án “Vành đai và Con đường”. Theo Giáo sư Alexei Maslov - chuyên gia Nga nghiên cứu phương Đông - có 5.000 PCM được đăng ký tại Trung Quốc với số lượng nhân viên hơn 4,3 triệu người. Trong đó, chỉ có 20 PCM của Trung Quốc hoạt động ở nước ngoài với quân số khoảng 3.200 người.

Kế tục vị thế của Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, nước Nga lâm vào cuộc khủng hoảng toàn diện về kinh tế - xã hội, chính trị và an ninh, trước hết là phải đối phó với cuộc chiến tranh khủng bố và ly khai ở Cộng hòa Chechnya. Trong khi đó, các lực lượng vũ trang Nga rệu rã về tổ chức, sức chiến đấu bị giảm sút, định hướng chính trị không rõ ràng. Trong bối cảnh đó, nhiều cựu chiến binh của các lực lượng vũ trang Liên Xô trước đây nặng lòng với vận mệnh của nước Nga nhận thấy cần phải thành lập một tổ chức quân sự tư nhân để lấp khoảng trống an ninh nhằm đối phó với những nguy cơ phi truyền thống như khủng bố, ly khai và tội phạm xuyên quốc gia. Trong số các cựu chiến binh đầu tiên đứng ra thành lập công ty quân sự tư nhân ở Nga là Dmitry Utkin - một cựu sĩ quan của các lực lượng vũ trang Liên Xô từng có kinh nghiệm chiến đấu ở Afghanistan. Chính Dmitry Utkin đặt tên cho tổ chức này là Wagner, lấy cảm hứng từ sở thích đam mê âm nhạc của ông đối với nhà soạn nhạc người Đức Richard Wagner. Cũng vì thế, Công ty Wagner còn được gọi là Dàn nhạc Wagner. Công ty Wagner từng đóng vai trò đáng kể trong chiến dịch chống khủng bố của Nga ở Cộng hòa Chechnya và ở Syria. Với những chiến công đó, tháng 12-2016, Dmitry Utkin đã được chụp ảnh chung với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại buổi lễ được tổ chức để vinh danh những người được trao Huân chương Dũng cảm và danh hiệu Anh hùng Liên bang Nga nhân dịp kỷ niệm Ngày Anh hùng Tổ quốc.

Về sau, Yevgeny Prigozhin - một doanh nhân rất thành đạt và là chủ nhân của nhiều nhà hàng nổi tiếng ở thành phố Saint Petersburg - nhận siêu lợi nhuận từ các dịch vụ an ninh của Wagner đã quyết định đầu tư cho công ty và phát triển tổ chức này thành Tập đoàn Wagner. Kể từ đó, Y. Prigozhin là nhà đầu tư chủ yếu cho Tập đoàn Wagner. Các nhà hàng của Y. Prigozhin sở hữu những thực đơn món ăn truyền thống nổi tiếng của Nga và thế giới, từng tham gia tổ chức các bữa tiệc chiêu đãi khách nước ngoài của Tổng thống Nga V. Putin, trong số đó có Tổng thống Mỹ G. W. Bush. Vì thế, báo chí Nga thường gọi Y. Prigozhin bằng biệt danh “đầu bếp của Putin”. Tuy nhiên, Y. Prigozhin luôn bác bỏ bất kỳ mối liên hệ nào của ông với Tập đoàn Wagner. Chỉ sau khi Wagner tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraina được 7 tháng, tới tháng 9-2022. Y. Prigozhin thừa nhận ông là chủ nhân Wagner và trở thành một trong những người phát ngôn chính về chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraina.

Thành phần lực lượng của Tập đoàn Wagner rất đa dạng, bao gồm trước hết là các cựu chiến binh thuộc binh chủng đổ bộ đường không và lực lượng đặc nhiệm của các lực lượng vũ trang Nga được tuyển dụng theo hợp đồng ký kết dài hạn. Nguyên tắc hoạt động của Tập đoàn Wagner gồm 10 điều răn mà các tình nguyện viên phải tuân theo, trong đó có những điều khoản như phải bảo vệ lợi ích của nước Nga mọi lúc mọi nơi; không ngừng nâng cao phẩm giá bản thân để xứng đáng với danh hiệu “người lính Nga”; chiến đấu phi lợi nhuận; quyết chiến và quyết thắng; không áp dụng hệ thống cấp bậc và biểu tượng quân sự. Wagner có hệ thống khen thưởng riêng như Huân chương Chữ thập đen, Anh hùng Wagner và Vì lòng dũng cảm. Các thành viên của Wagner không được phép sử dụng mạng xã hội và các ứng dụng Internet, không được đăng ảnh, văn bản, ghi âm hay video chứa bất kỳ thông tin nào khác trên Internet trong quá trình huấn luyện hoặc chiến đấu, phải nộp hộ chiếu và các giấy tờ tùy thân cho công ty giữ. Tham gia huấn luyện các tình nguyện viên của Wagner có các cựu sĩ quan quân đội Nga. Trong thời gian đào tạo, tình nguyện viên trẻ chưa tham gia hoạt động quân sự được nhận lương tháng 1.100 USD. Còn lương tháng của tình nguyện viên là cựu quân nhân của Nga trong độ tuổi 35 - 55 vào khoảng 2.500 USD. Kể từ khi tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraina, Tập đoàn Wagner còn tuyển mộ các tù nhân theo hợp đồng được ký kết, được nhận phụ cấp khoảng 2.000 USD và được ân xá sau 6 tháng tham gia chiến đấu. Nếu hy sinh, thân nhân của họ được nhận phụ cấp một lần khoảng 75.000 USD.

Từ năm 2015, các lực lượng Wagner tham gia chiến dịch chống khủng bố của Nga ở Syria, giúp chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad bảo vệ chủ quyền lãnh thổ trước các tổ chức khủng bố, trước hết là Tổ chức nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. Wagner đã tích cực tham gia các chiến dịch chống khủng bố để giải phóng Latakia (2015 - 2016), giải phóng Bắc Aleppo (năm 2016), giải phóng Palmyra (năm 2016), giải phóng Palmyra (năm 2017), giải phóng miền Trung Syria (năm 2017), giải phóng Tây Bắc Syria (2017 - 2018). Tập đoàn Wagner hậu thuẫn cho lực lượng trung thành với Tướng Khalifa Haftar ở Libya chống lại chính quyền do Mỹ dựng lên ở Tripoli sau cuộc chiến của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tiêu diệt nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi; giúp Cộng hòa Trung Phi bảo vệ các mỏ khai thác kim cương và vàng, giúp Chính phủ Mali chống lại các nhóm chiến binh Hồi giáo và nhận hợp đồng bảo đảm an ninh cho Chính phủ Cộng hòa Trung Phi, Sudan và các quốc gia châu Phi khác.

Hoạt động đầu tiên của Wagner tại Ukraina là tham gia bảo đảm an ninh cho cuộc trưng cầu dân ý về việc Crimea sáp nhập về Nga trong tháng 3-2014. Trong đó, các chiến binh của Wagner mang đồng phục không cấp hiệu và từng được biết đến là “những người đàn ông lịch sự”. Có khoảng 10.000 chiến binh của Wagner tham gia giúp lực lượng vũ trang của Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Cộng hòa Nhân dân Lugansk chống lại chiến dịch chống khủng bố của quân đội Ukraina, đặc biệt là tham gia chiến dịch chiến lược bao vây Các lực lượng vũ trang Ukraina ở Debaltseve. Thất bại của Ukraina trong chiến dịch này từng dẫn tới các cuộc đàm phán để ký kết Thỏa thuận Minsk. Kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraina, các lực lượng của Wagner tích cực tham chiến và chiếm khoảng 10% tổng lực lượng tham gia chiến dịch này, đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch của Nga giải phóng thành phố Soledar và Artemovsk (Bakhmut) ở miền Đông Ukraina. Đến cuối năm 2022, ước tính số lượng thành viên của Wagner ở Ukraina khoảng 50.000 với chi phí hàng tháng khoảng 100 triệu USD.

Trong khi đó, xét về tư cách pháp nhân của Wagner, luật pháp Nga không công nhận sự tồn tại công ty quân sự tư nhân ở quốc gia này. Ngoài ra, Bộ luật Hình sự của Liên bang Nga coi tổ chức quân sự tư nhân thuộc phạm trù “tội phạm”. Do đó, Wagner không có tư cách pháp nhân rõ ràng, không thuộc lực lượng do Bộ Quốc phòng Nga hoặc bất kỳ cơ cấu nhà nước nào khác quản lý. Vì thế, trong quá trình diễn ra chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraina, vấn đề quy chế pháp lý của Wagner lại được đặt ra. Tháng 3-2022, Duma Quốc gia Nga đã soạn thảo dự thảo luật về việc hợp pháp hóa các công ty quân sự tư nhân. Tuy nhiên, Chính phủ Nga không ủng hộ dự luật này vì cho rằng văn kiện này trái với Hiến pháp Nga. Do đó, tình trạng pháp lý của Wagner vẫn chưa được công nhận vẫn thuộc “vùng xám”. Theo Trung tướng kiêm Phó Chủ tịch Duma quốc gia Nga Viktor Sobolev, về nguyên tắc, không nên tồn tại những công ty quân sự tư nhân như Wagner vì tất cả các lực lượng vũ trang phải phục tùng một tổng tư lệnh duy nhất.

Do hoạt động độc lập nên Yevgeny Prigozhin không thể tránh khỏi xung đột với các chỉ huy của Bộ Quốc phòng Nga. Lần đầu tiên, Yevgeny Prigozhin bất đồng quan điểm với Bộ Quốc phòng Nga trong bối cảnh diễn ra các trận chiến giải phóng thành phố Soledar. Trong khi Wagner đóng có đóng góp không nhỏ trong trận chiến này, các bản tin của Bộ Quốc phòng Nga lại không nhắc đến tên của tổ chức này. Kể từ đầu năm 2023, Yevgeny Prigozhin thường xuyên đăng tải các bản tin video phàn nàn về tình trạng thiếu đạn và cho rằng trách nhiệm thuộc về giới lãnh đạo cao nhất của Bộ Quốc phòng Nga. Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga phủ nhận thông tin này. Tổng thống V. Putin còn cho biết, để bảo đảm hoạt động của Wagner trong quá trình tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraina, tính từ tháng 5-2022 đến tháng 5-2023, Chính phủ Nga đã tài trợ cho tập đoàn này 86 tỷ 262 triệu rúp tiền mặt và các khoản chi ưu đãi khác. Trong số này, có khoản trợ cấp 70 tỷ 384 triệu ruble, chi cho các khoản khen thưởng 15 tỷ 877 triệu ruble và chi trả bảo hiểm cho Wagner 110 tỷ 179 triệu ruble. Ngoài ra, công ty con của Tập đoàn Wagner là Concord đã thu được 80 tỷ ruble từ ngân sách của nhà nước Nga thông qua các hoạt động cung cấp thực phẩm và dịch vụ ăn uống cho quân đội.

Do bất đồng với Bộ Quốc phòng Nga, Yevgeny Prigozhin đe dọa rút các đơn vị của Wagner ra khỏi Bakhmut trước ngày 10-5-2023 do thiếu bảo đảm hậu cần - kỹ thuật và bị tổn thất nặng nề. Ông còn tuyên bố sẽ chuyển giao trận địa cho các đơn vị của các lực lượng vũ trang Nga. Trong tình thế đó, ngày 7-5-2023, Tổng thống Chechnya Ramzan Kadyrov đề nghị Tổng thống Nga Vladimir Putin cho phép các chiến binh Akhmat thay thế Wagner ở Bakhmut.

Lo ngại trước sự đóng góp không nhỏ của Wagner trong chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraina, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đã áp đặt các lệnh trừng phạt chống lại tổ chức này. Tháng 1-2023, Bộ Tài chính Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt chống Wagner và coi Wagner là “tổ chức tội phạm xuyên quốc gia”. Tháng 4-2023, EU cũng áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào các cá nhân và Wagner với cáo buộc “đe dọa sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina”.

Khái quát diễn biến cuộc bạo loạn do Yevgeny Prigozhin phát động

Đồng thời, ông tuyên bố “sẽ trả đũa lãnh đạo Bộ Quốc phòng” để “chấm dứt cái ác” trong giới lãnh đạo quân đội Nga bằng “cuộc diễu binh vì công lý”. Ngay lập tức, Bộ Quốc phòng Nga ra thông báo khẳng định, tin do Y. Prigozhin phát đi về “vụ Bộ quốc phòng Nga tấn công Wagner” là “hành động khiêu khích thông tin” và “hoàn toàn trái với thực tế”.

Bất chấp lời cảnh báo của Bộ Quốc phòng Nga, Y. Prigozhin ra lệnh tập kết lực lượng gồm 2.500 binh sĩ thuộc quyền chỉ huy của y từ chiến trường Ukraina để tiến hành “cuộc diễu binh vì công lý” và tiến thẳng vào thành phố Rostov-on-Don, giành quyền kiểm soát cơ quan quản lý hành chính thành phố này và trụ sở của Quân khu miền Nam đóng tại đây. Sau đó, Y. Prigozhin trực tiếp chỉ huy đoàn xe bọc thép hành tiến về Thủ đô Moscow với lời thề “sẽ tiêu diệt bất kỳ ai cản đường”. Đáng chú ý là lực lượng của Wagner do Y. Prigozhin chỉ huy không gặp phải sự kháng cự nào khi tiến vào Rostov-on-Don, cũng như khi hành quân về Moscow. Tuy nhiên, khi lực lượng của Wagner tiến qua ngoại ô thành phố Voronezh, họ bị trực thăng của Nga tấn công. Trong cuộc đụng độ bất đắc dĩ này, lực lượng không quân của Nga phải chịu một số thiệt hại nhỏ.

Y. Prigozhin đích thân cố gắng thiết lập liên lạc với Văn phòng của Tổng thống Nga, thậm chí với Vladimir Putin, nhưng đều vô hiệu. Trong khi đó, Cục An ninh Liên bang đột kích vào trụ sở của Wagner ở Saint Petersburg và thu giữ nhiều hộp các-tông chứa tiền mặt trị giá 4 tỷ ruble (khoảng 47 triệu USD), một số vàng và súng ngắn. Theo Y. Prigozhin, số tiền này được dùng để trả lương cho nhân viên, bồi thường cho thân nhân của các chiến binh Wagner thiệt mạng và các chi phí khác của công ty. Cục An ninh Liên bang Nga ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về cuộc bạo loạn vũ trang của Y. Prigozhin và những người có liên quan theo Điều 279 Bộ luật Hình sự Liên bang Nga.

Các cơ quan tình báo Mỹ nhận được tin về hoạt động của các lực lượng Wagner di chuyển về gần biên giới Nga và đang chuẩn bị cuộc bạo loạn, thậm chí họ còn nắm được thông tin về địa điểm và cách thức bạo loạn. Cơ quan tình báo Mỹ biết được kế hoạch bạo loạn của Y. Prigozhin khoảng 2 tuần trước khi có quyết định của Bộ Quốc phòng sẽ sáp nhập lực lượng Wagner vào quân đội chính quy.

Vào 4 giờ sáng ngày 24-6-2023, Tướng Sergei Surovikin - Phó Tổng chỉ huy Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraina, người đóng vai trò liên lạc giữa Wagner và các lực lượng của quân đội Nga tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraina - phát đi lời kêu gọi các chiến binh Wagner “hãy dừng lại”, không tiếp tục tham gia cuộc bạo loạn vũ trang do Y. Prigozhin kích động. Tướng Sergei Surovikin giải thích, kẻ thù của nước Nga chỉ muốn nhìn thấy tình hình chính trị nội bộ rối loạn. Ông kêu gọi: “trước khi quá muộn, các bạn cần tuân theo ý chí và mệnh lệnh của Tổng thống Liên bang Nga. Hãy dừng ngay hành động bạo loạn và đưa xe quay trở lại các căn cứ triển khai thường xuyên. Bộ Quốc phòng Nga ra tuyên bố giải thích rằng một số chiến binh Wagner “đã bị Y. Prigozhin lừa dối và lao vào cuộc phiêu lưu bạo loạn vũ trang tội phạm”. Sau lời kêu gọi này, nhiều chỉ huy của Wagner yêu cầu Bộ Quốc phòng Nga bảo đảm an ninh để họ an toàn trở về nơi đóng quân thường xuyên. Bộ Quốc phòng Nga cam kết sẽ đáp ứng yêu cầu đó. Tổng thống V. Putin tuyên bố cuộc bạo loạn của nhóm lực lượng Wagner là “hành động phản quốc” và cho rằng Y. Prigozhin “đâm sau lưng” tổ quốc Nga, đồng thời tuyên bố sẽ thực hiện các biện pháp cứng rắn nhất để trấn áp cuộc bạo loạn. Chính quyền thành phố Moscow tuyên bố sẵn sàng tiến hành chiến dịch chống khủng bố và áp dụng lênh giới nghiêm.

Ngày 24-6-2023, theo đề nghị của Tổng thống Nga V. Putin, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đóng vai trò trung gian để đàm phán với Y. Prigozhin trong nhiều giờ về giải pháp hòa bình. Tổ chức các cuộc đàm phán giữa Y. Prigozhin với Tổng thống Belarus Lukashenko có Chánh văn phòng Anton Vaino, Thư ký Hội đồng An ninh Liên bang Nga Nikolai Patrushev và Đại sứ Nga tại Belarus Boris Gryzlov. Kết quả đàm phán là, hai bên đạt được thỏa thuận về kế hoạch chấm dứt cuộc bạo loạn vũ trang. Theo đó, Y. Prigozhin ra lệnh cho các lực lượng nổi loạn không tiến về Moscow và quay trở về căn cứ. Cá nhân Y. Prigozhin cùng một lực lượng Wagner đi cùng được phép tự do di chuyển sang Cộng hòa Belarus. Đồng thời, Cục An ninh Liên bang sẽ hủy vụ án hình sự chống lại Y. Prigozhin và các cá nhân có liên quan tới cuộc bạo loạn vũ trang. Cuối ngày 24-6-2023,

Y. Prigozhin đưa các lực lượng binh biến rút khỏi thành phố Rostov-on-Don. Ngày 27-6-2023, theo quyết định của Tổng thống V. Putin, Cục An ninh Liên bang Nga hủy bỏ lệnh khởi tố vụ án hình sự đối với Y. Prigozhin.

Cách thức của V. Putin hóa giải bạo loạn: “đánh chuột không để vỡ bình hoa”

Theo tin tức tình báo có được, Tổng thống Nga V. Putin biết rõ cuộc bạo loạn vũ trang của Y. Prigozhin và tìm cách hóa giải sao cho không để xảy ra nội chiến. Phân tích lời kêu gọi vào 10 giờ sáng ngày 24-3-2023 của Tổng thống V. Putin có thể thấy rõ quan điểm của ông về cách thức hóa giải cuộc bạo loạn vũ trang do Y. Prigozhin phát động.

Một là, V. Putin khẳng định cuộc bạo loạn vũ trang này là hành động tội ác, phản bội nước Nga của một nhóm thành viên Wagner do Y. Prigozhin cầm đầu.

Hai là, động cơ phản bội của Y. Prigozhin là do tham vọng quyền lực cực đoan của Y. Prigozhin. Ông ta không biết rằng, chiến công của Wagner trong quá khứ cũng như trong chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraina thuộc về tài chỉ huy của các các cựu sĩ quan quân đội Nga và đại đa số các chỉ huy, các chiến binh sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì nước Nga. Bản thân Y. Prigozhin chỉ là “người quản lý”, không phải là nhà cầm quân tài ba, tự vơ vào mình chiến công của Wagner, từ đó coi thường các chỉ huy cấp cao của Bộ Quốc phòng Nga. Theo Tổng thống V. Putin, chính tham vọng vô độ và lợi ích cá nhân của Y. Prigozhin đã dẫn đến sự phản bội: phản bội đất nước và dân tộc Nga; phản bội sự nghiệp chính nghĩa mà các chiến binh và chỉ huy của tập đoàn Wagner đã sát cánh cùng các đơn vị quân đội Nga chiến đấu và hy sinh; phản bội những người anh hùng đã giải phóng Soledar và Artemovsk, các thành phố và thị trấn của Donbass, đã chiến đấu và hy sinh mạng sống của mình vì sự thống nhất của thế giới Nga. Tên tuổi và niềm vinh quang của họ cũng bị phản bội bởi những kẻ đang cố gắng tổ chức một cuộc bạo loạn, muốn đẩy đất nước đến tình trạng hỗn loạn, “huynh đệ tương tàn” và rút cuộc khiến đất nước thất bại và đầu hàng. Trong bài phát biểu trước các quân nhân và lực lượng an ninh có công dẹp tan cuôc bạo loạn vũ trang của Y. Prigozhin, Tổng thống V. Putin cho biết, Chính phủ Nga là bên tài trợ rất lớn cho Wagner. Nếu không có tài trợ của Chính phủ Nga, chắc chắn Wagner sẽ không thể hoạt động có hiệu quả được.

Ba là, trong đêm 23-6-2023, Tổng thống V. Putin đã gọi điện tới chỉ huy tất cả các đơn vị đang làm nhiệm vụ chiến đấu ở miền Đông Ukraina và Quân khu miền Nam để họ không được nổ súng vào các lực lượng bạo loạn của Wagner, đồng thời tiến hành đàm phán nhằm thuyết phục Y. Prigozhin dừng ngay hành động phản bội để tránh một cuộc nội chiến. Thực hiện chỉ thị của Tổng thống V. Putin, Tướng Sergei Surovikin - Phó Tổng chỉ huy Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraina - đã ra lời kêu gọi Y. Prigozhin dừng ngay hành động bạo loạn. Đồng thời, Tổng thống V. Putin đề nghị Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đóng vai trò trung gian để đàm phán với Y. Prigozhin.

Mặt khác, Tổng thống V. Putin ra lệnh điều động các lực lượng vệ binh đặc biệt tinh nhuệ, chuẩn bị thế trận để sẵn sàng dập tắt cuộc bạo loạn một khi đàm phán thất bại. Tổng thống V. Putin tuyên bố: “với tư cách là Tổng thống Nga và Tổng Tư lệnh tối cao, với tư cách là một công dân Nga, tôi sẽ làm mọi cách để bảo vệ đất nước, bảo vệ trật tự Hiến pháp, bảo vệ cuộc sống, an ninh và tự do của công dân. Những kẻ tổ chức và chuẩn bị cuộc bạo loạn vũ trang, những kẻ cầm vũ khí chống lại đồng đội của mình chính là phản bội nước Nga. Họ sẽ phải chịu trách nhiệm trước các hành động đó. Tôi kêu gọi những ai đang bị lôi kéo vào tội ác này không mắc phải sai lầm chết người, sai lầm bi thảm, có một không hai, mà hãy đưa ra lựa chọn đúng đắn duy nhất là không tham gia các hành vi tội ác”. Rút cuộc, Y. Prigozhin đã nhận ra sai lầm và chấp nhận điều kiện do Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đề xuất. Nước Nga tránh được cuộc xung đột “huynh đệ tương tàn” và tiếp tục duy trì mọi hoạt động của chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraina theo kế hoạch đã định.

Trong lời nhắn gửi các công dân Nga ngày 26-6-2023, Tổng thống Nga V. Putin cho biết: “Các bạn (các chiến binh Wagner) vẫn có cơ hội tiếp tục phục vụ nước Nga bằng cách ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng hoặc các cơ quan thực thi pháp luật khác, hoặc trở về với gia đình và người thân của mình. Bất cứ ai muốn, có thể đến Belarus. Lời hứa của tôi sẽ được thực hiện. Tôi xin nhắc lại, sự lựa chọn là của các bạn, nhưng tôi tin chắc rằng đó sẽ là sự lựa chọn của những người lính Nga đã nhận ra sai lầm tai hại của mình. Tôi cảm tạ Tổng thống Belarus Alexander Grigoryevich Lukashenko đã có những nỗ lực và đóng góp của ông vào việc hóa giải tình hình một cách hòa bình”.

Tổng thống Nga V. Putin nói về tương lai của Wagner

Tổng cộng có 35 người tham gia cuộc họp kéo dài hơn 3 giờ đồng hồ. Trong cuộc họp, Tổng thống V. Putin lắng nghe các chỉ huy Wagner đưa ra đánh giá của họ về những gì đã xảy ra vào ngày 24-6-2023 và đưa ra 3 phương án lựa chọn việc làm tiếp theo cho các chiến binh Wagner. Các chỉ huy Wagner bảo đảm cam kết với Tổng thống Nga V. Putin rằng họ là những người ủng hộ trung thành với Tổng Tư lệnh tối cao của Các lực lượng vũ trang Nga và là những người lính trung thành với nước Nga và tiếp tục chiến đấu vì Tổ quốc Nga.

Theo Tổng thống V. Putin, Wagner vẫn tiếp tục tồn tại và có 3 phương án lựa chọn cho các chiến binh của tổ chức này. Một là, ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng hoặc các cơ quan thực thi pháp luật khác của Nga. Hai là, trở về nhà với những người thân yêu. Ba là, đi sang Belarus. Tổng thống V. Putin chắc chắn rằng, dù các chiến binh Wagner lựa chọn theo phương án nào cũng sẽ là sự lựa chọn của những người lính Nga. Tổng thống V. Putin đề xuất một trong những chỉ huy cấp cao của Wagner nắm quyền lãnh đạo tập đoàn quân sự tư nhân này thay cho Yevgeny Prigozhin. Người này có bí danh “Sedoy” (Tóc xám). Theo các tài liệu về cấm vận của Liên minh châu Âu (EU) và Pháp, Sedoy tên thật là Andrey Troshev, một đại tá quân đội Nga đã nghỉ hưu, vừa là thành viên sáng lập, vừa là Giám đốc điều hành Tập đoàn Wagner. Andrey Troshev từng là tham mưu trưởng của Wagner trong cuộc chiến chống khủng bố ở Syria từ năm 2015 đến năm 2017, là cựu chiến binh từng tham chiến ở Chechnya và Afghanistan, được tặng thưởng nhiều huân và huy chương của Chính phủ Nga.

Liên quan tới tương lai của Wagner ở châu Phi, tùy thuộc vào mức độ quan tâm của các chính phủ về việc tiếp tục hình thức hợp tác này như thế nào để bảo đảm an ninh quốc gia cho chính quyền sở tại. Từ phía Moscow, dưới sự bảo trợ của Bộ Quốc phòng, các chuyên gia quân sự của Liên bang Nga từng giúp Cộng hòa Trung Phi trong một thời gian dài theo hợp đồng giữa các nhà nước để giúp quân đội quốc gia này đào tạo hàng nghìn sĩ quan. Tổng thống và Chính phủ Cộng hòa Trung Phi đánh giá rất cao công việc của các chuyên gia Nga.

Ông Andrey Krasov - Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban Quốc phòng Duma Quốc gia Nga (Hạ viện Nga) cho biết, trong các cuộc thảo luận của các nghị sĩ về triển vọng sử dụng các lực lượng Wagner trong các lực lượng vũ trang Nga, theo đó Nga có thể xây dựng một lực lượng đặc biệt từ những sĩ quan của Wagner bởi họ sở hữu kinh nghiệm chiến đấu dày dạn và cũng là những người yêu nước, hoàn toàn có thể được sử dụng để bảo vệ lợi ích của nước Nga. Theo ông Andrey Krasov, điều này được Tổng thống Nga V. Putin nêu rõ, trong cuộc bạo loạn ngày 23-6-2023 chỉ có một số ít người của Wagner tham gia xuất phát từ mục tiêu ích kỷ của họ, còn hầu hết các binh lính của Wagner đều là những công dân có lương tâm với nước Nga. Ông Andrey Krasov nhận định: “đa số các chiến binh Wagner là những người yêu nước đích thực, lại có nhiều kinh nghiệm nhất trong các hoạt động quân sự, thậm chí là những chuyên gia quân sự thực sự”. Ông Andrey Krasov đặt câu hỏi: “vậy thì tại sao chúng ta không sử dụng lực lượng này để bảo vệ lợi ích và an ninh của nước Nga?”. Theo ông Krasov, các lực lượng Wagner có thể ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng và trở thành một phần của các lực lượng vũ trang Nga.

Sergei Mironov - lãnh đạo của Đảng Nước Nga công bằng-vì sự thật trong Duma Quốc gia Nga - cho rằng, các công ty quân sự tư nhân của Nga nên được đặt dưới sự kiểm soát của Cơ quan Tình báo đối ngoại. Theo ông, hiện tại đang có một số vấn đề cần giải quyết về việc hợp pháp hóa các công ty quân sự tư nhân, trong đó có Wagner. Tuy nhiên, những vấn đề này có thể giải quyết được theo một chiến lược tối ưu. Duma quốc gia Nga đang chuẩn bị xem xét dự luật về các công ty quân sự tư nhân bởi các tổ chức này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích quốc gia của nhà nước Nga không chỉ trong chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraina mà còn ở các quốc gia xa xôi, chủ yếu ở châu Phi. Ví dụ, Wagner đã hoạt động ở Cộng hòa Trung Phi, Mali, Burkina Faso, Sudan, Libya và các quốc gia khác.

Wagner sẽ tiếp tục hiện diện ở châu Phi

Wagner có một “di sản” đồ sộ ở châu Phi. Công ty này từng có mặt ở nhiều quốc gia châu Phi như Mali, Cộng hòa Trung Phi và một số quốc gia khác và đóng vai trò đặc biệt trong việc bảo vệ lợi ích của chính quyền sở tại trong các cuộc xung đột với các chế độ thực dân mới và chống khủng bố. Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov cho biết, Wagner sẽ vẫn tiếp tục hoạt động ở Cộng hòa Trung Phi. Cố vấn của Tổng thống Cộng hòa Trung Phi Fidel Guandjika từng nói với báo Financial Times rằng, Chính phủ Cộng hòa Trung Phi tuyên bố họ sẵn sàng đón nhận bất kỳ lực lượng an ninh nào khác đến từ Nga nếu không phải là “dàn nhạc Wagner” thì có thể là “dàn nhạc Beethovens” hoặc “dàn nhạc Mozarts”.

Sự hiện diện của Wagner ở châu Phi còn liên quan đến Belarus. Theo giới phân tích ở Minsk, sau khi chuyển sang Belarus sau cuộc bạo loạn vũ trang ngày 24-6-2023, Wagner có thể được sử dụng để thực hiện một số nhiệm vụ ở châu Phi trong bối cảnh Belarus cũng đang tăng dần sự hiện diện của mình trên châu lục này. Tổng thống A. Lukashenko đã tới thăm Zimbabwe và coi quốc gia này là một trung tâm để mở rộng dần ảnh hưởng của Minsk ở châu Phi như hợp tác để phát triển các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp và cơ khí. Belarus không thể hợp tác kinh doanh với các nước châu Phi trong điều kiện an ninh bất ổn nên rất cần lực lượng bảo vệ. Các lực lượng của Wagner có thể đáp ứng yêu cầu bảo đảm an toàn cho các công nhân của Belarus lao động ở châu Phi. Truyền thông phương Tây thậm chí còn cho rằng, các chiến binh Wagner sẽ không ở lại Belarus lâu và có thể hướng đến các quốc gia châu Phi khác như Mali, Libya và Cộng hòa Trung Phi. Hiện tại đã có 25 quốc gia châu Phi quan tâm đến sự hiện diện của Wagner. Dĩ nhiên, Belarus sẽ không cạnh tranh lợi ích với Nga ở châu Phi vì Nga và Belarus là các quốc gia thuộc Nhà nước liên minh Nga - Belarus.

Về sự hiện diện của Wagner ở Belarus

Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko từng đóng vai trò trung gian hòa giải để đạt được thỏa thuận với Tổng thống Nga V. Putin nhằm thuyết phục Yevgeny Prigozhin chấm dứt cuộc bạo loạn vũ trang của môt nhóm lực lượng Wagner. Theo đó, chính quyền Belarus cho phép Yevgeny Prigozhin và các binh sĩ Wagner chuyển sang đồn trú trên lãnh thổ nước này. Chuyên gia quân sự Belarus Alexander Alesin cho biết: “tôi nghĩ Wagner ở dạng thức trước khi xảy ra cuộc bạo loạn ngày 24-6-2023 sẽ không thể hiện diện ở Belarus. Thứ nhất, luật pháp của chúng tôi không cho phép sự hiện diện của một tổ chức như vậy trong nước. Trên thực tế, đại diện của đơn vị này là thành viên của một tổ chức quân sự bất hợp pháp. Thứ hai, hệ thống quyền lực ở Belarus cũng như bản chất hệ thống quản lý của Tổng thống Alexander Lukashenko hoàn toàn khác biệt với tổ chức quân sự tư nhân”. Ở Belarus, bộ máy quyền lực phải chịu sự chỉ huy thống nhất của một trung tâm duy nhất. Tuy nhiên, Minsk sẽ cố gắng khai thác sử dụng tiềm năng của Wagner. Trước hết, các lực lượng vũ trang Belarus có thể hợp tác với các chiến binh Wagner với tư cách là các cố vấn huấn luyện do họ có nhiều kinh nghiệm chiến đấu trong hàng chục cuộc xung đột trên khắp thế giới. Rõ ràng là kỹ năng của họ có thể hữu ích trong công tác huấn luyện các binh sĩ mới cho Belarus.

Theo thỏa thuận giữa Bộ Quốc phòng Belarus và Yevgeny Prigozhin, Bộ chỉ huy Wagner sẽ soạn thảo lộ trình huấn luyện và chuyển giao kinh nghiệm chiến đấu tốt nhất cho các lực lượng vũ trang Belarus. Theo Tổng thống Belarus Lukashenko, kiến thức và kỹ năng thực tiễn của Wagner về chiến thuật quân sự trong tấn công và phòng thù, về sử dụng vũ khí đều là “vô giá”. Vì thế, Tổng thống Lukashenko cho biết, Minsk cho phép Wagner sử dụng một số doanh trại cũ của các lực lượng vũ trang Belarus từ thời Liên Xô, trong đó có căn cứ ở Osipovichy, cách biên giới Ukraina khoảng 200km. Theo nhà lãnh đạo Belarus, các lực lượng của Wagner sẽ được đưa từ Nga sang Belarus với những điều kiện nhất định, trong đó có yêu cầu sẽ được triển khai ngay lập tức khi cần bảo vệ quốc gia này trước nguy cơ bị xâm lược. Để chính thức hóa thỏa thuận này, Tổng thống A. Lukashenko cho biết, Wagner sẽ được yêu cầu ký hợp đồng với chính quyền Minsk để loại bỏ những nghi ngại về một cuộc binh biến có thể xảy ra ở Belarus.

Ngày 14-7-2023, Bộ Quốc phòng Belarus công bố đoạn video cho thấy một số thành viên nhóm Wagner đang tiến hành hoạt động huấn luyện quân sự cho các binh sĩ thuộc các lực lượng vũ trang Belarus. Đây là dấu hiệu chính thức đầu tiên cho thấy Wagner đã hiện diện ở Belarus sau cuộc bạo loạn bất thành. Hoạt động huấn luyện quân sự của Wagner diễn ra tại một doanh trại gần Osipovichi, cách thủ đô Minsk khoảng 100km về phía Đông Nam. Maksim Payevskiy - sĩ quan chỉ huy thuộc Bộ Tổng tham mưu Belarus cho biết, đây là một hình thức huấn luyện mới để đào tạo kỹ năng chiến đấu cho các lực lượng bảo vệ lãnh thổ quốc gia. Mô hình đào tạo này có thể được mở rộng trên phạm vi toàn quốc trong tương lai.